امروز وظیفه اصلی تمامی فعالان، مدیران و پژوهشگران حوزه محیط زیست در قبال این منطقه حرکت به سمت کاهش اثرات منفی توسعه با کمک دانش روز جهان است؛ راهبردی که می تواند از بروز بحران های خاص اقلیمی کاسته و سلامت محیط زیست انسانی این منطقه را فراهم آورد.
بر اساس آمارهای به دست آمده در سال آبی ۹۰ ـ ۹۱ منطقه زاگرس بین ۲۰ تا ۴۵ درصد با کاهش بارش مواجه بوده که در همین راستا بین نیم تا ۱.۵ درجه نسبت به میانگین دوره مشابه با افزایش دما روبرو بوده است.
تخریب جنگلهای زاگرس یکی از مهمترین دلایل تغییرات اقلیمی این سرزمین است که گسترش کشاورزی ناپایدار، ذغال گیری و اثرات توسعه به این منطقه تحمیل کرده است.
زاگرس از لحاظ پوشش گیاهی و جانوری، داشته های آبی، خاک حاصلخیز و جاذبه های بکر گردشگری در خاورمیانه بی نظیر است؛ موضوعی که اگر به آن نگاهی سزاوارانه بیاندازیم و بر اساس الگوهای صحیح و کارشناسی گام بر داریم می توانیم نیازهای اقتصادی را تا حد قابل توجهی پوشش دهیم.
یک کارشناس محیط زیست در این خصوص به برخی مشکلات زاگرس اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات محیط زیست این سرزمین برداشت های غیر مجاز و بیش از توان ظرفیت از منابع آبی زیر زمینی است که زاگرس را تحت فشار قرار داده است.
محسن تیزهوش ادامه داد: در سرزمینی که ۴۰ درصد آب ایران را تامین می کند باید الگوهای برداشت را تغییر داده و بیشتر به حفاظت از سدهای زیرزمینی پرداخت زیرا بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی مجامع بین المللی ایران تا سال ۲۰۵۰ میلادی با کمبود شدید آب مواجه خواهد شد.
وی افزود: از سوی دیگر با از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش منابع آبی، زیستمندان ارزشمند این سرزمین نیز با مشکلات فراوانی روبرو می شوند که اگر برای رفع این مشکلات از طریق راهکارهای علمی و عملیاتی چاره ای نشود، شاید در آینده ای نه چندان دور برخی از گونه های بومی خود را از دست بدهیم.
اما زاگرس علاوه بر برکاتی که در زمینه تامین آب شرب مردم حاشیه این رشته کوه و ایران اسلامی دارد در بخش انرژی نیز می تواند به یاری کشور بیاید. زاگرس بیش از ۲۰۰ روز در سال آفتابی است و این می تواند وابستگی ما را به سوخت های فسیلی کاهش دهد.
این در حالیست که در یک قرن اخیر بشر از انرژی نفت استفاده می کند و بر اساس پیش بینی های صورت گرفته فقط تا ۷۰ سال آینده نفت وجود خواهد داشت بنابراین باید از همین امروز استفاده از انرژی های پاک از جمله انرژی خورشید، باد و … را در دستور کار خود قرار دهیم.
مزایای منحصر به فرد زاگرس می طلبد که هر چه جدی تر به چالشهای پیش روی این رشته کوه استوار بپردازیم، چالشها و مشکلاتی که در صورت استمرار می تواند برای کشورمان گران تمام شود.
یک فعال محیط زیست به معضل ریزگردهای عربی و مخاطرات ناشی از آن در زاگرس اشاره و عنوان کرد: در یک دهه اخیر ذرات ریز معلق از کشورهای همجوار عربی و همچنین برخی از چشمه های تولید گرد و غبار داخل کشور عرصه را بر محیط های جنگلی زاگرس تنگ کرده اند.
تیزهوش با بیان اینکه در این مدت شاهد از بین رفتن بخش قابل توجهی از جنگلهای بلوط بوده ایم؛ ادامه داد: تولد ریزگردها ناشی از بی توجهی به پایداری های سرزمین است که خسارات بسیاری را به مردم و طبیعت تحمیل کرده است.
به هر روی بر اساس آنچه که گفته شد حفاظت از محیط زیست زاگرس می تواند پایداری کل محیط زیست ایران را تضمین کند، موضوعی که نباید از آن غافل شد.
از سوی دیگر لرستان به عنوان قلب این سرزمین از شرایط خاص و بسیار ویژه ای برخوردار است به طوریکه از لحاظ منابع آبی، پوشش جنگلی و آب و هوایی در بهترین شرایط قرار داشته و در حقیقت گذرگاه عبور حیات وحش از استانهای همجواری است که ویژگی های خاص لرستان را ندارند؛ بنابراین حفاظت از طبیعت این استان باید با استفاده از مشاوره پژوهشگران این عرصه صورت بگیرد تا شاهد آینده ای پایدار برای این سرزمین باشیم.
این حقیقتی انکار نشدنی است که حفظ جنگلها به حفظ تنوع زیستی و تامین معیشت زندگی جوامع محلی منجر خواهد شد. بنابر این باید بگذاریم طبیعت زاگرس نفس بکشد زیرا تنها راه نجات محیط زیست زاگرس از تلاطم های ناگهانی، حفظ جنگلهاست که حفظ منابع آب،خاک و هوا را شامل می شود.
یادمان نرود ارزش جنگلهای زنده بیش از چوب های مرده است… طبیعت زنده و مقاوم زاگرس را دریابیم.
