رئیس جمهوری سوریه یکی از مهمترین دلایلی که سوریه را به پذیرش نظارت بین المللی بر سلاح‌های شیمیایی سوق داد، ارائه این طرح از سوی روسیه دانست و تأکید کرد که اگر کشور دیگری چنین طرحی را ارائه می‌داد، بدون تردید دمشق این طرح را رد می‌کرد.
بشار اسد وجود هرگونه ارتباط بین پذیرش این طرح با تهدیدات آمریکا علیه سوریه را رد و تأکید کرد که تعامل سوریه با این قضیه از تلاش جدی این کشور برای دوری از هرگونه جنگ چه برای سوریه به‌طور خاص و چه برای تمام کشورهای منطقه به‌طور عام نشأت می‌گیرد، اگرچه در این میان برخی از هواداران گزینه جنگ علیه سوریه در آمریکا خواهان به آتش کشیدن منطقه هستند.
رئیس جمهوری سوریه در ادامه گفت که در اولین گام برای اجرای این طرح آمریکا باید از سیاست‌های خصمانه خود علیه سوریه دست بردارد و هنگامی‌که نظام سوریه مشاهده کند آمریکا اقداماتی در راه برقراری ثبات و استقرار و توقف تهدیدات و ارسال سلاح برای گروه‌های تروریستی انجام داده، می‌توان مراحل نهایی این طرح را به اجرا گذاشت.
وی افزود: بدون تردید در اجرای این طرح روسیه نقش اساسی را ایفا می‌کند، چون هیچ‌گونه اعتماد یا ارتباطی بین دمشق و واشنگتن وجود ندارد، در حالی‌که رابطه میان روسیه و سوریه بسیار مستحکم بوده و در جریان بحران سوریه مستحکم‌تر نیز شده است، چون این کشور مصداقیت و اعتبار خود را به‌عنوان کشور قدرتمندی که بتوان بر آن تکیه کرد به اثبات رساند.
آنچه در زیر می‌آید، مشروح این گفت‌وگو است:
* چرا نظام سوریه با طرح روسیه مبنی بر قرار دادن سلاح‌های شیمیایی تحت نظارت بین المللی آن هم به این سرعت موافقت کرد؟
بشار اسد: سوریه بیش از ده سال پیش طرحی درباره خلع منطقه خاورمیانه از سلاح‌های کشتار جمعی را ارائه داد، چون بر این باور بود که منطقه خاورمیانه منطقه متشنج و منطقه جنگ‌ها از ده‌ها و حتی قرن‌ها پیش بوده، به همین دلیل تخلیه آن از سلاح‌های نامتعارف موجب برقراری استقرار و ثبات در منطقه خواهد شد و در این راه یکی از مهمترین موانعی که بر سر راه اجرای طرح سوریه وجود داشت، آمریکا بود. بنابراین ما به‌عنوان یک اصل بر این باور هستیم که وجود سلاح‌های کشتار جمعی در خاورمیانه نمی‌تواند سودمند باشد، بلکه بالعکس ما همواره در اندیشه استقرار و ثبات منطقه بوده و برای برقراری صلح در آن تلاش می‌کردیم، این بعد اول قضیه … بعد دیگر به اوضاع کنونی حاکم بر منطقه بازمی‌گردد. در این شک نیست که سوریه به‌شکلی جدی به این امر می‌اندیشد که به هر طریق ممکن خود و به‌دنبال آن منطقه را از درگیر شدن در هر جنگ دیوانه‌واری که برخی از حامیان گزینه جنگ در آمریکا در صدد برافروختن آن در منطقه ما هستند، دور نگه دارد.
این درحالی است که ما همچنان و تا به امروز در حال پرداخت بهای جنگ‌هایی هستیم که آمریکا چه در افغانستان به‌دور از سوریه و چه در عراق نزدیک و کشور همجوار سوریه به راه انداخته است، به همین دلیل ما بر این باور هستیم که هر جنگی که علیه سوریه به راه انداخته خواهد شد، جنگی ویرانگر برای منطقه خواهد بود و خاورمیانه را وارد سلسله‌ای از مشکلات و بی‌ثباتی‌ها خواهد کرد که ممکن است، برای دهه‌ها طول بکشد و نسل‌های آینده را در برگیرد.
