دکتر نجف محمودی
علیرغم آنکه بررسی نقاط ضعف و قوت این عضویت، سالها در بدنه دولت و وزارتخانه‌ها در حال بررسی می‌باشد لیکن دستاورد آن تئوریهای عمل نشده‌ای است که صرفاً در قالب یک‌سری دیدگاههای کارشناسانه توسط مقامات و کارشناسان محترم به تحریر درآمده است، فارغ از آنکه بالفعل در‌آمدن یک‌سری تئوریهای بالقوه، فرایند خودجوش و غیرقابل پیش‌بینی می‌باشد که با توجه به مدت زمان پیوستن به سازمان تجارت جهانی، نیازمند یک مدیریت بحران می‌باشد.
بدین‌منظور و برای روشن شدن شرایط موجود قدری به ادبیات استراتژی موضوع می‌پردازیم به تصور من دانشجو، اصولاً استراتژی خود یک گام از یک فعالیت می‌باشد و هر گام به تنهایی استراتژیبه تنهایی یک فرایند مدیریتی نیست.
اولین قدم حرکتی هر سازمانی در سطوح ارشد آنMISSION می‌باشد.
MISSION، با اهداف بنیادی ارائه دهنده و آغاز‌کننده نقطه و تعریفی از موجودیت و هدف موردنظر و یا سازمان می‌باشد که با توجه به ارزشهای آن دارای اثربخشی برای بیش از یک دوره کوتاه می‌باشد و شامل تصمیماتی است که دارای اثرات بلندمدت از خود می‌باشد.
بدیهی است در مقوله عضویت در WTO منشاء اهداف بنیادی و MISSION عبارتست از مفاهیم و اهداف اصل نوزده لغایت چهل‌و‌دو در قالب حقوق ملت و اصل چهل‌و‌سه لغایت پنجاه‌و‌پنج در قالب اقتصاد و امور مالی و همچنین اصل یکصد‌و‌پنجاه ودو لغایت یکصد‌و‌پنجاه‌و‌پنج در قالب سیاست خارجی کشور و نیز برنامه‌های سوم و چهارم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اهداف و چشم‌انداز بیست ساله مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و تأئید مقام معظم رهبری که مبانی تعامل با اقتصاد جهانی در راستای اهداف قانون اساسی بعنوان پیش‌فرض اساسی پذیرفته شده جهت عضویت در WTO می‌باشد.
دومین قدم از فرایند استراتژی VALUES و یا ارزشها می‌باشد.
اینان پایه‌های انتخاب ماهیت و اهداف بنیادی و یا MISSION می‌باشد. ارزشها همانطور که در قانون اساسی طرح شده است مباحث مهمی را شامل عدالت اقتصادی- فرهنگی- اجتماعی- رفاه عمومی- توسعه سازندگی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را برای آحاد عموم کشور و ارائه خدمات زیربنائی در جهت تأمین امنیت و رفاه می‌باشد که براساس آن دولت به عنوان مجری قانون اساسی می‌بایست از طریق تکنیک SWTO و به عبارتی تجزیه تحلیل محیط خارج و داخل راه‌کارهای اجرائی را بدست آورد.
تکنیک مدیریتی استراتژیک SWTO سعی به تجزیه و تحلیل محیط خارج شامل فرصتهای موجود OPPORTUITIES و تهدیدات محیط خارج THREATS را مورد بررسی قرار داده و از سوی دیگر محیط داخل را از دو بعد نقاط ضعف WEEKNESSES و نقاط قوت STRENGTHS مورد بررسی قرار داد.
O (فرصتهای محیط خارج): این متغیرها در برگیرنده عواملی است که به لحاظ موجودیت آن می‌تواند تأثیر قیمت بر طرح عضویت در WTO داشته باشد.
T (تهدیدات محیط خارج): این متغیرها در برگیرنده عواملی است که به لحاظ موجودیت آن می‌تواند تأثیرات منفی بر طرح عضویت در WTO داشته باشد.
