اسلام دین همه بشریت است، بنابراین برای سعادت و بهتر زیستن او برنامه ویژه‌ای دارد و هیچ یک از دستورات و آموزه‌هایش بی حکمت و دلیل نیست. یکی از آنها نماز و اعمال و اذکار مربوط به آن است. کارشناسان معتقدند خواندن نماز تنها غذای روح انسان نیست بلکه جسم انسان‌ها را نیز تقویت می‌کند و آنها را در مبارزه با مشکلات روزمره یاری می‌دهد.
روشن است که نماز فلسفه خاص خود را دارد که معراج مومن و مایه قرب به حق است و آن را باید فقط برای خداوند تعالی خواند و نه به انگیزه فواید و آثاری از این دست، ولی آگاهی از این دست نظرات علمی نیز می‌تواند برای برخی از افراد مفید باشد.
به عنوان مثال در تحقیقات علمی و نظریات برخی کارشناسان علم طب و روانشناسی گفته شده؛ ثابت ماندن چشم باعث بهبود ضعف و نواقصی مانند نزدیک بینی می‌شود و به لحاظ روانی این حالت باعث افزایش مقاومت عصبی فرد شده و بی‌خوابی و افکار نا آرام را از انسان دور می‌کند.
ایستادن در حالت نماز باعث تقویت حالت تعادلی بدن شده و قسمت مرکزی مخچه که محل کنترل اعمال و حرکات ارادی است را تقویت می‌کند و این عمل باعث می‌شود فرد با صرف کمترین نیرو و انرژی به انجام صحیح حرکات بعدی بپردازد.
نماز قسمت فوقانی بدن را پرورش داده و ستون مهره‌ها را تقویت کرده و آن را در حالت مستقیم نگاه می‌دارد.
تقویت احشاء و ماهیچه‌های شکم، حفظ سلامت دستگاه گوارش و رفع یبوست مزمن، سوء هاضمه و بی اشتهایی از دیگر خواص نماز خواندن و رکوع در نماز است.
مدت زمان خواندن ذکر رکوع نیز باعث تقویت عضلات صورت و گردن، ساق پا و ران‌ها می‌شود و به این ترتیب به جریان خون در قسمت‌های مختلف بدن سرعت می‌بخشد. سجده نیز ستون مهره‌های بدن را تقویت کرده و دردهای سیاتیک را آرام می‌کند. سجده همچنین باعث افزایش جریان خون در سر شده که این امر با تغذیه این غدد باعث حفظ شادابی، زیبایی و طراوت پوست می‌شود. سجده باعث آسودگی و آرامش در فرد شده و عصبانیت را تسکین می‌دهد. استحکام بخشیدن و تقویت عضلات پاها و ران‌ها، کمک به نفخ معده و روده، بهبود فتق، از خواص نشستن بعد نماز است۱″.
اما در ابعاد روحی و معنوی نیز درباره این فریضه مهم و زیبای عبادی به ویژه سجده زیاد سخن گفته شده و بر طولانی نمودن و محافظت از آن تاکید شده است.
امام صادق(ع) درباره این‌که چرا دعا کردن در سجده توصیه شده است؟ در پاسخ به سعید بن یسار که پرسید: در حال رکوع دعا کنم یا سجود، فرمودند: ” آری، در حال سجود دعا کن؛ زیرا نزدیک‌ترین حالت بنده به خداوند حالت سجده است. (در آن حال) برای دنیا و آخرتت به درگاه خداوند عز و جل دعا کن۱″.
پیامبر خدا(ص)نیز درباره اثرات سجده طولانی، فرمودند: ” اگر میخواهی خداوند تو را با من محشور فرماید در پیشگاه خدای واحد قهّار سجده طولانی کن۲″.
همچنین امام صادق(ع) در این زمینه فرمودند: “گروهی خدمت رسول خدا(ص) آمدند و عرض کردند: ای رسول خدا، در برابر پروردگارت بهشت را برای ما ضمانت کن. رسول خدا(ص)فرمود: به شرط آن که شما نیز با سجدههای طولانی مرا یاری دهید۳”.
در روایتی از امام صادق(ع) نیز اثرات سجده کردن بر تربت امام حسین(ع) سوال شد که فرمودند: “سجده کردن بر تربت حسین علیهالسلام حجاب‌های هفتگانه را میشکافد۴″.
امام علی(ع) در حدیثی می‌فرمایند: ” اگر نمازگزار میدانست که چه هالهای از جلالتِ خدا او را فرا میگیرد، دوست نداشت که سر از سجدهاش بر دارد۵″.
منابع:
۱- موسسه تحقیقات حجامت ایران
۲- بحار الأنوار: ۸۵ / ۱۳۱ / ۶ منتخب میزان الحکمه: ۲۶۴
۳- بحار الأنوار: ۸۵ / ۱۶۴ / ۱۲ منتخب میزان الحکمه: ۲۶۴
۴- مالی الطوسیّ: ۶۶۴ / ۱۳۸۹ منتخب میزان الحکمه: ۲۶۴
۵- بحار الأنوار: ۸۵ /۱۵۳ / ۱۴ منتخب میزان الحکمه: ۲۶۶
۶- الخصال: ۶۳۲ / ۱۰ منتخب میزان الحکمه:۳۲۶
ایسنا