بالطبع در این میان عامل سومی هم ما را به موافقت با این طرح سوق داد که مهمترین عامل به شمار می‌آید و آن این بود که طرح از سوی روسیه ارائه شده. اگر این طرح از سوی روسیه ارائه نشده بود، بسیار سخت بود که با چنین طرحی موافقت کنیم. میان مسکو و دمشق روابطی عمیق و مستحکم وجود دارد که در طول دو سال و نیم بحران سوریه این روابط به‌مراتب عمیق‌تر و مستحکم‌تر شده است، چون روسیه ثابت کرد که به‌خوبی از ماهیت آنچه در منطقه در جریان است، آگاهی و اطلاع دارد و مصداقیت و اعتبار خود را ثابت کرده نشان داد که به‌عنوان یک کشور قدرتمند می‌توان به آن تکیه کرد. اینها دلایلی بودند که سوریه را واداشتند تا به‌سمت پذیرش و اقدام برای امضای توافقنامه ممنوعیت انتشار سلاح‌های شیمیایی سوق پیدا کند.
* باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و جان کری وزیر خارجه‌اش اعلام کردند که سوریه از بیم تهدید حملات موشکی طرح روسیه را پذیرفته است، آیا این گفته درست است؟
بشار اسد: اگر به چند هفته اندک تهدیدات آمریکا علیه سوریه نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که این تهدیدات درباره خلع سلاح‌های کشتار جمعی سوریه نبود، بلکه درباره ادعاهای دولت آمریکا مبنی بر استفاده ارتش سوریه از سلاح شیمیایی در منطقه «غوطه» دمشق بود. به همین دلیل در آن زمان اصلاً سخنی یا تهدیدی درباره چشم‌پوشی نظام سوریه از سلاح‌های شیمیایی وجود نداشت، به همین دلیل این سخن درستی نمی‌تواند باشد.
در واقع آمریکایی‌ها تنها پس از نشست سران گروه بیست در روسیه بود که این سخنان را بر زبان آوردند، نه پیش از آن و آنچه ما را به پذیرش این طرح واداشت، همانطور که در سؤال قبل گفتم، ارائه طرح توسط روسیه و مناقشات و گفت‌وگوهایی بود که بین ما و مسئولان ارشد روسی انجام شد. به همین دلیل می‌خواهم یک بار دیگر تأکید کنم که اگر این طرح از سوی روسیه ارائه نمی‌شد، به هیچ وجه امکان نداشت، دمشق درباره این طرح با کشور دیگری بحث و تبادل نظر کند. این‌گونه سخنان از جمله عوام‌فریبی‌های آمریکایی است، چون کری و وزارتخانه‌اش و چه‌بسا اوباما و دولتش می‌خواهند همواره خود را پیروز نشان دهند، اینکه واشنگتن تهدید کرد و به نتیجه هم رسید. این موضوعات برای ما مهم نیست، آنچه برای ما مهم است، باورهای سوری و نقش اساسی روسیه در این قضیه است.
* طی روزهای گذشته اخباری منتشر شد، مبنی بر اینکه روسیه اقدامات اجرایی لازم برای اجرای طرح نظارت بین المللی بر سلاح‌های شیمیایی را به اطلاع واشنگتن رسانده، ممکن است، ما را از اقدامات مورد نظر برای اجرای این طرح مطلع کنید که مورد بحث نیز قرار گرفتند؟
بشار اسد: طبیعتاً طی روزهای اندک آینده سوریه اقدام به ارسال نامه‌هایی برای سازمان ملل متحد و همچنین سازمان ممنوعیت انتشار سلاح‌های شیمیایی خواهد کرد و اسناد و مدارک مورد نیاز را به‌همراه این درخواست‌ها پیوست خواهد کرد و پس از آن برای امضای توافقنامه ممنوعیت انتشار سلاح‌های شیمیایی اقدام خواهیم کرد.
