دکتر صالح اسکندری در سلسله جلسات دوره‌ی آموزشی شبکه‌ی تحلیل‌گران جنگ نرم با عنوان «باهر» با اشاره به آیه‌ای از قرآن کریم مبنی بر اینکه، ای کسانی که ایمان آورده‌اید از خدا بترسید و سخن سنجیده بگویید، اظهارداشت: «آن فضای گفتمانی که حول یک سری نشانه‌ها ایجاد می‌شود بر اساس حرف درستی است که اصابت رأی دارد البته ممکن است یک سری گزاره‌های ناثوابی هم ناخواسته در جامعه تحلیل گفتمان شوند اما کسی که می‌خواهد گفتمان سازی کند باید به دنبال قول سدید باشد.»
به گفته‌ی وی، منظور از گفتمان، یک مجموعه و یک ساختار مفصل‌بندی شده از نشانه‌ها، مفاهیم، انگاره‌ها، پندارها و اندیشه‌هاست که حول یک دال مرکزی و برتر به شکل منسجم و معناداری در حال گردش است و امکان اتصال هویت‌های مختلف در درون دالان‌های جامعه را فراهم می‌کند.
دکتر اسکندری با بیان این مطلب که گفتمان در فضای افکار عمومی شکل می‌گیرد و هویت‌های مختلف را فراهم می‌کند، تصریح کرد: «گفتمان انقلاب دال برتر و مرکزی‌اش مفهوم ولایت فقیه است که اگر یک سری مفاهیم و نشانه‌ها حول این مرکز باشد مفاهیمی همچون استکبارستیزی، مهدویت‌گرایی، مقابله با فساد، مردم‌گرایی و اندیشه‌ای چون عدالت گستری پدید می‌آید.»
این فعال سیاسی افزود: «هر گفتمانی که در جامعه رایج می‌شود بلافاصله نسخه‌ی بدلی‌اش هم به بازار می‌آید که حیثیت گفتمان اولی را بعضاً تحت الشعاع قرار می‌دهد، به عنوان نمونه در مسأله‌ی مهدویت‌گرایی رئیس جمهور در ابتدای هر برنامه «اللهم عجل لولیک الفرج» می‌گفت که نسخه‌ی تقلبی آن لوح فشرده‌ی «ظهور نزدیک است» بود که بیرون آمد.»
وی با اشاره به اینکه ابعاد مختلف گفتمان شامل کاربرد زبان، برقراری ارتباط میان باورهای ما و باورهای جامعه و نیز تعامل با جامعه است، عنوان کرد: «باید الزامات حاکم بر فضای گفتاری و زبان شناختی را در زمان‌های مختلف درک کنیم، زمانی رهبر معظم انقلاب در خراسان شمالی بحث سبک زندگی را مطرح کردند در حالی که در دهه‌های ۶۰، ۷۰ و ۸۰ این موضوع به شکل حیات طیبه مطرح می‌شد اما در دهه‌ی ۹۰ ایشان سبک زندگی را مطرح کردند که نشان می‌دهد دو شکل از نوع کاربرد زبان است.»
دکتر اسکندری با اشاره به اینکه در دل جامعه هویت‌های مختلفی، معناها و مفاهیم متفاوتی وجود دارد، خاطر نشان کرد: «کسی که می‌خواهد حرف جدیدی بزند باید ساروجی را کشف کند تا بتواند هویت‌های متکثر را به هم بچسباند بنابراین گفتمان به دنبال یک هویت ربطی است تا مهدویت‌گرایی، استکبارستیزی و استقلال خواهی را فردی مانند امام دور دال برتری به اسم ولایت فقیه مشتمل کند تا به گفتمان انقلاب تبدیل شود.»
این فعال سیاسی گفتمانی را موفق دانست که باورهای متکثر را با یک ارتباط منطقی در جامعه پیوند بزند، با جامعه تعامل داشته باشد و بتواند آن‌ها را به هم مرتبط کند.
وی وظیفه‌ی اصلی تحیل گفتمان را فراهم آوردن توصیفی یک پارچه از سه بعد اصلی گفتمان و کشف معانی ظاهری و مستقر در جریان‌های گفتمانی دانست که در صورت‌های گوناگون زبانی و فرا زبانی آشکار می‌شود.
دکتر اسکندی با اشاره به اینکه نخستین قدم برای تحلیل گفتمان شناسایی حداقل دو گفتمان متخاصم است، بیان داشت: «پیش از انتخابات سال ۸۸ حتی جریان‌های اصلاح طلب مجبور شدند با احیاکردن خط امام در انتخابات حاضر شوند که بعداً نشان دادند به هیچ کدام پای‌بند نبودند.»
این فعال سیاسی اظهار کرد: «مقام معظم رهبری در سفر به خراسان شمالی دو متغیر اصلی یکی در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری و دیگری مسأله‌ی تحریم و تهدیدهای بین‌المللی بر کشور را مطرح کردند که بیان داشتند ما در شعب ابی طالب نیستیم و در وضعیت جنگ احزاب در سال پنجم هجری قرار داریم.»
وی با اشاره به اینکه برداشت‌های رهبر فرزانه‌ی انقلاب نیز از وضعیت کنونی فضای جنگ احزاب است، اضافه کرد: «جنگ احزاب در میانه‌ی جنگ‌های بدر و خیبر رخ داد که همه‌ی جبهه‌ی کفر در مقابل جبهه‌ی اسلام ایستادند و تمام قبایل مشرکین، کافرین و یهودی‌ها با هم متحد شدند تا مسلمانان را به زانو در آورند که بر همین اساس جامعه‌ی مسلمانان به مدت یک ماه محاصره شد و برخی مسلمانان در همین دوره ناامید شدند اما پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به آن‌ها می‌فرماید که وعده‌ی خداوند حق است که می‌بینیم پس از متفرق شدن کفار دست جریان نفاق و چهره‌ی یهود رو می‌شود که بعد از آن شاهد فتح خیبر هستیم.»
دکتر اسکندری افزود: «طبق این برداشت اجتماعی، رهبر معظم انقلاب گفتمان ما را بر این اساس ساماندهی می‌کنند که پیشرفت ما در گرو مقاومت و تدبیر است؛ اما در مقابل این گفتمان کسانی هم هستند که می‌گویند اگر شما می‌خواهید پیشرفت کنید در گرو سازش و همگرایی با جهان است که هر دوی این گفتمان‌ها هدف را پیشرفت معرفی می کنند اما همان طور که تجربه‌ی تاریخی ملت ایران نشان داده است همگرایی با دشمنان برای ما موفقیت آمیر نیست.»
جوان آنلاین