W (نقاظ ضعف تحلیلهای داخلی): این متغیرها در برگیرنده عواملی است که به لحاظ موجودیت آن می‌تواند از شرایط موجود تأثیرات منفی بر طرح عضویت در WTO داشته باشد.
S (نقاط قوت تحلیلهای داخل): این متغیرها در برگیرنده عواملی است که به لحاظ موجودیت آن می‌تواند با توجه به امکانات و پتانسیل داخلی تأثیرات مثبتی بر طرح عضویت در WTO داشته باشد.
ماتریس‌های ناشی از عوامل فوق بشرح ذیل می‌باشد.
OS بستر امکان هرگونه فعالیت با حداکثر امکانات مهیا می‌باشد لذا باید استراتژی رشد داشته باشیم.
WT بستر و امکان هرگونه فعالیت مهیا نبوده لذا باید قبل از هرگونه تعهدی نسبت به کاهش نقاط ضعف خود اقدام نموده و از سوئی دیگر در کم کردن تهدیدات محیط خارج WTO اقدامات لازم تدبیر گردد، لذا باید استراتژی انقباضی و تعاملی داشته باشیم.
ST در این‌گونه موارد که دارای قابلیت‌های قدرتی- رفتاری می‌باشیم لیکن بستر محیط خارج WTO هموار نمی‌باشد، لذا مدیریت کارآفرینی که از حداقل امکانات حداکثر بهره‌وری را باید با خود یدک بکشد لذاباید استراتژی تهاجمی و یا توسعه‌ای را گزینش نمائیم.
WO در این‌گونه موارد که دارای قابلیت‌های ضعیف بوده ولیکن محیط خارج WTO دارای فرصتهای فراوان می‌باشد. باید ضمن کاهش نقاط ضعف حداکثر بهره‌وری را از WTO استفاده نموده، لذا باید استراتژی تعاملی و دفاعی (گام‌به‌گام) را گزینش نمائیم.
حال با عنایت به انچه گفته شد سعی می‌گردد بطور اجمال SWOT ناشی از تصمیمات ورود به حوضه WTO را تحلیل و برشماریم البته نمی‌توان بطور یقین بیان نمود که موارد اشاره شده در برگیرنده کلیه عوامل است لذا سعی می‌شود به پاره‌ای از مباحث صرفاً اشاره شود.
S نقاط قوت محیط داخل
به لحاظ مزیت نسبی زیربخشهای صنعت تولید فلزات اساسی، کانی غیرفلزی، ماشین‌آلات و ابزارآلات، نساجی، پوشاک، چرم، مواد غذائی، مواد شیمیائی، صنایع چوب و مصنوعات چوبی دارای قدرت و قابلیت صادراتی می‌باشد که می‌بایست مساعدت‌های لازم از طرف دولت بیش‌از‌پیش گردد.
تصویب لایحه بورس و اوراق بهادار در مجلس محترم شورای اسلامی.
شفاف شدن بحث اختیارات و استقلال بانک مرکزی و موضوع تسهیلات تکلیفی و اقزایش سهم منابع آزاد بانکها.
شفاف شدن یا رفع محدودیت‌های ناشی از کارت‌های اعتباری.
W (نقاط ضعف محیط داخل)
تأئید مجلس محترم شورای اسلامی نسبت به عملکرد گروه ایرانی شرکت کننده در WTO .
تکنولوژی علمی پائین صنایع و قیمت تمام شده بالا در صنایع موجب زیان و ورشکستگی صنایع و معادن در عضویت WTO خواهند شد.
کیفیت پائین تولیدات داخل در مقابل تولیدات خارجی.
علاقمندی مردم کشور به خرید کالاهای خارج و تمایل کمتر به خرید کالاهای تولیدی داخل عامل منفی رقابت منابع مصرفی با کالاهای خارجی بر اصل عرف و کاهش تعرفه‌ها می‌باشد.
وجود معافیت‌های مالیاتی، یارانه‌های اعطائی، انرژی ارزان در صنعت موجب غیرقابل رقابت شدن محصولات شده، لذا در صورت تداوم آن با عضویت در WTO صنایع و کالاهای مصرفی با واردات فراوان کم‌تعرفه و یا بدون تعرفه آسیب جدی خواهند دید.