این توافقنامه چند بعد را در برمی‌گیرد که از جمله آنها ممنوعیت تولید، انبار و استفاده از سلاح‌های شیمیایی است. پس از اینکه توافقنامه لازم الاجرا شد که به نظر می‌رسد، یک ماه پس از امضا این اتفاق روی دهد، سوریه اقدام به ارائه اطلاعات لازم درباره ذخایر شیمیایی خود به سازمان خواهد کرد. اینها اقدامات معمول و روتینی است که انجام خواهد شد و ما با آنها مشکلی نداریم. اما باید برای همه روشن و آشکار باشد که این اقدامات تنها یک‌طرفه انجام نخواهند شد، بلکه این اقدامات دوجانبه هستند و در درجه اول و پیش از هرچیز بر عقب‌نشینی آمریکا از سیاست‌های خصمانه‌اش در قبال سوریه و پذیرش طرح روسیه از سوی آمریکایی‌ها تکیه می‌کند، هنگامی‌که ما ملاحظه کنیم، آمریکا در اقدامات خود صادق است و در راه برقراری ثبات و استقرار در منطقه گام برمی‌دارد و تهدید سوریه و حتی ارسال سلاح به گروه‌های مسلح را متوقف کرده است، در آن صورت این طرح می‌تواند وارد مرحله نهایی اجرایی خود شود. نقش اصلی در اجرای این طرح به‌عهده روسیه است، چون بین ما و روس‌ها اعتماد وجود دارد، اما چنین اعتمادی بین دمشق و واشنگتن وجود ندارد، همانگونه که تماس‌هایی نیز بین ما وجود ندارد و بر این اساس روسیه تنها کشوری است که در حال حاضر می‌تواند چنین نقشی را ایفا کند.
* اگر مسئله اجرای طرح به پایان برسد، می‌خواهید چه طرف بین المللی از سوی سازمان منع انتشار سلاح‌های هسته‌ای بر سلاح‌های شیمیایی شما نظارت داشته باشد؟
بشار اسد: ما اعتقاد داریم، بهترین طرف برای نظارت و اشراف بر این امر خود سازمان منع و گسترش سلاح‌های هسته‌ای است. این سازمان تنها سازمانی است که دارای کارشناسان متخصص در این امر است و این سازمان است که بر اجرای توافقنامه این سازمان در سراسر جهان نظارت دارد.
* اما همه می‌دانند که اسرائیل معاهده منع انتشار سلاح‌های شیمیایی را امضا نکرده است، آیا سوریه خواهان پیوستن اسرائیل نیز به این معاهده خواهد شد؟
بشار اسد: هنگامی‌که پیشتر قضیه خلع منطقه خاورمیانه از سلاح‌های کشتار جمعی را مطرح کرده بودیم، آمریکا در این خصوص اقدام به ایجاد مانع و چالش کرد و یکی از دلایل این امر اسرائیل بود تا به این طریق این رژیم اجازه تملک چنین سلاحی را به دست آورد. تا زمانی که در اندیشه برقراری استقرار و ثبات در خاورمیانه باشیم، باید تمام کشورها و طرف‌های حاضر در منطقه و در رأس آنها اسرائیل به این امر متعهد و پایبند باشند، به‌ویژه آنکه اسرائیل دارای انواع سلاح‌های هسته‌ای و میکروبی و شیمیایی و سلاح‌های کشتار جمعی است و به همین دلیل باید به تلاش‌های خود در این خصوص ادامه دهیم که هیچ طرفی در خاورمیانه دارای چنین سلاح‌هایی نباشد، چون اگر چنین شود، منطقه از هرگونه جنگی در آینده در امان خواهد بود، چون جنگ‌های آینده خاورمیانه جنگ‌هایی ویرانگر و بسیار پرهزینه نه‌تنها برای تمام منطقه که برای سراسر جهان خواهد بود.
