فضای سایبر با ذات عالم‌گیری، بدون مرزی و برون‌گرایی، نیازمند درون‌زایی است. واقعیت این است که در دوران تحول ژرفی قرار داریم. تحولی که اگر به واقعیت‌های آن توجه نکنیم آیندگان ما را سرزش خواهند کرد که با این همه امکانات و منابع نتوانستیم به کشور پیشرو و تمدن ساز تبدیل شویم.
افق آنلاین ، احسان کیان‌خواه: لازمه‌ی عزت، افتدار و شکست‌ناپذیری فرد و جامعه ساخت مستحکم درونی است. ساخت درونی و استحکام این ساخت یعنی مرتبط کردن منابع تولید کننده فدرت، عزت و اقتدار به عواملی است که از دورن جامعه بجوشد و متکی به غیر نباشد. فضای سایبر با ذات عالم‌گیری، بدون مرزی و برون‌گرایی، نیازمند درون‌زایی است. واقعیت این است که در دوران تحول ژرفی قرار داریم. تحولی که اگر به واقعیت‌های آن توجه نکنیم آیندگان ما را سرزش خواهند کرد که با این همه امکانات و منابع نتوانستیم به کشور پیشرو و تمدن ساز تبدیل شویم. سیگنال‌های قوی این تحول سایبری بسیار مشهود است. اما جذابیت فریبنده سایبر از توجه به کنه تحول و لوازم ساخت درونی سایبری غافل نموده است. درون‌زایی سایبر و سایبر دورن‌زا را می‌توان در مراحلی پیگیری نمود که به زعم نگارنده می‌توان در مرحله‌ی سه اقدام انجام داد تا از این وضعیت سیالیت فنی، فرهنگی و هویتی که هر سرویس، آشوب سایبری و مهندسی فکری جامعه را به سمتی می‌برد به وضعیت با ثبات و عزیز حرکت کرد.
اقدام اول شکل‌گیری مرزبانی سایبری است. شکل‌گیری مرزبانی سایبری نیازمند ترسیم دقیق مسئولیت‌ها و وظایف است. اشراف بر مرزهای سایبری و تعیین حساسیت‌هایی کنترلی که منافع ملی و سرمایه‌های مادی و معنوی کشور را به خطر نمی‌اندازد، وظیفه نیروهای مسلح است. این وظیفه در گرو حال‌پژوهی و آینده‌پژوهی فضای سایبر نهفته است. مرزبانی سایبری هم باید به اکوسیستم فناورانه فضای سایبر توجه داشته و هم باید به پاسداشت مرزهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و هویتی توجه داشته باشد. ترسیم دقیق مرزبانی سایبری و حراست از داده‌های ملی و حریم خصوصی که مدیریت و مهندسی فکر و هویت جامعه را بر عهده دارد، نیازمند قانونی منسجم و جامع است. این داده‌ها باوجود استفاده در کسب‌وکارهای نوین نباید موجب بهره‌برداری دشمن و شکل‌دهی به چالش‌های اقتصادی، سیاسی یا فرهنگی شود (مرزبانی سایبری خبرگزاری فارس، ۱۸/۱۰/۱۳۹۸).