افزایش هزینه واردات کالاهای کشاورزی در کوتاه‌مدت
ناکارا بودن صنایع تکنولوژی در کشاورزی
عدم امکان رقابت و حضور فعال بانکهای ایرانی در بازار بدلیل (ساختار موجود) و غیر رقابتی و محدودیت‌های ناشی از آن.
عدم امکان رقابت و حضور فعال شرکتهای بیمه ایرانی در بازار بدلیل (ساختار موجود) و غیر رقابتی و محدودیت‌های ناشی از آن.
عدم امکان جذب منابع توسط بانکهای داخلی و کاهش سهم بانکداری داخلی و بیمه‌های داخلی به لحاظ توان فنی و علمی متناسب با شرایط مشابه در خارج.
عدم امکان برابری و رقابت در نرخ سود تسهیلات به لحاظ قیمت تمام شده بالا نرخ ریال بانکها.
امکان بروز و ظهور رخدادهائی نظیر بحران جنوب شرق اسیا.
عدم وجود قوانین کپی‌رایت.
گران‌تر شدن ترجمه یا افست کتابها در نتیجه پرداخت حق مؤلف با پذیرش قانون کپی‌رایت و با پیوستن به WTO بهای آنرا باید بپردازند.
T (تمهیدات محیط خارج)
۱- موارد هفت‌گانه عضویت در WTO به‌ویژه در مراحل ذیل:
مرحله دوم: انتخاب کار گروههای طرف مذاکرات با ایران زیرا که در صورت وجود کشورهائی همانند آمریکا و اسرائیل امکان عدم مذاکره را نداشته و کلیه شروط آنها را باید در تعامل تصمیم‌گیری نماید.
مرحله سوم: پرسش و پاسخ و بررسی و مذاکرات چند جانبه با اعضاء کار گروه. بدیهی است در این مذاکرات به لحاظ جلب‌نظر کشورهای عضو کار گروه ایران در تعامل با کشورها، متعهد به پذیرش تعهدات فراوانی می‌باشد.
مرحله چهارم: این مرحله شامل انجام مذاکرات کشور ایران با تک‌تک کشورهای کارگروه درخصوص توافقات تجاری دوجانبه می‌باشد نکته بسیار مهم در این مرحله این است که ایران باید با تک‌تک کشورهای اعضاء کارگروه درخصوص امتیازات و تعهدات مبادلات تجاری و خدمات دسترسی دو کشور بر بازار یکدیگر به توافق برسند.
۲- بدیهی است درخواستهای ظلم ستیزانه بیست‌و‌شش ساله بعد از انقلاب از الزامات و خواسته‌های گروههای طرف مذاکره در مرحله چهارم از مراحل هفت‌گانه می‌باشد که این خواسته‌ها الزاماً ممکن است با سیاست خارجی ایران (مانند عدم پذیرش کشورهای اسرائیل- مبحث حجاب، مقوله جزایر خلیج فارس که مورد ادعای بعضی از کشورها می‌باشد، حجم صادرات نفت، استفاده از صنایع کشاورزی، استفاده از معادن و … ) در تقابل باشد.
۳-WTO از نظر مدیریت و شکل‌گیری آن تصمیم‌گیریها در کمیته‌ای است که دارای اعضاء فراوان می‌باشد لذا تصمیم‌گیری در کمیته‌هائی با جمعیت فراوان بسیار مشکل می‌باشد.
اعطای یارانه‌های صادراتی (لاستیک) به کشورهای عضو برای کشور ما در مقوله واردات آسیب‌های فراوانی به صنایع داخلی خواهد شد.
امکان سوء‌استفاده کشورهای قدرتمند از استانداردهای سازمان بهداشت جهانی و کشاورزی ملل متحد در وضع مقررات شدیدتر نسبت به استانداردهای موجود بین‌المللی با توجیه حمایت از حیات و سلامت انسان.
ورود اجتناب‌ناپذیر و زیانبار برخی از محصولات کشاورزی که امکان رقابت کمتری دارند همانند چای، برنج، برخی از انواع خرما، برخی از انواع گوشت حیوانات، سیر، پنبه و کنف.
