مجتبی مطهری، فرزند ارشد استاد مرتضی مطهری و مدرس دانشگاه علامه طباطبایی ظهر امروز در آیین هفتمین همایش سالانه اشراق اندیشه مطهر که در محل دانشکده الهیات شهید مطهری دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهارداشت: با نگاهی به آثار ارزشمند استاد مطهری به این مسئله میرسیم که یکی از بزرگ‌ترین خدماتی که ایشان به جامعه داشتند، پیوند زدن بین علوم و هنرهایی مانند ادبیات، فرهنگ، سیاست، جامعه، تاریخ و دیگر موارد با دین بوده است.
وی ادامه داد: یکی از نقدهای روشنفکران امروزی مانند مرحوم دکتر علی شریعتی بر اسلام این است که دین اسلام یک دین و ایدئولوژی جهانی محسوب نمیشود و نمیتواند فرهنگ و تمدن تمام دنیا را زیر پوشش خود قرار دهد که این یک برداشت کاملا اشتباه است.
مطهری با اشاره به اینکه دین اسلام یکی از کامل‌ترین ادیان بوده و با توجه به پیشرفت آن در حوزههای مختلف میتوان آن را با تمام فرهنگها وفق داد، تاکید کرد: در تمام تمدن و فرهنگها تفاوتهایی وجود دارد ولی نمیتوان برای معیارهای انسانی مرز تعیین کرد و در کل تمام موارد انسانی در تمدنهای مختلف یکسان است.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه اسلام هرگز با پیشرفت و تمدن مخالف نبوده یادآور شد: بعضی از روشنفکران امروزی جامعه اسلامی و بزرگان جامعه غربی سعی در آن دارند که دین و فرهنگ اسلامی را یک دین بسته و غیر قابل ارتقا معرفی کنند که این یک ذهنیت کاملا اشتباه بوده و اسلام از همان دوره آغازین پیروانش را به ارتباط با دیگر مذاهب و فرهنگها فرا خوانده و مصداق این سخن هم حدیث معروف پیامبر اکرم(ص) است که میفرماید «در طلب علم و دانش باشید، حتی اگر در چین باشد».
وی تاکید کرد: فرهنگ و سنت الهی هیچگاه قابل حذف و مردن نیست، شاید در طول زمان قسمتی از آن کم رنگ شود ولی هرگز نمیتوان این سنتها را از فرهنگ امروزی جدا کرد.
مطهری با انتقاد از برخی مورخان، توضیح داد: همه دنیا میداند که ایران قدیم مهد علوم، حکمت، عرفان، فرهنگ و تمدن بوده و این بر همگان واضح و آشکار است، حال پذیرفتن دین اسلام توسط این مردم و اینکه چگونه شیفته این دین شدهاند، باید خود دلیلی بر کامل و جامع بودن این دین باشد، زیرا کامل‌ترین، آگاهترین و با تمدنترین مردم آن زمان با آگاهی پذیرای این مکتب شده است.
وی همچنین با انتقاد از بعضی از دولت مردان در بهکار بردن تمدن ایرانی به جای تمدن اسلامی تاکید کرد: تمدن ایرانی بدون تمدن اسلامی معنایی نداشته و این تمدن اسلامی بود که بعد از ورود به این منطقه تمدن ایرانی را رشد داد و نباید بزرگواران سعی در رواج این برداشت غلط در جامعه را داشته باشند.
وی با بیان این جمله از استاد مطهری که «اسلام هم فرهنگ آورد و هم تمدن» توضیح داد: دین اسلام پس از ورود به ایران با توجه به خواستههای دینی بلافاصله به فکر این افتاد که تمدن را شکوفا کند، از اولین برنامههای آن رشد و توسعه علم و دانش و ارتباط برقرار کردن با دیگر بلاد سعی در شکوفایی و به روز کردن فرهنگ این کشور داشت.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه علوم غربی ادامه دهنده و دنبال رو علوم اسلامی است یادآور شد: هیچ کس نمیتواند منکر پیشرفت و موفقیت مسلمانان در عصرهای گذشته باشد و بی‌شک علوم روز دنیا در حال حاضر ریشه در افکار اسلامی گذشته دارد.
وی توضیح داد: همانگونه که تمدن امروزه غربی قابل نقد است، به راحتی میتوان ادعا کرد که تمدن امروزه غربی هم در اوایل بر گرفته از تمدن اسلامی است، در غیر این صورت هرگز نمیتوان این ادعا را داشت که تمدن غربی به یکباره و بعد از رنسانس صورت گرفته باشد.