* سوریه اقدام به تحت نظارت بین المللی قرار دادن سلاح‌های شیمیایی خود می‌کند، در حالی‌که همه می‌دانند، کارشناسان روس تأکید کرده‌اند که گروه‌های مسلح در ریف حلب اقدام به استفاده از مواد شیمیایی کرده‌اند، نظر شما دراین‌باره چیست؟ چه پیشنهادی برای محافظت مردم سوریه و کشورهای همجوار از طرف‌هایی می‌کنید که در حملات خو د علیه مردم و کشورهای همجوار از سلاح شیمیایی استفاده می‌کنند؟
بشار اسد: این حادثه که از آن نام می‌برید، در مارس گذشته هنگامی‌که تروریست‌ها اقدام به شلیک موشک حامل مواد شیمیایی سمی علیه شهروندان منطقه «خان العسل» حلب کردند، روی داد و در نتیجه آن ده‌ها نفر شهید شدند و براین اساس ما از سازمان ملل خواستیم با ارسال کمیته‌ای از کارشناسان خود درباره این حادثه تحقیق و طرف استفاده کننده از آن را مشخص کند، چون این موضوع برای همه روشن و آشکار بود و همه می‌دانستند، تروریست‌ها دست به این اقدام زده‌‌اند. در آن زمان آمریکا مانع‌تراشی‌های بسیاری جهت اعزام کارشناسان به سوریه انجام داد، به همین دلیل ما با همکاری روس‌ها اقدام به ارسال دلایل و گزارش‌های خود به سازمان ملل کردیم و آن دلایل ثابت کردند که این اقدام توسط تروریست‌های شمال سوریه انجام شده است. اما اکنون آنچه باید دست به آن بزنیم آن است که کارشناسان سلاح شیمیایی یک هفته نیز در سوریه بودند، بار دیگر به کشور بازگردند و توافقنامه امضاشده بین سوریه و سازمان منع انتشار سلاح‌های شیمیایی را به اجرا بگذارند که بازدید از تعدادی از مناطق و از جمله منطقه خان العسل را هم در برمی‌گیرد و باید به‌طور دقیق تحقیق کنیم تا دریابیم این مواد چه موادی بوده وچه‌طرفی آن را به کار برده است و مهمتر از آن چه کشورهایی این مواد سمی را در اختیار تروریست‌ها قرار داده‌اند و سپس به بازخواست از این کشورها اقدام شود.
* آقای رئیس جمهور می‌خواهم روی بعضی موارد تأکید کنم، آیا ممکن است، مواد سمی موجود در اختیار تروریست‌ها مصادره شود، آیا تحقق چنین امری ممکن است؟
بشار اسد: این موضوع با این امر ارتباط پیدا می‌کند که دریابیم چه کشورهایی با این تروریست‌ها در ارتباط هستند. همه کشورها می‌گویند که رابطه‌ای با تروریست‌ها ندارند، اما در واقع همه می‌دانیم که غرب از تروریست‌ها حمایت لجستیکی به عمل می‌آورد، یکبار می‌گوید که تجهیزات نظامی غیر کشنده به تروریست‌ها می‌دهد و یک بار دیگر می‌گوید که برای آنها تجهیزات و کالاهای بشر دوستانه ارسال می‌کند، اما در کل غرب و کشورهای منطقه‌ای همچون ترکیه و عربستان سعودی و پیش از آنها قطر دارای رابطه مستقیم با تروریست‌ها هستند و به آنها انواع سلاح‌ها را می‌دهند و ما بر این باور هستیم که همین کشورها بودند که اقدام به دادن سلاح‌های شیمیایی به تروریست‌ها کردند.
بالطبع باید این کشورها همانطور که توانستند، این سلاح‌ها را در اختیار تروریست‌ها قرار دهند، ارسال آنها را هم متوقف کنند، چون تروریست‌ها در مقابل هیچ طرفی سر فرود نخواهند آورد و هنگامی‌که چنین سلاح‌هایی در اختیار داشته باشند، پایبند به هیچ قید و بندی حتی در قبال کشورهایی که این سلاح‌ها در اختیار آنها قرار دادند، نیستند.
*برخی از رسانه‌های آمریکایی از این موضوع سخن می‌گویند که افسران ارتش سوریه از شما بارها خواسته‌اند تا به آنها اجازه دهید، از سلاح شیمیایی علیه گروه‌های مسلح استفاده کنند، اما شما با این موضوع مخالفت کردید و آنها به صورت مستقل و خودسرانه اقدام به استفاده از این سلاح کردند، آیا این واقعیت دارد؟
بشار اسد: این بخشی از عوام فریبی‌ها و تبلیغات آمریکایی است. معروف است آمریکا واهمه‌ای ندارد که از هرگونه دروغی برای توجیه جنگ‌هایش استفاده کند. این سخن ما را به یاد آنچه «کاولین پاول» در دولت «جرج بوش» پسر برای توجیه حمله آمریکا به عراق در ده سال گذشته انجام داد، می‌اندازد. وی تاکید کرد که دلایلی در اختیار دارند که نشان می‌دهد، صدام حسین اقدام به تولید سلاح‌های کشتار جمعی کرده و سپس دروغ‌های آنها برملا شد و هم اکنون همان دروغ‌ها را دوباره مورد استفاده قرار می‌دهند و یکی از آنها همین دروغ است که نظام سوریه و نه طرف دیگری اقدام به استفاده از سلاح شیمیایی کرده است.