عدم امکان وضع محدودیت یا سهمیه صادراتی صنایع بخصوص در بخش کشاورزی مگر آنکه به امنیت غذائی لطمه بزند.
محدود شدن حمایت‌های داخلی از بعضی از محصول و شماره‌های کشاورزی نظیر کود، بذر، سم و …
سوء‌استفاده کشورهای توسعه یافته از موازین بهداشتی و بهداشت نباتی به عنوان وضع موانع تجاری
شروع نهضت ادغام بانکهای معتبر خارجی جهت حصول به افزایش‌کارائی و یا حفظ وضع موجود به لحاظ فن‌آوری.
آثار زیانبار و ورود بی‌چون‌و‌چرای برخی از فرهنگهای مهاجم و بیگانه با موازین اخلاقی.
گران‌تر شدن قیمت آثار فرهنگی- هنری به لحاظ حذف یارانه‌های این بخش مطابق مفاد قوانین تجاری WTO.
محدود شدن اختیارات کشور در سیاستهای مالیاتی، گمرکی از کالاها و خدمات وارداتی.
O (نقاط مثبت محیط خارج)
بدلیل کم کشش بودن تقاضای واردات کالاهای واسطه‌ای نسبت به تغییرات تعرفه‌هایی در صنایع مختلف که مصرف کننده کالاهای واسطه‌ای می‌باشند. کاهش تعرفه‌ها باعث کاهش هزینه‌های تولیدی و افزایش قیمت رقابت می‌باشد.
اصل عدم تبعیض در WTO برخی از ابهامات در سیاست خارجی و گزینشی عمل کردن بین کشورهای مختلف را برطرف می‌نماید و موجب شفاف شدن روابط کاری و خارجی خواهد شد.
اصل عدم تبعیض، بعضاً ساختار اداری و تجاری کشور را با تغییراتی مواجه خواهد کرد.
امکان اقدام حفاظتی و حمایت دولتها از منابع در مواقعیکه اقدام غیرمنصفانه توسط فروشندگان خارجی (مثل دامپنگ به معنی فروش پائین‌تر از قیمت تمام شده و ارزان) عملی شود.
امکان اقدام حمایتی (وضع عوارض با سهمیه‌بندی) برای مواقعی که کشوری با اعطای یارانه به صادرات (همانند وضعیت حاضر کشور چین) موجب شوند که قیمت‌های فروشنده خارجی در بازارهای صادراتی پائین‌تر از قیمت آن کالا در بازارهای خود باشد.
مجاز بودن اقدامات حمایتی برای صنایع نفوذدار و نوپا و آسیب‌پذیر برای کشورهای در حال توسعه از طریق تغییر در تعرفه‌ها.
۷- مجاز بودن رویکرد رفتاری ویژه با کشورهای در حال توسعه (با درجه کم توسعه) بیماریها.
۱۱- امکان استفاده از خدمات بازاریابی و صادرات و فنون بازاریابی در کشورهای عضو از طریق مرکز تجارت بین‌المللی ITC
ارتقاء خدمات بانکداری در حد رضایت مشتری.
۱۵- واقعی شدن کسب سود بانکی براساس قیمت‌های بازار و انعطاف‌پذیری —- آن.
۱۶- نظام‌مند شدن و سازمان یافتن بازار سرمایه.
۱۷- ورود فناوری مدرن بانکداری در نتیجه عضویت در WTO با حضور بانکهای خارجی.
۱۸- ورود سرمایه و سرمایه‌گذاران کشورهای عضو در نتیجه کاهش ریسک سرمایه‌گذاری.
۱۹- جلوگیری از استفاده غیرمجاز از دارائیهای فکری و ابتکارات ایرانیان در صحنه جهانی.
۲۰- هویت یافتن علمی همراه با بهره‌برداری اقتصادی از دارائیهای فکری و ابتکارات ایرانیان در صفحه جهانی.
