افق انلاین ،اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، با بیان اینکه هیچ جای دنیا نیست که اقتصاد با سیاست خارجی‌ رابطه یک به یک نداشته باشد، خاطرنشان کرد: به هر میزان که سیاست خارجی به سمت تنش و مشکل می‌رود، وضع اقتصادی سخت می‌شود و به هر میزان اقتصاد بزرگ و توانمند می‌شود، می‌تواند پشتوانه محکمی برای مسائل سیاست خارجی باشد. برای همین هدف‌گذاری اول حل مسائل سیاست خارجی بود.

معاون اول رییس‌جمهوری، هدف‌گذاری دوم را حل مسائل داخلی برشمرد و اظهارداشت: حل مسائل داخلی، تفاهم ملی و انسجام داخلی برای دولت بسیار مهم بود. مسئله سوم نیز حل مسائل اقتصادی بود که در این بخش تا سال ۹۶ دستاوردها در این هدف‌گذاری‌ها مثبت بود.

جهانگیری افزود: این در حالی بود که تقریباً در مدت دو سال و نیم از چهار سال اول آقای دکتر دولت روحانی تحریم‌های قبلی وجود داشت و هیچ تحریمی تا دی ماه سال ۹۴ کم نشد و سال ۹۴ (با توافق برجام در تیرماه همان سال) بود که تحریم‌ها رفع شد.

وی با بیان اینکه تورم را با وجود تحریم‌ها تک‌رقمی کردیم، تصریح کرد: در این مدت، رشد اقتصادی مثبت شد به گونه‌ای که در سال ۹۵ بالاترین رشد اقتصادی را در سطح دنیا داشتیم. در طول هشت سال قبل دولت یازدهم، متوسط اشتغال ۱۴ هزار شغل بود ولی ما به بالای ۵۰۰ هزار شغل متوسط در سال رسیدیم. در مجموع، یک اقتصاد رشد مثبت و اشتغال‌زا حاکم شد.

معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه در آن زمان انسجام داخلی هم خوب بود و برجام هم به عنوان یک راهکار موفق بین‌المللی به دست آمد و در خارج از کشور بزرگترین موفقیت دیپلماتیک قرن لقب گرفت، یادآور شد: سال ۹۶ همین وضعیت را داشتیم. البته در مواقعی گاهی یک یا دو ماه اتفاقی در اقتصاد پیش می‌آمد اما همه اینها گذرا بود و اقتصاد روند خود را طی می‌کرد. من تعبیری داشتم که ما اقتصاد را از ته دره بیرون ‌آوردیم. سرعتش کم بود ولی پیش‌بینی می‌کردیم سرعتش در دور دوم با همان روند اضافه شود.

دامنه خطرناک جنگ اقتصادی برای مسئولان درجه یک هنوز جا نیفتاده است

جهانگیری با اشاره به برخی سنگ‌اندازی‌ها عنوان کرد: واقعیت این است که در همان دوره اول، بعد از برجام عده‌ای در داخل کشور سعی کردند به هر روش ممکن چوب لای چرخ دولت و استفاده از منافع برجام بگذارند. برجام می‌توانست در همان ماه‌های ابتدایی میلیاردها دلار پول برای سرمایه گذاری به ایران بیاورد.

وی به سفر رییس‌جمهور چین به ایران اشاره کرد و گفت: رییس‌جمهور چین در آن زمان به ایران آمد. اصرار داشتیم توافقی که انجام می‌شود را کمی معطل کنیم اما مسئولان همراه رییس‌جمهور چین در همان سفر، اصرار داشتند قرارداد راه‌آهن برقی تهران به مشهد حتماً امضا شود و توافق با یک بانک چینی برای دادن ۳۰ میلیارد دلار خط اعتباری در آن سفر امضا شود که امضا شد. کشورهای مختلفی مانند کره جنوبی توافقات سنگینی با ایران انجام دادند اما عده‌ای با هر روشی تلاش کردند دولت را در استفاده از این منابع دچار مشکل کنند.

معاون اول رییس‌جمهور اضافه کرد: اما در سال ۹۷ و از اردیبهشت وارد یک دوره جدید و سخت شدیم. این دوران، دوران جنگ اقتصادی بود که رییس‌جمهور آمریکا علیه ایران از اردیبهشت ۹۷ شروع کرد ولی هنوز برای بسیاری از مسئولان درجه یک کشور جا نیفتاده است که جنگ اقتصادی می‌توانست تا چقدر دامنه خطرناکی داشته باشد.