اقدام دوم توجه به تربیت، تعالی و حکمت سایبری آحاد مردم است. حقیقت این است که سواد رسانه‌ای شکل گرفته در تمدنی است که ذات آن بر خودْ‌بنیادی انسان و اومانیسم استوار است. «من» محور همه‌ی نگرش‌ها و رویکردها در تمدن غربی است. «من»، اصالت دادن ذاتی به انسان در برخورد با پیام‌ها، پدیده‌ها و اشیاء پیرامونی است و انسان تنها محور، میزان و غایت معرفت‌های یقینی است و ارزش‌های اخلاقی نیز در این چارچوب تعیین می‌شود. ازاین‌رو معیارهاى اخلاقى نه در وراى زندگى، بلکه در متن زندگى یافت و ساخته می‌شود. حال با این مبناء فکری برای سواد رسانه‌ای، چگونه می‌توان این سواد را وسیله‌ی زیست متعالی و آخرتْ‌ساز در/ با فضای سایبرِ برخاسته از فرهنگ و تمدن غرب قرار داد؟ نگارنده معتقد است، «حکمت» راه‌گشای گذر از این فضای غبارآلود است. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند : «حکمت روشنایى و جلوه معرفت، و میزان و میراث تقوى، و میوه راستى و درستى است و پروردگار متعال به بندهاى احسان و انعام بزرگ‌تر و روشن‌تر و بهتر و بالاتر و ارزشمندتر از حکمت برای قلب نفرموده است… حکمت یگانه وسیله نجات است». حکمت یک حالت و خصیصه درک و تشخیص است که شخص به‌وسیله آن می‌تواند واقعیت را به‌حق درک کند و کار را متقن و محکم انجام دهد. حکمت حالت نفسانى و صفت روحى است و نتیجه و اثر حکمت است که تحقق عینی و خارجی دارد. مقام معظم رهبری حکمت را بینشی می‌دانند که می‌تواند حقایق را از ورای غشای مادّی آن ببیند و فعل‌وانفعالات معنویِ باطنیِ پشت پرده را درک کند. حکمت سایبری، ابتناء تعامل، زیست و هویت سایبری بر تعالی قلب و روح و جان است. حکمت سایبری هم به‌مثابه سواد فضای سایبری و بلکه فراتر از آن است که امکان تربیت کاربر فضای سایبر را مبتنی بر بن‌مایه‌های دینی و تفکر اسلامی هموار می‌سازد و هم به طرح‌ریزی فضای سایبر مناسبِ جامعه اسلامی به‌عنوان ابزار، توانمندساز و بستر ساز شکل‌گیری و رشد قابلیت‌های فطری انسان‌ها و ساخت تمدن نوین اسلامی توجه دارد. این رهیافت بر دو پایه نظری و عملی استوار است. پایه‌ی نظری بر فهم حقیقت عالم و تهدیدات جان و نفس انسان از انحرافات درونی و بیرونی و فهم عالم سایبر که امتتزاج و اندماج یافته با عالم عادت شده است، استوار است تا به‌توان رفتار و کنشی را برای سیر و صیرورت انسان جهت اکتساب کرامت مقدّر، طراحی کرد. این شدن‌ها موجب پاک‌سازی و تعالی آفرینی محیط دورنی، پیرامونی و عمومی جامعه می‌شود.
اقدام سوم شکل‌دهی به زیرساخت سایبری است. وابستگی کشور به سایبر روز به روز در حال افزایش است. از کسب و کارهای نوپا تا دولت الکترونیک همه به سمت توسعه خدمات و زیرساخت فناورانه پیش می‌روند. به زیرساخت‌های شبکه‌ای سال‌هاست در کشور توجه شده است و گام‌های خوبی نیز برداشته شده و گام‌های جدی‌تری نیز مانده است.. در بین زیرساخت‌های سایبری به زیر ساخت هوش مصنوعیAI Infrastructure توجهی نشده است. یکی از لوازم قدرت سایبری داشتن زیرساخت هوش مصنوعی است. این زیرساخت کلیدی و حیاتی یک شبه بدست نمی‌آید. چه اینکه این زیرساخت به مثابه نهالی است که برای تنومند شدن و بارور شدن نیازمند زمان است. این زیرساخت دارای سه رکن کلیدی است اول داده و اطلاعات و دوم قدرت پردازش و سوم الگوریتم‌های توانمند شده‌ی هوش مصنوعی و یادگیری ماشین. زیرساخت هوش مصنوعی مجموعه‌ای ابزارها و سرویس‌هایی را در اختیار کسب و کارها قرار می‌دهد تا بتوانند خدمات متنوع و کاربر پسند با توجه تغییر نیاز و علاقه کاربر ارائه دهند. این اقدام به همراهی دولت و بخش‌خصوصی نیاز دارد که اقدام اصلی و اولیه به سرمایه‌گذاری و توجه حاکمیت و دولت نیاز دارد.
امید است ذهن، فکر، نوآوری و خلاقیت حاکمیت و کارآفرینان به سمت توجه به اقتدار درون‌زای سایبری در عین ارائه خدمات، حرکت کند. ان شاء الله