۲۱- در صورت پذیرفتن قانون کپی‌رایت امکان حضور ناشران ایرانی در خارج از کشور و بالعکس و همچنین دقیق‌تر و بیشتر شدن اطلاع‌رسانی و بازاریابی کتب ایرانی در خارج و بالعکس.
۲۲- ممنوعیت الزام خرید یا استفاده یک بنگاه اقتصادی از محصولات دارای منشاء داخلی.
۲۳- ممنوعیت و محدودیت الزام خرید یا استفاده از یک بنگاه اقتصادی از محصولات دارای منشاء خارجی.
۲۴- آزادی دولتها در رد یا قبول سرمایه‌گذاری خارجی، لیکن در صورت پذیرش این موضوع الزمات WTO جاری می‌باشد.
۲۵- امکان عضویت جداگانه مناطق آزاد ایران.
۲۶- امکان عضویت جداگانه برخی از شرکتها.
۲۷- آثار ضد تورمی ناشی از الحاق به WTO و کاهش تعرفه‌ها.
۲۸- جابجائی عوامل تولید (نیروی کار- سرمایه- مدیریت) از بخشهای غیر رقابتی به رقابتی.
۲۹- دسترسی مداوم و مطمئن به تمام بازارها با عنایت به تثبیت بودن تعرفه‌های کشورهای عضو.
۳۰- تقویت جریان خصوصی‌سازی و حرکت به سمت اقتصاد رقابتی.
براساس تعاریف انجام شده از ماتریس تجزیه و تحلیل عضویت در WTO کشور ایران را با دو ماتریس WT و WO روبرو خواهد نمود.
سومین قدم در فراید استراتژیک VISION و یا نگاه وریه می‌باشد.
این مهم همانند یک عکس و ایده از آینده است براساس تحلیلهای ارزش VALUES بدست می‌آید مسیر چرائی و چگوی را که مبنای حمایت‌های سازمانی می‌باشد را تعریف می‌کند. براساس چشم‌انداز بیست ساله ایران و برنامه‌های توسعه سوم و چهارم ایران می‌بایست گامهای مؤثری جهت برتری در منطقه بردارد.
هر ایرانی باید توانایی استفاده از رفاه و امنیت و زندگی مناسب را داشته باشد لذا ایران باید قدرت تعامل مثبت با کشورهای جهانی به لحاظ علم و فناوری در منطقه برتر باشد.
چهارمین قدم از فرایند استراتژیک STRATEGY و یا استراتژی می‌باشد.
استراتژی برنامه توسعه و درگیر یا موضوعات جهانی با ابزار محیط خارج و ظرفیتهای داخلی می‌باشد اکثر کشورهای جهان و یا سازمانهای بزرگ هم دارای MISSION و هم دارای VISION می‌باشند لیکن عموماً هر دو را به یک تعبیر نام می‌برند و در واقع به missio توجیهات داخلی و دلایل موجودیت کشور و یا هر سازمان می‌باشد و هدف اولیه آن فعالیت به اهداف بنیادی می‌باشد در حالیکه VISION همانند یک عکس در آینده شامل مواردی است که می‌خواهیم باشیم در نتیجه STRATEGY برنامه‌های کلی رسیدن به اهداف می‌باشد.
پنجمین و ششمین قدم از فرایند استراتژیک MAP STRATEGY و BALANCED SCORECARD می‌باشد.
که برنامه‌های اجرائی استراتژی و مقیاس‌های اندازه‌گیری را شامل می‌شود برای تحقق آنچه گفته شد باید راه‌کارها و ابزارها و پیش نیازها مهیا گردد و بسترسازی مناسب صورت گیرد که شاخص‌ترین راه‌کارهای مرحله‌ای این امر از طریق تعامل با سازمانهای منطقه‌ای و بین‌المللی می‌باشد.
نظر عضویت در سازمان اکو- D8- OIC (سازمان کشورهای اسلامی)- UN (سازمان ملل متحد)- IMF (صندوق بین‌المللی دول و در رأس فرایند اقتصادی WTO سازمان تجارت جهانی می‌باشد.
هفتمین و هشتمین قدم از فرایند استراتژیک شامل:
TARGET AND INITIATIVES و PERSONAL OBJECTIVES می‌باشد.