می‌خواستند دولت را وادار کنند که برجام را به هم بزند

جهانگیری خاطرنشان کرد: ما سعی کردیم در سیاستگذاری‌های‌مان شرایطی که معیشت مردم را حفاظت می‌کند، اعمال شود. کارهای زیادی هم انجام گرفت اما شرایط مردم بسیار سخت بود. ما تلاش کردیم برجام به هم نخورد. این یک هدف‌گذاری بود. اگر یادتان باشد در مجلس پشت تریبون می‌رفتند، برجام را آتش می‌زدند و می‌خواستند دولت را وادار کنند که برجام را به هم بزند اما دولت سعی کرد برجام را نگه دارد و رییس‌جمهور در باقی ماندن برجام خیلی نقش داشت.

وی با اشاره به اینکه شرایط اقتصادی را برای چگونگی کمک‌رسانی به اقشار مختلف مردم بررسی کردیم، اظهارداشت: در این سه سال علیرغم فروش بسیار کم نفت، آسیب دیدن وضعیت درآمدهای دولت و کاهش یافتن میزان درآمدهای ارزی دولت، سعی کردیم از اینکه فشار بیشتری بر مردم وارد شود، جلوگیری کنیم. همین میزان کالایی که صادر می‌کنیم، قیمتش کمتر شد و هزینه واردات بسیار بالا رفت یعنی اگر کالایی را ۱۰۰ دلار می‌فروختیم با این شرایط ۸۰ دلار می‌فروختیم و اگر کالایی را ۱۰۰ دلار وارد می‌کردیم اکنون ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار آن را می‌خریم.

معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه هزینه‌های مضاعفی در صادرات و واردات بر کشور ما تحمیل شد و کارایی منابع‌مان را به حداقل رساند، عنوان کرد: با این همه تلاش کردیم تا شرایط زندگی مردم از اینکه هست، بدتر نشود. همچنین تلاش کردیم کالاهای اساسی و دارو تحت هر شرایطی تامین شود. از اواخر سال ۹۸ کرونا وارد کشور شد. در بحث مقابله با کرونا حداقلش این شد که با کشورهای دیگر قابل مقایسه هستیم. من نمی‌گویم بهتر یا بدتر بودیم. مردم خودشان قضاوت کنند کشوری که درگیر یک جنگ اقتصادی و یک ابرتحریم قرار گرفته، چگونه توانسته کشور را در این شرایط کرونایی مدیریت کند.

آمریکایی‌ها دنبال راهکاری هستند تا به برجام برگردند

جهانگیری در پاسخ به این سوال که چه میزان از سیاست و روابط خارجی در دست دولت است و دولت چقدر می‌تواند مسائل بین‌المللی را حل کند؟، اظهار داشت: این کار دشواری است و من نمی‌توانم بگویم دولت می‌تواند ۱۰۰ درصد این کار را انجام دهد چون اگر قرار بود دولت بتواند، تا الان کار را تمام کرده بود. تدبیر دولت این است که حتماً اجماع در داخل به وجود بیاید. ‌مسئله‌ای به این مهمی بدون اجماع در داخل، دوباره هزینه‌های جدیدی را برای کشور درست می‌کند.

وی اضافه کرد: اگر یکی، دو ماه بیشتر تلاش کنیم که همه نیروها و همه قوای موثر روی شیوه به تفاهم برسند، خوب است. مقام معظم رهبری از ابتدا اعلام کردند اگر بشود تحریم‌ها را یک ساعت زودتر رفع کرد هم نباید تاخیر اتفاق بیفتد و این جهت‌گیری مهمی است که تحریم‌ها را عزتمندانه برطرف کنیم.

معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه آمریکایی‌ها از برجام بیرون رفتند و تحریم ها را شروع کردند، تصریح کرد: ما تعهدات خود را تا سال ۹۸ به صورت کامل اجرا کردیم و پس از آن بود که برخی از تعهدات خود را در چارچوب برجام کم و اعلام کردیم به محض اینکه تحریم‌ها را بردارید، ما هم به برجام برمی‌گردیم. الان هم فکر می‌کنم آمریکایی‌ها دنبال راهکاری هستند تا به برجام برگردند.

