«ما عشایریم، مقداری جنس پیدا کردیم، شمارهی شما رو استخاره کردم، پیام برات نوشتم، اعتماد کردم ، اگر میتونی این وسایل را برامان بفروش، نصف شما، نصف ما،، کاری از دستت برمیاد جواب بده.»
این، متن یک پیامک است که این روزها از چند شمارهی همراه اول و ایرانسل که کد آنها بیشتر مربوط به مناطق شمال غربی کشور است، به شمارههای رُند همراه اول فرستاده میشود. آنگونه که این پیامک نشان میدهد، فردی کمسواد اقدام به نوشتن این متن کرده است، در حالی که احتمالهای دیگر را نیز نباید از ذهن دور داشت. احتمالاتی به حقیقت نزدیکتر، مانند پشت پردههایی که به قاچاقچیان آثار تاریخی میرسد.
از مدتی پیش، به نام پیدا کردن آثار عتیقه توسط قشر محدودی از مردم، چنین پیامکهایی به تعدادی شماره فرستاده میشود تا از یکسو، فروشنده شناسایی نشود و از سوی دیگر، انگ قاچاقچی به این افراد خورده شود.
«سلام برادر من سیدرسول هستم، راننده تراکتور. داشتم زمین شخم میزدم، مقداری سکه با مجستمه پیدا شود، استخاره گرفتم، شماره شما خوب آمد، پیام دادم کمک کنی، بفروشی، هرچه بردن، نصم نصم، کمک کن، به کسی نگو، اگر پلیسی بگو».
ولی آیا این همهی ماجراست، آن هم برای دامی که بهتازگی با هدف کلاهبرداری از سادهلوحانی که دوست دارند یکشبه پولدار شوند، پهن شده است؟ کارشناسان آثار تاریخی – فرهنگی در این زمینه اعتقاد دیگری دارند.
محمدحسن قراخانی بهار در اینباره توضیح داد: این پیامک، نمونهای از صدها پیامکی است که توسط افرادی که به خود اجازه میدهند مردم ناآگاه را طعمه قرار دهند، با هدف کلاهبرداری از شمارههای ناشناس به شمارههای مختلف و بیشتر رُند فرستاده میشوند. در این شرایط، کسانی که به داشتن آثار تاریخی علاقهمندند، به خریدن آنها تمایل پیدا میکنند و این اول ماجراست.
این کارشناس آثار تاریخی – فرهنگی ادامه داد: افرادی که این کار را انجام میدهند، معمولا یک شخص روستایی و سادهلوح را برای صحبت با خریدار جلو میفرستند و آثار تقلبی را به نام اثر اصلی جا میزنند و متأسفانه برخی افراد نیز بهراحتی گول میخورند. در این شرایط، پس از اطلاع از کلاهبرداری، قربانی هیچ نشانهای از طمعکار اصلی ندارد و میلیونها تومان پول خود را بهراحتی از دست میدهد.
او با بیان اینکه در حال حاضر در مناطقی مانند الیگودرز، درود و ازنا که عشایر بیشتر تردد دارند، قاچاقچیان فعالیت بیشتری میکنند، گفت: در این مناطق، کارگاه ضرب آثار تاریخی و مولاژ آنها، زیاد وجود دارد؛ اما قاچاقچیان به خریدار میگویند زمین را شخم زدیم و این آثار را پیدا کردیم. این صحیح نیست و کلاهبرداران آثار تقلبی را به جای اصلی معرفی میکنند.
قراخانی بهار افزود: اگر با ادارهی آگاهی تماس بگیرید، متوجه میشوید که دهها پروندهی کلاهبرداری در این زمینه در حال بررسی است. امیدوارم افراد دیگر، گول این پیامکها را نخورند.
او با تأکید بر لزوم توجه و آموزش بیشتر شورای فرهنگ عمومی به مردم در این زمینه، ادامه داد: تا کنون سازمان میراث فرهنگی یک دستگاه مضمحل بوده است و هیچ امیدی به آن نداشتیم. امیدواریم مدیریت جدید، نگاه جدیدی به این حوزه وارد کند، هرچند تا کنون نگاهی تازه بر مبنای واقعیت وارد شده است که جای امیدواری دارد.
فائق توحیدی نیز در این زمینه گفت: برخی افراد یکسری اشیای بدلی را با کهنهنمایی به افراد سادهلوح میفروشند و از آنها پولهای کلان میگیرند، در حالی که خریدن آثار تاریخی از این طریق، کلاهبرداری است.
این کارشناس اموال فرهنگی و تاریخی با اعتقاد به اینکه سازمان میراث فرهنگی بهتنهایی نمیتواند این مسأله را برطرف کند، اظهار کرد: اکنون قانونی در حال تصویب است تا افرادی که اقدام به خرید و فروش اشیای بدلی میکنند، دو برابر قیمت اصلی شیء جریمه بپردازند.
وی با اشاره به مجازاتهایی مانند زندان که در گذشته برای قاچاقچیان آثار تاریخی در نظر گرفته میشد، ادامه داد: قاچاقچیان، زندان را استراحتگاه خود میدانستند. به همین دلیل، ترسی از گرفتار شدن نداشتند؛ ولی حالا با پرداخت جریمهی نقدی، وضعیت متفاوت شده است.
او همچنین ساخت برخی فیلمها را که بهتازگی در شبکهی نمایش خانگی به فروش میرسند، یکی از عواملی دانست که در فعالیت بیشتر قاچاقچیان آثار تاریخی موثر است و افزود: این فیلمها به مردم آموزش میدهند که چگونه چنین فعالیتهایی را انجام دهند.