«برای افزایش توانمندی غیرمتعهدها باید همگرایی اقتصادی آنان در اولویت قرار گیرد»

یک عضو سابق کابینه احمدی‌نژاد با اشاره به نقاط قوت و ضعف جنبش عدم تعهد، تأکید کرد «برای افزایش توانمندی غیرمتعهدها باید همگرایی اقتصادی آنان در اولویت قرار گیرد».

پرویز کاظمی وزیر رفاه و تأمین اجتماعی دولت نهم در یادداشتی که در اختیار این خبرگزاری قرار داد، به ارائه راهکارهایی برای تقویت جایگاه غیرمتعهدها در تحولات جهانی پرداخت.

متن یادداشت «پرویز کاظمی» به شرح ذیل است:

جنبش عدم تعهد یا Non-Aligned Movement موسوم به «نم»، در واقع یک NGO است که پس از جنگ جهانی دوم و در اوج جنگ سرد توسط کشورهایی که استقلال طلب بودند و نمی خواستند وابسته به بلوک غرب و شرق باشند، تاسیس شد.

ابتدا ۲۵ کشور عضو جنبش عدم تعهد بودند که عمدتا نیز آفریقایی و آسیایی بودند و به مرور این نهاد توسعه پیدا کرد و امروز، شاهد عضویت ۱۲۰ کشور در این جنبش هستیم.

این جنبش دارای موقعیت‌ها و ظرفیت‌های خوبی است که می توان از آنها در راستای ارتقاء جایگاه آن بهره برد اما از سوی دیگر نقایصی دارد که حتما باید آنها را آسیب‌شناسی کرد و مورد توجه قرار داد.

یکی از امتیازات عدم تعهد اینست که ۱۲۰ کشور عضو این جنبش هستند و این کشورها دو سوم آرای سازمان ملل را در اختیار دارند که این نکته بسیار مهمی در جایگاه این نهاد بین المللی است.

همچنین کشورهای عضو جنبش عدم‌ تعهد ۵۵ درصد جمعیت جهان را دارند و ۱۲ قدرت اقتصادی و هسته‌ای در این جنبش حضور دارند و باید همگرایی و کیفیت اثرگذاری این مجموعه در تحولات جهانی از حیث سیاسی و اقتصادی و نظامی بالا برود.

نقطه قوت دیگر «نم» حرکت تاریخی رو به جلوی جنبش است؛ سه سال پیش ریاست این اجلاس با حسنی مبارک بود که وابسته‌ترین و سر سپرده‌ترین حکومت به غرب را داشت ولی حالا ایران به عنوان غیرمتعهدترین کشور به قدرت‌ها ریاست این جنبش را بر عهده‌ دارد.

دشمن در آستانه برگزاری اجلاس تهران همه تلاش خود را به کار بست تا مانع حضور سران کشورها در ایران و برگزاری باشکوه این اجلاس برای منزوی نشان دادن جمهوری اسلامی شود اما توطئه ایران هراسی آنان شکست خورد.

امروز مصر به عنوان عضو تروئیکا دیگر به غرب متعهد نیست بلکه در سایه بیداری اسلامی و سقوط مبارک، شاهد آغاز دوره جدیدی در این کشور هستیم که این هم امتیاز بسیار مهمی است.

از سوی دیگر، قرار بود ریاست این دوره اجلاس با قطر باشد که در آن صورت نمی شد به فعالیت‌های آتی آن امیدوار بود اما با تلاش های صورت گرفته و همراهی خوب برخی کشورها، این اجلاس در تهران برگزار شد.

در عین حال یکی از نقاط ضعف جنبش عدم تعهد ناهمخوانی هویت و کارکرد آن با حضور برخی اعضای جنبش است؛ در واقع پس از فروپاشی شوروی یکی از دو بلوک قدرت از بین رفت و عملاَ موجب کاهش نقش غیرمتعهدها شد که این موضوع باید در بازتعریف فعالیت‌های نم مورد توجه قرار گیرد.

همچنین برخی اعضای جنبش عدم تعهد در دوره فعالیت خود به دلایل مختلف اقتصادی و سیاسی نسبت به غرب متعهد شدند که این موضوع نیز بر خلاف فلسفه وجودی نم است.

برخی کشورهای عضو جنبش از قدرت اقتصادی برخوردار نیستند و در تصمیم‌گیری‌های اساسی این حوزه نقش ندارند که برای جبران این معضل باید برنامه‌های اقتصادی برای ایجاد هارمونی بین آنها به منظور سهیم‌شدنشان در تولید ناخالص دنیا، تنظیم شود.