مخالفان دولت مشکلات را ۱۰ برابر کرده و بر سر دولت کوبیدند

جهانگیری با بیان اینکه تحریم‌های چند سال اخیر بسیار ناجوانمردانه و ظالمانه بوده و نقاط کلیدی کشور مورد حمله قرار گرفته است، عنوان کرد: هدف‌شان این بود کشور را از هم بپاشند. هدف فشار آوردن به دولت و نشاندن آن پای میز مذاکره نبود. در همین بودجه سال ۹۹ تاکنون ۵۷۰ هزار میلیارد تومان هزینه کردیم که فقط ۹ هزار میلیارد تومان آن از محل درآمد نفتی بوده است و این یعنی صفر و اگر ۳۰ درصد هم بود باید ۲۰۰ هزار میلیارد تومان می‌شد اما کسی احساس نکرد که اداره بودجه دولت به مشکل خورده است.

وی ادامه داد: اتفاقاً در همین دوره افزایش حقوق کارکنان را داشتیم و حقوق معلمان و بازنشستگان را افزایش دادیم چون می‌دانستیم مردم در فشار سنگین اقتصادی هستند. البته معتقدم با این افزایش‌ها هنوز هم وضع زندگی آنها سخت است و تاثیر تحریم‌ها در این دوره بسیار تعیین‌کننده بود.

معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به اقدامات مخالفان دولت بیان کرد: در شرایطی که دولت در این جنگ قرار داشت و مقام معظم رهبری به رییس‌جمهور فرمودند شما فرمانده جنگ اقتصادی هستید، من یکجا سخن مهربانانه و همدلانه‌ای از جریانات سیاسی مقابل ندیدم و نشنیدم که یکی از آنها با دولت همدلی کند که ما باید کمک کنیم. هر جا مشکلی بود آن را ۱۰ برابر کردند و بر سر دولت کوبیدند. سعی کردند مدیران دولت را بی‌انگیزه کنند و به آنان فشار بیاورند تا ببرند و کار را رها کنند.

جهانگیری با بیان اینکه انواع و اقسام فشارها در این دو، سه سال از سوی مخالفان علیه دولت یادآور شد: با این همه چون دولت متعهد به مردم بود و شرایط مردم را درک می‌کند، سعی داشت تا از همه این فشارها عبور کند و حتی مطالب بسیار گفته شده علیه دولت را بی‌پاسخ گذاشتیم. این هم در تاریخ قابل ارزیابی است.

وی گفت: حتماً در تصمیم‌گیری‌های‌مان اشتباهاتی داشتیم، در سیاست‌گذاری‌ها خطاهایی داشته‌ایم و حتماً در چیدمان مدیریت‌هایمان جاهایی اشتباه رفته‌ایم و مدیرانی متناسب با این شرایط در جایی که باید قرار نگرفتند. اینها واقعیت‌هایی است که نمی‌شود از آن عبور کرد اما تعداد این موارد محدود است و عمده فشارها به تحریم‌ها برمی‌گردد.

معاون اول رییس‌جمهور درباره ادعای برخی از ارگان ها و نهادها مبنی بر کمک به دولت در دوران تحریم به ویژه در بحث فروش نفت گفت: از ابتدای تحریم‌ها در سال ۹۷ مسئله ما این بود که چگونه باید نفت را بفروشیم و پول آن را چگونه جابه‌جا کنیم. علاوه بر نفت، پتروشیمی و فولاد هم تحریم شد. یعنی تمام کالاهای تامین‌کننده ارز برای کشور تحریم شد. کشتیرانی که باید کالاها را جابه‌جا می‌کرد و بنادری که کالا باید وارد آن می شد، همه تحریم شد.

مدعیان حتی نتوانستند یک بشکه نفت بفروشند

جهانگیری با بیان اینکه دولت در شورای عالی امنیت ملی، ستادی به نام ستاد مقابله با تحریم ایجاد کرد که خودم مسئول آن ستاد هستم، اظهار داشت: در آنجا تقریبا هفتگی جلسه برگزار می‌شود. اختیارات ستاد هم اختیارات خوبی است. در این ستاد سیاستگذاری می‌شود که چگونه تحریم‌ها دور زده شود. ریسک‌هایی را هم مسئولان می‌پذیرند و کسی که می‌خواهد با این شرایط نفت بفروشد، به هر حال ریسک دارد؛ اینکه چگونه بفروشد، روی کشتی پرچم دیگری نصب کند و با پرچم دیگر این کار را انجام دهد. تصمیمات مهمی در این ستاد گرفته شد.