دوم اینکه چنین سلاح‌هایی از سوی حکومت‌ها و در رده‌های بالای ارتش و نه توسط یک یگان یا گروه استفاده می‌شود و هیچ گروهی چنین سلاحی در اختیار ندارد، این سلاح‌ها نوع خاصی از سلاح‌ها است و از سوی یگان‌های ویژه و کارشناس این امر مورد استفاده قرار می‌گیرد، به همین دلیل حتی این دروغ نیز دروغی غیر منطقی است.
* چندی پیش کنگره آمریکا دلایلی ارائه داد و گفت که اینها دلایل مثوق و غیر قابل سؤالی هستند. این دلایل فیلم‌هایی بودند که ادعای آمریکا مبنی بر استفاده از سلاح شیمیایی توسط ارتش سوریه در غوطه شرقی دمشق را نشان می‌دادند، در این خصوص چه می‌فرمایید؟
بشار اسد: آنها هیچ سند و مدرکی نه برای کنگره و نه برای رسانه‌ها ارائه ندادند و سرانجام اینکه آن را برای مردم‌شان هم ارائه نکردند. همانگونه که آن را برای هیچ کشوری در جهان از جمله روسیه که هم اکنون در حال مذاکره با آنهاست، ارائه نکردند. آنچه آنها می‌گویند، صرفا یک سخن است و در چارچوب تبلیغات آمریکایی قرار می‌گیرد، اما منطق حکم می‌کند که شما از سلاح شیمیایی در جایی استفاده نکنید که نیروهای شما چند صد متر آن طرف حضور دارند. همچنین امکان استفاده از چنین سلاح‌هایی در مناطق مسکونی موجود نیست، چون این به معنای مرگ ده‌ها هزار نفر است. نمی‌توانید از سلاح‌های کشتار جمعی استفاده کنید، در حالی‌که شما درحال پیشروی مستمر و محقق کردن پیروزی‌های مداوم با سلاح‌های متعارف هستید. تمام ادله‌ای که در این خصوص ارائه می‌شود غیر منطقی است، به همین دلیل است که هم اکنون مشاهده می‌کنیم، آمریکا در شرایط سختی گرفتار آمده است. چون دولت اوباما جرات کمتری در استفاده از اکاذیب و دروغ‌ها نسبت به دولت جرج بوش پسر دارد. دولت پیشین آمریکا دروغ می‌گفت، اما می‌دانست که چگونه جامعه بین المللی را با دروغ‌هایش قانع کند، اما این دولت نمی‌تواند، هم پیمانان خود را با دورغ‌هایش قانع کند، به همن دلیل این سخنان اصلا ارزشی ندارند و سخنانی غیر واقعی هستند.
*سوال آخر اینکه کارشناسان روسی و رسانه‌های ارتباط جمعی گفتند تروریست‌هایی وجود دارند که می‌توانند حملاتی شیمیایی را از مناطق تحت حاکمیت سوریه علیه اسرائیل انجام دهند، آیا شما به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح و ارتش سوریه این اطلاعات را تایید می‌کنید؟
بشار اسد: اولا، کاملا مطمئن هستیم این سلاح‌ها به دست گروه‌های تروریستی رسیده و علیه سربازان ما مورد استفاده قرار گرفته‌اند، همانگونه که علیه شهروندان سوری نیز مورد استفاده قرار گرفت، بنابراین چنین سلاح‌هایی در دسترس است. از سوی دیگر همه این گروه‌های تروریستی را می‌شناسند و می‌دانند که چه طرف‌هایی آنها را هدایت می‌کنند و تلاش دارند، به هر طریق ممکن تجاوز نظامی آمریکایی علیه سوریه صورت گیرد، و بیش از همه تلاش می‌شود، اسرائیل را هم درگیر بحران سوریه کنند. به همین دلیل بعید نیست که مطرح شدن چنین سخنی درست باشد تا اهداف فوق الذکر را محقق کند. هنگامی که جنگی منطقه‌ای وجود داشته باشد، در آن زمان هرج و مرج نیز افزایش خواهد یافت و طبیعی است که در چنین شرایطی گروه‌های تروریستی اقدام به عملیات‌های خرابکارانه‌تر بزنند. این خطر یا چالشی واقعی است، چون تروریست‌ها دارای مواد شیمیایی هستند و کشورهایی در این میان این سلاح‌ها را در اختیار آنها قرار می‌دهند.