TARGET AND INITIATIVES بیانگر فعالیتهائی است که در جهت MISSION با عضویت به WTO باید انجام دهیم که براساس معیار و شاخص‌های (TARGET) در راه رسیدن به WTO است مطرح و نهادگذاری شود و مقیاس رشد را پیش‌بینی نمائیم و به جهت کاهش هرگونه انحراف معیار از مقیاس‌ها رویکردهای مناسب INITIATIVES در جهت تقویت نقاط ضعف داخل و کاهش تهدیدات محیط خارج استفاده نمائیم و در نتیجه با الهام از موضوعات انسانی و اخلاقی و اجتماعی PERSONAL OBJECTIVES نیازهای مربوطه شناسائی و مورد هدف‌گذاری شود.
۸- قطع یارانه‌های صادراتی در سایر کشورها در صنعت کشاورزی و واقعی شدن رقابت‌ها در این بخش با جهان خارج و لذا منجر به افزایش صادرات کشاورزی همزمان با کاهش تعرفه‌های کشورهای صنعتی و توسعه یافته.
۹- کاهش یارانه‌های بخش کشاورزی توسط محشورهای توسعه یافته.
۱۰- گرایش مردم کشورهای جهان به استفاده از تولیدات کشاورزی با منشاء غیرآنتیکی و سموم کمتر و دفع طبیعی آفات و
بیماریها.
۱۱- امکان استفاده از خدمات بازاریابی و صادرات و فنون بازاریابی در کشورهای عضو از طریق مرکز تجارت بین‌المللی ITC
ارتقاء خدمات بانکداری در حد رضایت مشتری.
۱۵- واقعی شدن کسب سود بانکی براساس قیمت‌های بازار و انعطاف‌پذیری —- آن.
۱۶- نظام‌مند شدن و سازمان یافتن بازار سرمایه.
۱۷- ورود فناوری مدرن بانکداری در نتیجه عضویت در WTO با حضور بانکهای خارجی.
۱۸- ورود سرمایه و سرمایه‌گذاران کشورهای عضو در نتیجه کاهش ریسک سرمایه‌گذاری.
۱۹- جلوگیری از استفاده غیرمجاز از دارائیهای فکری و ابتکارات ایرانیان در صحنه جهانی.
۲۰- هویت یافتن علمی همراه با بهره‌برداری اقتصادی از دارائیهای فکری و ابتکارات ایرانیان در صفحه جهانی.
۲۱- در صورت پذیرفتن قانون کپی‌رایت امکان حضور ناشران ایرانی در خارج از کشور و بالعکس و همچنین دقیق‌تر و بیشتر شدن اطلاع‌رسانی و بازاریابی کتب ایرانی در خارج و بالعکس.
۲۲- ممنوعیت الزام خرید یا استفاده یک بنگاه اقتصادی از محصولات دارای منشاء داخلی.
۲۳- ممنوعیت و محدودیت الزام خرید یا استفاده از یک بنگاه اقتصادی از محصولات دارای منشاء خارجی.
۲۴- آزادی دولتها در رد یا قبول سرمایه‌گذاری خارجی، لیکن در صورت پذیرش این موضوع الزمات WTO جاری می‌باشد.
۲۵- امکان عضویت جداگانه مناطق آزاد ایران.
۲۶- امکان عضویت جداگانه برخی از شرکتها.
۲۷- آثار ضد تورمی ناشی از الحاق به WTO و کاهش تعرفه‌ها.
۲۸- جابجائی عوامل تولید (نیروی کار- سرمایه- مدیریت) از بخشهای غیر رقابتی به رقابتی.
۲۹- دسترسی مداوم و مطمئن به تمام بازارها با عنایت به تثبیت بودن تعرفه‌های کشورهای عضو.
۳۰- تقویت جریان خصوصی‌سازی و حرکت به سمت اقتصاد رقابتی.
براساس تعاریف انجام شده از ماتریس تجزیه و تحلیل عضویت در WTO کشور ایران را با دو ماتریس WT و WO روبرو خواهد نمود.
