کشوری که نگران کننده ترین تهدید برای کاخ سفید است؟

نیکلاس برنز (عضو فعلی شورای روابط خارجی آمریکا و استاد دیپلماسی سیاست بین المللی در دانشکده «کندی» دانشگاه هاروارد) در تحلیلی با عنوان «آمریکا چگونه باید با ایران برخورد کند» می نویسد: تمرکز باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی «وضعیت کشور» بر موضوع ایران کاملا گویا بود. از میان تمام تهدیدهای بین المللی که آمریکا در سال جاری با آنها روبه رو است، ایران نگران کننده ترین است. دولت تندرو ایران در برابر تحریم های شدید مقاومت کرده است.
برنز در این تحلیل که از سوی اندیشکده «مرکز بلفر» منتشر شده، تصریح می کند: آمریکا باید با در پیش گرفتن یک راهبرد پیچیده و دشوار مرکب از سخت گیری و سازش در جهت حل و فصل دیپلماتیک مساله هسته ای ایران حرکت کند.
وی می افزاید: رهبر ایران ریسک مواجهه با آمریکا و اسرائیل را پذیرفته است. او یک «نه» قاطع به پیشنهاد واشنگتن درباره مذاکره داد.
برنز معتقد است روسیه و چین از پیوستن به آمریکا و اروپا در وارد کردن فشار بر ایران برای مذاکرات جدی خودداری می کنند. هرچند ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل در ماه جاری در قزاقستان دیدار می کنند، تهران احتمالا تا پس از انتخابات ماه ژوئن بطور جدی مذاکره نخواهد کرد.
معاون سابق وزارت خارجه آمریکا نوشت: با توجه به این فضای بدشگون، آیا اوباما می تواند اقدامی برای رسیدن به بهترین نتیجه ممکن انجام دهد به این معنا که برنامه تسلیحاتی هسته ای ایران را با مذاکره و بدون کاربرد زور متوقف کند؟ رسیدن به این هدف دشوار خواهد بود. با این وجود، دولت می تواند چند اقدام را در بازی شطرنج پرمخاطره با تهران برای احیای دیپلماسی انجام دهد.
وی یادآور شد: تمام این اقدامات با خطراتی همراه هستند و برای اینکه بخت موفقیت داشته باشند لازم است که لیبرال دموکرات ها و جمهوری خواهان محافظه کار بردباری نشان دهند و رویکرد دولت را درک کنند؛ متاعی که این روزها در واشنگتن کمیاب است. اول، اوباما و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل باید به اختلافات علنی خود درباره ایران پایان دهند. دوم، اوباما باید به «جان کری» وزیر امور خارجه آزادی عمل بدهد تا راه حلی از طریق مذاکره با تهران را دنبال کند. اینجاست که جمهوریخواهان محافظه کار باید با دولت همراهی کنند.
برنز معتقد است: یکی از راه هایی که آمریکا می تواند ایران را وارد مذاکرات جدی کند این است که یک پیشنهاد بسیار فراگیرتر نسبت به پیشنهادهایی که تاکنون ارائه داده است، مطرح کند و ایران را برای پذیرش آن به چالش بکشد. این پیشنهاد می تواند شامل مجاز دانستن غنی سازی محدود برای برنامه هسته ای صلح آمیز ایران در ازای بازرسی های سرزده باشد.
وی اضافه کرده است: سوم، اوباما و نتانیاهو باید به افزایش اعتبار تهدید نظامی علیه ایران ادامه دهند. به بیان دیگر باید برای ایران روشن سازیم که اگر مذاکرات را رد کنند و برای عبور از خطوط قرمز ما تلاش کنند ما با زور نظامی جلوی آنها را می گیریم.
برنز در پایان می نویسد: این یک راهبرد پیچیده و دشوار خواهد بود و نیازمند مهارت دیپلماتیک غیرمعمول آمریکا است. اما ترکیب سخت گیری و سازش در چنین راهبردی ممکن است تنها راه موثر پیش رو باشد.
«مرکز بلفر» کانون مطالعات مربوط به امور امنیت بین المللی در دانشکده «کندی» دانشگاه هاروارد آمریکا است.