انتخاب شگفت‌انگیز حسن روحانی، مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای ایران برای ریاست جمهوری تاثیر چندانی بر کنگره آمریکا نگذاشته اما سناتورها ممکن است در صورت پیشرفت در همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تصویب لایحه جدید تحریم‌ها اجتناب کرده و یا آن را به تاخیر بیندازند.
«باربارا اسلاوین»، کارشناس ارشد شورای آتلانتیک در مطلبی با عنوان «کنگره آمریکا با پیروزی روحانی در انتخابات ترغیب نشده است» در پایگاه خبری-تحلیلی المانیتور می‌نویسد: کنگره خواستار اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران است اما در صورت پیشرفت ایران در همکاری با آژانس اتمی ممکن است کاخ سفید در این باره به آرامی حرکت کند. «النا راس-لهتینن»، سناتور جمهوری‌خواه در پاسخ به پرسشی درباره جمع‌بندی جلسه استماع کنگره درباره ایران و اینکه آیا اظهارات شاهدان نظر وی را درباره عدم اعمال تحریم‌های بیشتر علیه این کشور تغییر داده است، گفت: «اصلا. ما باید به سیاست تحریم‌های خود ادامه داده و به متحدانمان کمک کنیم تا درک کنند که ایران هسته‌ای آمریکا و اسرائیل را نابود می‌کند.» سناتور «تد دوچ» از ایالت فلوریدا نیز معتقد است که مجلس نمایندگان آمریکا باید لایحه جدیدی را تصویب کند که باراک اوباما را به کاهش یک میلیون بشکه دیگر از نفت ایران در بازارهای جهانی ملزم نماید و این به معنای پایان صادرات نفت ایران خواهد بود که میزان آن تاکنون نسبت به دو سال گذشته نصف شده است. این لایحه از سوی یکی از کمیته‌های فرعی به تصویب رسیده و در انتظار مطرح شدن در صحن علنی مجلس نمایندگان آمریکاست.
احتمال تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران پیش از پاییز وجود ندارد
دوچ گفت: «مردم ایران به اعتدال و به اصلاحاتی رای دادند که شامل رویکرد حکومت درباره مسئله هسته‌ای نیز می‌شود. من فکر نمی‌کنم که این دو با یکدیگر ناسازگاری داشته باشند. ما در حالی که در انتظار اقدامی از سوی رئیس جمهور جدید ایران می‌مانیم، می‌توانیم به اعمال تحریم‌هایمان ادامه دهیم.» برغم این واکنش تردیدآمیز، احتمال اینکه لایحه مجلس نمایندگان آمریکا و یا قانون مشابهی پیش از پاییز در سنای این کشور تصویب شده و یا پیش از پایان سال جاری روی میز اوباما قرار بگیرد، وجود ندارد. این مسئله به ایران و شرکای مذاکره‌کننده‌اش زمان دستیابی به توافقی را می‌دهد که می‌تواند محدودیت‌های جدید بر اقتصاد ایران را به تاخیر انداخته و یا لغو کند. یکی از کارمندان کنگره آمریکا که خواست نامش فاش نشود، گفت که کاخ سفید ممکن است از کنگره و به خصوص از سنا که دموکراتها در آن اکثریت را در دست دارند، بخواهد که اگر ایران گام‌های مصالحه‌جویانه‌ای را مانند موافقت با درخواست‌های آژانس اتمی برای بازرسی‌های سرزده‌تر را برداشت، قانون تحریم‌های جدید علیه این کشور را تصویب نکنند. وی افزود: «اگر دولت خواستار کاهش سرعت قطار کنگره است باید گامی محسوس بردارد.»
با انتخاب روحانی، سناتورهای آمریکایی ترغیب به کاهش فشارها علیه ایران نشده‌اند
روحانی در اولین کنفرانس خبری خود به عنوان رئیس جمهور منتخب متعهد شد «گام‌هایی را به سوی شفافیت بیشتر» بردارد و گفت که «تلاش خواهد کرد اعتماد» جامعه بین‌الملل را بار دیگر جلب کند و اطمینان دهد که برنامه هسته‌ای ایران مقاصد تسلیحاتی ندارد. روحانی به تاثیرات عمیق تحریم‌هایی که آنها را «ظالمانه» خواند، اشاره کرد و گفت که امیدوار است این تحریم‌ها «گام به گام» برداشته شوند. پاسخ دولت اوباما به پیروزی قاطع روحانی مثبت اما محتاطانه بود. اوباما پس از پیروزی روحانی در مصاحبه با پی‌بی‌اس گفت: «ما قصد داریم ببینیم که تحولات در هفته‌ها، ماهها و سالهای آینده چگونه پیش می‌رود.» «جن پساکی»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا و شرکای مذاکره‌ایش پیشنهاد بهتری را نسبت به پیشنهاد قبلی گروه موسوم به ۱+۵ به ایران ارائه می‌دهند، گفت که ابتکار عمل دست ایران است و اینکه «آنها می‌دانند چه کاری باید انجام دهند و توپ در زمین آنهاست.» اما به نظر می‌رسد دموکراتها و جمهوری‌خواهان کنگره آمریکا از اظهارات روحانی چندان ترغیب نشده و متقاعد شده‌اند که وی از قدرت کافی برای تغییر مسیر ایران برخوردار نیست و اینکه ایران تلاش می‌کند غربی‌های ساده‌لوح را با این تفکر که وی می‌تواند و این کار را انجام می‌دهد، فریب دهد.
