آمارها نشان می‌دهد که در روزهای افزایش آلودگی هوای تهران، شمار بیماران تنفسی «تا ۶۰ درصد» افزایش می‌یابند. بیشترین عامل مرتبط با زیاد شدن بیماری‌های سیستم قلبی و عروقی و ریوی، افزایش آلاینده‌های دی‌اکسید گوگرد، ذرات معلق و منواکسید کربن است، به‌گونه‌ای که «آلودگی هوا در تهران به‌طور متوسط موجب کاهش ۵ سال از عمر تهرانی‌ها شده‌است».
بنابر نظر برخی از کارشناسان محیط زیست، نخستین زنگ خطر جدی دربارهٔ آلودگی هوای تهران، در سال ۱۳۷۴ به صدا درآمد.[۲] در آن هنگام نزدیک به یکصد نفر از کارشناسان و مدرسان محیط زیست، جغرافیا و شهرسازی در پی نشستی در سالن اجتماعات پارک شهر تهران، متنی موسوم به بیانیه «هوای تهران ۷۴» منتشر کردند که در آن برای نخستین بار از آلودگی هوای پایتخت به عنوان یک «بحران ملی» که راه مقابله با آن «عزم ملی» است، نام برده شد.
این شهر پس از جاکارتا پایتخت اندونزی هفتمین شهر آلوده جهان شمرده می‌شود. با توجه به روند افزایش جمعیت و صنعتی شدن بسیاری از شهرها، آلودگی هوا به یکی از بزرگ‌ترین معضلات زیست محیطی تبدیل شده است. آلودگی هوای تهران نسبت به سایر نقاط کشور بیشتر است و علت اصلی این امر، تعداد زیاد ماشین‌ها و مصرف سوخت‌های هیدروکربنی بنزین و گازوئیل است که آلاینده‌های بسیاری را تولید می‌کند. همچنین بد نیست بدانید که تهران هفتمین شهر آلوده در جهان به شمار می‌رود که آمار ترسناکی‌ست!
دلایل آلودگی هوای تهران چیست؟ موارد زیادی به طور مستقیم و غیرمستقیم روی شاخص کیفیت هوا تاثیر می‌گذارند و باعث آلودگی هوای تهران و کلان شهرهای صنعتی می‌شوند که به شرح زیر هستند.
جمعیت شاید بتوان گفت که مهم‌ترین عامل آلودگی هوای تهران، رشد جمعیت است که تبعات زیادی به همراه دارد. با گسترش جمعیت در شهر تهران و مهاجرت افراد از حومه، استان‌ها و حتی کشورهای دیگر به تهران، موج وسیعی از ترافیک و آلودگی ایجاد می‌شود. وسایل نقلیه و سوخت‌های فسیلی عامل اول در کنار تمایل مردم به استفاده از وسایل نقلیه شخصی، سبب شده تا دود و آلاینده‌های مضر هوا به شدت افزایش یابد.
هیدروکربن‌‌ها، اکسیدهای نیتروژن و مونوکسید کربن از مضرترین آلاینده‌های خروجی از اگزوز ماشین‌ها و موتورها هستند که هر یک از آن‌ها موجب بروز و تشدید بیماری‌های قلبی، تنفسی، ریوی و بسیاری از آسیب‌های دیگر می‌شوند. پالایشگاه‌ها و کارخانه‌ها استفاده از سوخت‌های فسیلی در پالایشگاه‌ها و کارخانجات با تولید گازها و مواد شیمیایی مضر، تاثیر مهمی بر آلودگی هوای تهران و سایر شهرها می‌گذارد.
کودهای شیمیایی برخلاف کودهای حیوانی که اثرات منفی زیست محیطی ندارند، کودهای شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی باعث آلودگی هوا، محیط زیست و آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌شوند. مصارف خانگی بسیاری از فعالیت‌های خانگی موجب آلودگی خانه و هوا می‌شوند. استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و آبگرمکن برقی، اجاق گاز، عطر و ادکلن و… باعث تولید گازهای مضر می‌شوند.
وارونگی دما در حالت طبیعی هر چه از سطح زمین بالاتر می‌رویم، دمای هوا کاهش می‌یابد اما هنگام وارونگی دما، یعنی عکس این عمل، لایه هوای گرم بالا می‌رود و هوای سرد به علت وزن بیشتر، در ارتفاع پایین ثابت می‌ماند. این پدیده باعث می‌شود تا دود خروجی از دودکش‌ها، گازها و مواد شیمیایی حاصل از کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها پس از ترکیب با هوای سرد و هم‌دما شدن با محیط و سپس برخورد با لایه‌های گرم فوقانی، در سطح زمین به صورت افقی پخش و موجب آلودگی شوند.