ایرنا/وی با بیان اینکه خیلی‌ها مدعی بودند که ما می‌توانیم نفت صادر کنیم اما دولت نمی‌خواهد این کار را به دست آنها بدهد، تصریح کرد: مخصوصا خیلی نیشدار هم گفته می‌شد که دولت نمی‌خواهد و من مانده بودم که اینها چگونه آدم‌هایی ملی هستند که اینگونه درباره کسانی که همه زندگی‌شان را وقف این نظام و انقلاب بوده، تهمت می‌زنند.

معاون اول رییس‌جمهور افزود: هر کدام مدعی شدند ما با آقای زنگنه توافق کردیم تا به آنها مجوز بدهیم. زمانی وزیر نفت محاسبه کرد که اگر قرار بود آنها صادرات داشته باشند، روزی هشت میلیون بشکه مجوز داده شده بود. همه دست‌شان بالا رفت و هیچ‌کس نتوانست حتی بشکه نفت بفروشد. تنها کسی که توانست در مقطعی به ما کمک بکند، سردار سلیمانی بود.

برخی از کشورها مانع وارد شدن دلار به ایران شدند

جهانگیری در بخش دیگری از این گفت و گو به ماجرای ارز۴۲۰۰ تومانی اشاره کرد و درخصوص اظهارات مطرح شده درباره تبعات این ارز گفت: از اواخر سال ۹۶ فشارهای ترامپ علیه اقتصاد کشور شروع و کشور با یک تلاطم جدی در بازار سکه و ارز مواجه شد. سال ۹۵ هم دوره کوتاهی تلاطمی داشتیم. در آن زمان همه سیاست‌های اقتصادی درباره نرخ سود بانکی و افزایش آن اتخاذ شد تا مردم به جای خرید دلار، پول خود را به بانک‌ها ببرند. بعد گفتند این همه هزینه به کشور تحمیل شد در حالی که هیچ اتفاقی نیفتاد و دلار مسیر رشد خود را طی کرد.

وی اضافه کرد: در سال ۹۶، کشورهایی که ما از آنها دلار وارد کشور می‌کردیم، مانع از ورود آن به کشور شدند در این مقطع قیمت ارز در بازار افزایشی شد. رییس‌جمهور به بانک مرکزی اعلام کرد برای اینکه قیمت ارز بالا رفته کاری بکند. بانک مرکزی گفت که دستش بسته است. زمانی که چند میلیارد دلار اسکناس داشتیم، بانک مرکزی روزی بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار در بازار مداخله می‌کرد و به اندازه آن ارز ذخیره داشت اما در این مقطع کشورها واردات ارز را بر روی کشور ما بستند.

معاون اول رییس‌جمهور اضافه کرد: دستگاه‌های امنیتی هم گزارش دادند جریانی توسط برخی کشورهای منطقه می‌خواهد با اعلام خروج ترامپ از برجام به بازار ارز هجوم بیاورد و قیمت وحشتناکی ایجاد کند. قیمت ارز ۶۰۰۰ تومان شد در حالی که دلار در شب‌ عید ۳۸۰۰ و ۴۲۰۰ تومان بود.

رییس‌جمهور خواست نرخ ارز ترجیحی را اعلام کنم

جهانگیری با اشاره به تصمیم‌گیری‌ها درخصوص تثبیت قیمت دلار ابراز داشت: بحث‌های زیادی در این زمینه انجام و جلسات متعددی برگزار شد. اجماع این بود که برای وضع موجود باید کاری انجام دهیم و از بالا هم دستور بود که دولت کاری انجام دهد. فشار مجلس هم بود که دولت باید راهی پیدا کند. هیچ راهی جز تجربه قدیم و تکرار شده‌ای که یک ارز ترجیحی گذاشته شود، نبود تا سیاست‌های متناسب با شرایط جدید اتخاذ شود.

وی با اشاره به اعلام نرخ ارز ترجیحی بیان کرد: یکی از کارهای من این است که مصوبات دولت را ابلاغ کنم. تمام مصوبات دولت و تصمیمات دولت را بنده ابلاغ می‌کنم. آن شب هم که تصمیم‌گیری شد، اعضای دولت و شخص رییس‌جمهور از من خواستند که من در این زمینه مصاحبه و اطلاع‌رسانی کنم.

معاون اول رییس‌جمهور ادامه داد: رییس‌جمهور هم در جایی گفته است که من از فلانی خواستم. گفتند تاثیر حرف شما بیشتر است و اعلام از طرف دولت یعنی اینکه بانک مرکزی دیگر تنها نیست و دولت پشت آن ایستاده است و دولت واقعاً باید با تمام ظرفیت می‌آید.