کشورهای قدرتمندتر در جنبش باید برای کمک به کشورهایی که ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر جمعیت دارند، به گونه‌ای برنامه ریزی کنند که وابستگی آنها به آمریکا و اروپا قطع شود.

مهم‌ترین گام در راستای تقویت جایگاه «نم» در عرصه بین الملل تبدیل این نهاد از جنبش به سازمان است تا این نهاد هم مانند سازمان کنفرانس اسلامی در سازمان ملل صاحب کرسی و حق رای ویژه برای تصمیمات اجرایی شود.

در این صورت اعضای جنبش می توانند در قالبی وسیع‌تر و مقتدرتر، مبادلات فکری و توافقات اقتصادی و نظامی داشته باشند و از این مسیر، به هم‌رأیی در مسائل سیاسی دست یایند.

البته این کار بسیار سخت است و یک شبه حاصل نمی شود و تلاش زیادی می طلبد و جمهوری اسلامی در دوره ریاست خود بر این جنبش مسئولیت خطیری در این زمینه بر عهده دارد.

برای رسیدن به همگرایی و هم‌رأیی در بین غیرمتعهدها، باید فضای تعامل و گفت‌وگو را باز بگذاریم که همه اعضا حرف‌ها و تحلیل ها و راهکارهای خود را برای حل مشکلات ارائه دهند تا به اجماع بر سر بهترین راه دست یابیم.

باید پذیرفت مشکلاتی که امروز در دنیا وجود دارد، به آسانی قابل حل نیست و همانطور که جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده، مسائل در سایه مشارکت جمعی در اداره امور جهانی حل خواهند شد.

دستگاه دستگاه دیپلماسی باید تردد بین کشورهای عضو جنبش عدم تعهد و پیگیری مسائل مورد نظر آنان در سازمان ملل را در دستور کار خود قرار دهد و زمینه تبادل اندیشه و افزایش اعتماد بین اعضا را فراهم کند تا نشست تهران به یک پروتکل تشریفاتی تبدیل نشود.

معتقدم باید سیاست‌ها و مواضع اصولی خود را با استدلال طرح و پیگیری کنیم و تردید ندارم که اگر نظرات‌مان را منطقی اعلام کنیم، مورد پذیرش همه صاحبان وجدان و انصاف قرار می‌گیرد.

هیچ‌یک از اعضای جنبش عدم تعهد، ملزم به رعایت نظرات یکدیگر نیستند؛ اما ریاست اجلاس «نم» بهترین فرصت برای رساندن حرف ما به دنیاست و می توانیم با اقناع، کشورها را با خود همراه کنیم.

ایجاد دبیرخانه یا سازمان خبری سازوکار و سرآغاز خوبی برای رسیدن به هدف است که باید آن را به فال نیک بگیریم اما مهم‌تر از آن استفاده درست از ظرفیت‌های خود اعضای «نم» است.

اینکه آقای بان‌کی‌مون در افتتاحیه اجلاس تهران به کشورهای غیر متعهد توصیه می کند با هم اتحاد داشته باشند، پیام دارد و پیام آن هم وجود افتراق نظر در این مجموعه است.

جمهوری اسلامی به عنوان عضو موثر سازمان ملل و جنبش «نم» و دبیرخانه جنبش نقش مهمی در زمینه همگرایی اعضای این جنبش دارند و مهم‌ترین موضوع در این عرصه می تواند «اقتصاد» باشد.

اگر در دنیایی که اقتصاد حرف اول را می‌زند بتوانیم با کشورهای برخوردار از اقتصاد قدرتمند تعامل کنیم، می‌توانیم دستاورد خوبی بگیریم؛ در این راستا باید اعضای «نم» را با هم هماهنگ کرده و برای رفع نیازهای‌مان‌ یک ترانز اکشن یا معاملات  اقتصادی پویا ایجاد کنیم.

در این حوزه، مدیریت دو بخش «معدن» و «انرژی» بسیار اهمیت دارد که ما می توانیم در این زمینه نقش محوری ایفا کنیم؛ ایران همچنین از توان بالای خدمات فنی و مهندسی برخوردار است و باید بتوانیم با توجه به نیاز کشورها، از این ظرفیت در جهت همگرایی اقتصادی غیرمتعهدها بهره ببریم.

فارس