نمایندگان کنگره درباره حل اختلافات ایران و آمریکا در دوران ریاست جمهوری روحانی تردید دارند
سناتور جمهوری‌خواه «مارک کرک»، از ایالت ایلینوی و مؤلف بسیاری از لوایح تحریم پس از پیروزی روحانی در صفحه توئیتر خود نوشت که فریب وی در مسئله هسته‌ای روشن است و در حالی که زمان در حال از دست رفتن است، سنای آمریکا باید همچنان به تصویب تحریم‌های شدیدتر علیه ایران ادامه دهد. کرک و سناتور «جو مانچین» لایحه‌ای را تهیه کرده‌‌اند که دسترسی ایران به ذخایر ارزیش در خارج از این کشور را دشوارتر کرده و بحران اقتصادی این کشور را عمیق‌تر می‌کند. این لایحه هنوز توسط همه کمیته‌های سنا تصویب نشده است. اگر بخواهیم به مجلس نمایندگان آمریکا بازگردیم می‌بینیم که دموکراتها و جمهوری‌خواهان عضو کمیته فرعی خاورمیانه در ابراز تردید درباره ظرفیت رئیس جمهور جدید ایران برای حل بحران هسته‌ای و یا حل دیگر اختلافات با آمریکا از یکدیگر سبقت می‌گیرند. «آدام کینزینگر» از مجلس نمایندگان با اشاره به آنچه که نزدیک بودن دستیابی ایران به توان تولید تسلیحات هسته‌ای می‌نامد، گفت: «نمی‌دانم آیا زمان کافی برای دیدن اینکه تحولات چگونه پیش می‌رود را داریم.» وی افزود که آمریکا یک دهه قبل می‌توانست صبورتر باشد.
کارشناسان غربی معتقدند اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران فاجعه است
«ژوان وارگاس» از دیگر نمایندگان آمریکایی نیز گفت درباره اینکه ایران بتواند به هرگونه توافق هسته‌ای در صورت دستیابی به آن پایبند باشد، تردید دارد. وی افزود که رونالد ریگان، رئیس جمهور سابق گفت که اعتماد کنید و راستی‌آزمایی کنید اما درباره ایران مسئله «راستی‌آزمایی و راستی‌آزمایی است». دوچ نیز گفت: «فشارهای آمریکا تازه در حال نتیجه دادن است. ما نباید مایل به کاهش فشارها باشیم» صرفا به این دلیل که رئیس جمهور جدید ایران از محمود احمدی‌نژاد مواضع نرمتری دارد. دوچ به نگرانی‌های ابرازشده از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و دیگر اسرائیلی‌ها اشاره کرد که جایگزینی احمدی‌نژاد با فرد دیگری که لفاظی‌های کمتری می‌کند ضربه‌ای به اجماع بین‌المللی علیه ایران است که در سالهای اخیر شکل گرفته و احتمال اینکه روسیه و چین با توافق هسته‌ای سخت‌گیرانه‌تری موافقت کنند را کاهش می‌دهد. شاهدان همگی به دوچ اطمینان داده بودند که این درست نیست. کریم سجادپور، کارشناس موسسه کارنگی گفت: «ما نباید درباره اینکه رژیم تحریم‌ها به طور کلی از بین می‌رود، بسیار نگران باشیم.» «سوزان مالونی» از موسسه بروکینگز نیز گفت که «اگر ایران جدی نباشد، ما حتما می‌فهیم.» وی گفت که اعمال تحریم‌های بیشتر در موقعیت کنونی «یک فاجعه» خواهد بود و «گام بعدی باید در میز مذاکره باشد و ما باید آماده ارائه پیشنهادات بیشتری غیر از قطعات هواپیما باشیم که این شامل کاهش معنادار تحریم‌ها در ازای عقب‌نشینی‌های معنادار می‌شود.» علیرضا نادر نیز از موسسه رند می‌گوید: «بیایید به آنها یک راه فرعی برای خروج از بحران نشان دهیم. ما اهرم‌های بسیاری در بحران هسته‌ای ایجاد کرده‌ایم؛ بیایید از آنها استفاده کنیم.»
تحریم‌های بیشتر رضایت گروههای لابی‌کننده در آمریکا را در پی دارد
کنگره آمریکا تاکنون متقاعد نشده است. کارمند کنگره آمریکا تاکید کرد که قانونگذاران آمریکایی مایل به تصویب تحریم‌های بیشتر هستند زیرا در ایجاد رضایت در گروههای لابی‌کننده از بازدهی سیاسی بالایی برخوردار است و بیشتر اعضای کنگره «معتقد نیستند که رئیس جمهور تغییری در ایران ایجاد می‌کند».
فارس
