صنایع دستی یکی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی هر منطقه به شمار می آید. هنرهای دستی مردم استان خوزستان بیش تر بر اساس نیاز شخصی استوار بوده و از نظر کیفیت و ارزش هنری در سطح متوسطی قرار دارند. برخی از صنایع دستی استان خوزستان از اهمیت و قدمت بسیار بالایی برخوردار هستند. دست بافی در منطقه ی شوشتر دارای سابقه بسیار طولانی است و آثار با ارزشی از نمونه های گوناگون آن از ادوار مختلف به جای مانده است. محصولات نازک کاری چوب دزفول نیز از کیفیت ممتازی برخوردارند و به سبب مناسب بودن قیمت، قابل عرضه در بازارهای مختلف داخلی و خارجیاند.
صنایع دستی موجود در استان خوزستان علاوه بر دست بافی، شامل ساخت فرآورده های چوبی، نمدمالی، گیوه دوزی، ورشوسازی، سبدبافی، ساخت محصولات نقره ای و قلم زنی روی طلا و نقره است.
دست بافی در خوزستان بیش تر در دزفول، شوش، شوشتر، بهبهان و شادگان متداول است. در حال حاضر مهم ترین مرکز محصولات دست باف استان خوزستان؛ منطقه ی شوشتر است ضمن آن که در دزفول نیز پارچه های مرغوبی تهیه می شوند.
دست بافی خوزستان؛ مشتمل بر ۶ رشته ملحفه بافی، سجاده بافی، چوخابافی، عبابافی، چفیه، مقنعه و جاجیم بافی است که تولید و عرضه بیش تر آن ها در فصل های مختلف متفاوت است.
خراطی و نازک کاری چوب از دیگر صنایع استان خوزستان است که در شهرستان های دزفول و بهبهان رایج است. محصولات چوبی خوزستان عبارتاند از: چوب قلیان، زیرقلیان، پایه آباژور، شمعدان، چوب لباسی و نمکدان.
نمدمالی نیز از جمله صنایعی است که در حد رفع نیاز اهالی منطقه تولید و عرضه می شود. این صنعت در بهبهان و دزفول رونق دارد.
ساخت و قلم زنی طلا و نقرهجات
قلم زنی طلا و نقره از با ارزش ترین صنایع دستی این منطقه است که در اهواز، خرم شهر و آبادان صورت می گیرد. ابتدا هنرمندان آبادان فقط به تولید انواع زینت آلات طلا می پرداختند ولی کارگاه های موجود در اهواز و خرم شهر علاوه بر تهیه و قلم زنی این نوع محصولات، انواع فرآورده های نقره ای سیاه قلم نیز تولید می کنند که البته جنگ تحمیلی ایران و عراق بر روند این تولیدات تاثیر بسیار زیادی گذاشته است. محصولات این هنر، بیش تر شامل انواع گردن بند، دست بند، مدال، قوطی سیگار، گلدان و انواع سرویس های چایخوری و میوه خوری در اندازههای مختلف است.
گیوه دوزی در شهرهای بهبهان و دزفول متداول است و مهارتی در تولید آن به کار نمی رود و تنها در محل تولید به مصرف می رسد و امکان صدور به سایر نقاط کشور را ندارد. گیوه را زنان به هنگام فراغت در خانه می بافند و سپس به کارگاه های گیوه دوزی عرضه می کنند. در دزفول نوعی گیوه به نام چتری تهیه می شود که رویه آن از نوعی پارچه دست باف به نام پارچه چتری، و تخت آن از چرم است.
ورشوسازی نیز از دیگر هنرهای با ارزش دستی استان خوزستان است. مراکز عمده ساخت ظرف ها و وسایل ورشویی در خوزستان، شهرهای دزفول شوشتر و بهبهاناند. با این که این صنعت سابقه ای طولانی دارد ولی اکنون به سبب رواج استیل از یک سو و عدم عرضه کافی و در نتیجه کمی سطح درآمد و دستمزد دریافتی از سوی دیگر باعث شده که بیش تر صنعتگران این رشته؛ به کسب دیگری بپردازند.
سبدبافی نیز در استان خوزستان از صنایع دستی رایج است. در خوزستان به سبب فراوانی درخت خرما و وجود نخلستان های متعدد؛ تهیه انواع سبد با استفاده از برگ و خوشه درخت خرما از دیر باز رایج بوده است. اغلب زنان و مردان به هنگام فراغت و کارخانگی به بافت انواع سبد می پردازند. تولید این محصول بیش تر در خرمشهر و دزفول متداول است.
سفال گری در شهرهای آبادان و شوشتر رواج دارد. در آبادان بیش تر ساخت گلدان (بدون تزیین) و در شوشتر ساخت ظرف ها و آجرهای لعاب دار رونق دارد.
عکاس :شیرین محمودزاذه
خبرنگار: زهرا نعمتی
