ایلام – خبرنگار ما: در غربی‌ترین نقاط ایران و در حاشیه شهر ایلام، کوهی باشکوه با قامت استوار دیده می‌شود که نه‌تنها یکی از نمادهای جغرافیایی استان ایلام بلکه عنصری از هویت تاریخی و فرهنگی مردم منطقه است. کوه قلاقیران، با ارتفاعی نزدیک به ۲٬۱۵۵ متر، یکی از شاخص‌ترین جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایلام است که همواره مورد توجه کوهنوردان، گردشگران، و پژوهشگران قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی
کوه قلاقیران در جنوب شرقی شهر ایلام قرار دارد و به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتازش، از بسیاری از نقاط شهر قابل مشاهده است. این کوه بخشی از رشته‌کوه زاگرس بوده و دارای پوشش گیاهی متنوعی است؛ از جنگل‌های بلوط و بادام‌کوهی گرفته تا گونه‌های نادر گیاهان دارویی.
مسیر صعود به این کوه از طریق جاده‌ای خاکی در منطقه «چشمه ملک» آغاز می‌شود و بسته به آمادگی بدنی کوهنوردان، حدود ۲ تا ۳ ساعت زمان نیاز دارد تا به قله برسند. از فراز قلاقیران، چشم‌اندازی وسیع از شهر ایلام، کوه‌های اطراف و دشت‌های حاصلخیز نمایان است.
وجه‌تسمیه و جایگاه اسطوره‌ای
نام قلاقیران از دو واژه «قلا» (قلعه) و «قیران» (نگاهبان) گرفته شده و به‌معنای «قلعه‌ای که مراقب شهر است» تعبیر می‌شود. در باورهای بومی، این کوه جایگاه مقدسی دارد و گفته می‌شود در دوران باستان به‌عنوان مکانی برای نیایش و مراقبه به کار می‌رفته است. برخی افسانه‌های محلی نیز این کوه را مأمن اسطوره‌های ایلامی می‌دانند.
جاذبه‌های گردشگری پیرامون کوه
در دامنه‌های قلاقیران، چشمه‌ها و مناطق ییلاقی متعددی وجود دارد که گردشگران را در فصول بهار و تابستان به سوی خود می‌کشاند. چشمه «چنار» و منطقه‌ی «کوهستانی چغاسبز» از جمله نقاط محبوب طبیعت‌گردی در اطراف این کوه هستند. همچنین، برخی آثار باستانی و بقایای سکونت‌گاه‌های تاریخی در نزدیکی آن کشف شده که بر اهمیت باستان‌شناسی منطقه افزوده است.
جایگاه فرهنگی و نماد شهری
قلاقیران در نمادسازی شهری ایلام نقش پررنگی دارد. تصویر این کوه بر تابلوهای ورودی شهر، پوسترهای گردشگری، و حتی برخی صنایع دستی و نقاشی‌های محلی دیده می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده جایگاه عاطفی و فرهنگی آن در میان مردم ایلام است.
چالش‌ها و ضرورت حفاظت
با وجود جذابیت‌های طبیعی و فرهنگی کوه قلاقیران، این منطقه با تهدیدهایی همچون تخریب زیست‌محیطی، چرای بی‌رویه دام، و ساخت‌وسازهای غیرمجاز مواجه است. کارشناسان محیط زیست هشدار داده‌اند که در صورت ادامه این روند، اکوسیستم غنی کوهستان و پوشش گیاهی آن آسیب خواهد دید.
کوه قلاقیران نه‌تنها یکی از چشم‌اندازهای طبیعی استان ایلام، بلکه نمادی از تاریخ، اسطوره و زیست‌بوم زاگرس است. حفاظت از این میراث طبیعی و فرهنگی، نیازمند مشارکت مردمی و توجه جدی مسئولان محلی و ملی است. در صورتی که زیرساخت‌های گردشگری کوهستانی در این منطقه توسعه یابد، قلاقیران می‌تواند به یکی از قطب‌های طبیعت‌گردی غرب کشور تبدیل شود.