سومین قدم در فراید استراتژیک VISION و یا نگاه وریه می‌باشد.
این مهم همانند یک عکس و ایده از آینده است براساس تحلیلهای ارزش VALUES بدست می‌آید مسیر چرائی و چگوی را که مبنای حمایت‌های سازمانی می‌باشد را تعریف می‌کند. براساس چشم‌انداز بیست ساله ایران و برنامه‌های توسعه سوم و چهارم ایران می‌بایست گامهای مؤثری جهت برتری در منطقه بردارد.
هر ایرانی باید توانایی استفاده از رفاه و امنیت و زندگی مناسب را داشته باشد لذا ایران باید قدرت تعامل مثبت با کشورهای جهانی به لحاظ علم و فناوری در منطقه برتر باشد.
چهارمین قدم از فرایند استراتژیک STRATEGY و یا استراتژی می‌باشد.
استراتژی برنامه توسعه و درگیر یا موضوعات جهانی با ابزار محیط خارج و ظرفیتهای داخلی می‌باشد اکثر کشورهای جهان و یا سازمانهای بزرگ هم دارای MISSION و هم دارای VISION می‌باشند لیکن عموماً هر دو را به یک تعبیر نام می‌برند و در واقع به missio توجیهات داخلی و دلایل موجودیت کشور و یا هر سازمان می‌باشد و هدف اولیه آن فعالیت به اهداف بنیادی می‌باشد در حالیکه VISION همانند یک عکس در آینده شامل مواردی است که می‌خواهیم باشیم در نتیجه STRATEGY برنامه‌های کلی رسیدن به اهداف می‌باشد.
پنجمین و ششمین قدم از فرایند استراتژیک MAP STRATEGY و BALANCED SCORECARD می‌باشد.
که برنامه‌های اجرائی استراتژی و مقیاس‌های اندازه‌گیری را شامل می‌شود برای تحقق آنچه گفته شد باید راه‌کارها و ابزارها و پیش نیازها مهیا گردد و بسترسازی مناسب صورت گیرد که شاخص‌ترین راه‌کارهای مرحله‌ای این امر از طریق تعامل با سازمانهای منطقه‌ای و بین‌المللی می‌باشد.
نظر عضویت در سازمان اکو- D8- OIC (سازمان کشورهای اسلامی)- UN (سازمان ملل متحد)- IMF (صندوق بین‌المللی دول و در رأس فرایند اقتصادی WTO سازمان تجارت جهانی می‌باشد.
هفتمین و هشتمین قدم از فرایند استراتژیک شامل:
TARGET AND INITIATIVES و PERSONAL OBJECTIVES می‌باشد.
TARGET AND INITIATIVES بیانگر فعالیتهائی است که در جهت MISSION با عضویت به WTO باید انجام دهیم که براساس معیار و شاخص‌های (TARGET) در راه رسیدن به WTO است مطرح و نهادگذاری شود و مقیاس رشد را پیش‌بینی نمائیم و به جهت کاهش هرگونه انحراف معیار از مقیاس‌ها رویکردهای مناسب INITIATIVES در جهت تقویت نقاط ضعف داخل و کاهش تهدیدات محیط خارج استفاده نمائیم و در نتیجه با الهام از موضوعات انسانی و اخلاقی و اجتماعی PERSONAL OBJECTIVES نیازهای مربوطه شناسائی و مورد هدف‌گذاری شود.
نهمین و آخرین قدم استراتژیک شامل خروجی استراتژی STRATEGIC OUTCOMES می‌باشد.
از آنجا که دو ماتریس WT و WO بیشترین فاکتور را در بر‌گرفته است و از طرفی O نیز دارای حداقل ۳۰ فاکتور می‌باشد و بدیهی است خروجی استراتژی استفاده بیشتر از فرصتهای ناشی از پیوستن به سازمان تجارت جهانی می‌باشد. لیکن بدلیل نقاط ضعف فراوان داخل کشور و تهدیدات ناشی از پیوستن به سازمان تجارت جهانی، دولت ایران را در منظر یک نگرانی ناشی از استفاده از استراتژی انقباضی تعاملی (WT) و استراتژی تعاملی، گام‌به‌گام و دفاعی (WO) روبرو می‌کند.
در تحلیل این موضوع که بسیار قابل لمس شده است در مذاکرات با کار گروههای سازمان تجارت جهانی بدلیل ضعفهای داخلی، امتیازات بسیار بالائی باید به مذاکره‌کنندگان اعطاء کرد و امکان استفاده از فرصت اقدام حفاظتی و مهلت کافی اما محدود و مشخص برای انجام اقدامات حمایتی در مقابل واردات که صنایع کشور را به خطر می‌اندازد را محدودیت قرارداد.
در بخشهائی که هم اکنون به لحاظ تولیدات و فن‌آوری و تعرفه‌ای امکان رقابت وجود دارد بیشترین امتیاز را داد و در بخشهائی که به لحاظ سن بالای تولیدات و صنایع حذف تعرفه‌ای واردات لطمه جدی به صنعت و کشور می‌زند ضمن آنکه از هم‌اکنون در پی برنامه‌ریزی ISO باشیم سعی نموده حداقل امتیازات را ارائه و مدت زمان محدودی را برای رسیدن به بازار جهانی خواستار باشیم و این موضوعات در کنار رشد و توسعه صنعت بانکداری و بیمه تا زمان عضویت در سازمان تجارت جهانی یکی از شاخصه‌های برنامه‌های دولت می‌باشد زیرا که عدم برابری نرخ سود و خدمات بین بانکداری اسلامی و بانکداری خارج از کشور و همچنین صنعت بیمه آثار مهلکی را بر کشور خواهد داشت به‌گونه‌ای که بعضاً نپیوستن به سازمان تجارت جهانی در ظرف زمان و مکانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
تبلور این مهم در فرایند ۷ گانه ترسیم شده جهت ایران در عضویت به سازمان تجارت جهانی می‌باشد که چنانچه دولت و نظام حکومت جهانی سعی نکند در تعاملات وسیع باشد بدیهی است وضعیت غنی‌سازی اورانیوم را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
|
اصلاح ساختار صنایع |
تدبیر درخصوص کاهش تهذیدات |
اصلاح قوانین کار و تأمین اجتماعی |
اصلاح ساختار بانکی و بیمه |
بهره‌گیری بیشتر از فرصتها |
کاهش نقاظ ضعف |
نقش دولت به عنوان ناظر بر اجراء |
|
تدوین قوانین بازار سرمایه |
همسوئی دولت و مجلس |
خصوصی‌سازی |
اصلاح ساختار کشاورزی |
کاهش سرمایه و هزینه‌ها |
استفاده بهینه از فن‌لاآوری |
|
بیش از بیست‌و‌یک بار از تقاضاهای مکرر دولت جمهوری اسلامی ایران در موضوع پیوستن به WTO می‌گذرد و همواره دولت ایالت متحده، سرسختانه با این مهم در تقابل بوده است، لیکن در آستانه انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری ایران و همسوئی با مراحل نهائی مذاکرات غنی‌سازی اورانیوم که یکی از دغدغه‌های اصلی دولت و نظام حاکم بر کشور امریکا می‌باشد، پذیرش یکباره عضویت در WTO و نه به صورت خوش خیالانه لذا به لحاظ آثار متنوع و سیاسی آن قابل بررسی و تعمق‌چرائی آن می‌باشد.
علیرغم آنکه بررسی نقاط ضعف و قوت این عضویت، سالها در بدنه دولت و وزارتخانه‌ها در حال بررسی می‌باشد لیکن دستاورد آن تئوریهای عمل نشده‌ای است که صرفاً در قالب یک‌سری دیدگاههای کارشناسانه توسط مقامات و کارشناسان محترم به تحریر درآمده است، فارغ از آنکه بالفعل در‌آمدن یک‌سری تئوریهای بالقوه، فرایند خودجوش و غیرقابل پیش‌بینی می‌باشد که با توجه به مدت زمان پیوستن به سازمان تجارت جهانی، نیازمند یک مدیریت بحران می‌باشد.
