سابقه آشنایی مهدی صباغزاده، غلامرضا موسوی، فریدون جیرانی و بیژن امکانیان به قبل از انقلاب و به سینمای آزاد آن زمان باز میگردد که انجمنی برای دور هم گرد آمدن و کار فیلمسازان آماتور بوده است. در سینمای آزاد آن زمان که زیر نظر سازمان رادیو و تلویزیون اداره میشده، دفتر مشهد از مراکز فعال کشور به شمار میآمده است.
از میان این چهار سینماگر، جیرانی، موسوی و صباغزاده متولد شهرهای استان خراسان بوده و امکانیان در آبادان به دنیا آمده است و البته هر چهار نفر در مرکز سینمای آزاد مشهد با هم آشنا شدهاند. کار حرفهای این گروه چهار نفره در بعد از انقلاب با فیلم «آفتاب نشینها» (۱۳۶۰) شروع شد که فریدون جیرانی فیلمنامهاش را نوشت، مهدی صباغزاده آن را کارگردانی کرد، غلامرضا موسوی تهیه کنندگیاش را بر عهده گرفت و بیژن امکانیان در آن بازی کرد. این همکاری با فیلم «سناتور» (۱۳۶۲) اوج گرفت که در سینمای سالهای پس از انقلاب از نظر ژانر، فضا سازی و حتی شکل و قیافه بازیگرانش یک تحول به شمار میرفت. موفقیت تجاری این فیلم و جذب تماشاگران انبوه به سالنهای سینما، نقطه عطفی در سینمای پس از انقلاب به شمار میآید. داستان و ماجرای فیلمهایی که با همکاری این چهار سینماگر در اوایل دهه ۶۰ خورشیدی ساخته شدند، همگی در سالهای پیش از انقلاب رخ میدادند.
فریدون جیرانی متولد سال ۱۳۳۰ در بردسکن کاشمر خراسان است که چهار دهه گذشته در عرصههای فیلمنامه نویسی، کارگردانی و تهیه کنندگی سینما فعالیت داشته است. فیلمهای «آفتاب نشینها»، «سناتور»، «رهایی»، «پرونده»، «گمشده»، «پاییزان»، «غریبانه»، «قرمز»، «شام آخر»، «صورتی»، «سالاد فصل»، «ستاره است»، «پارک وی»، «مسافر بهشت» و… از جمله آثار این سینماگر به حساب میآیند. این فیلمساز در چند سال گذشته به دلیل اجرای برنامه سینمایی و پر بیننده «هفت» در تلویزیون به چهره ای شناخته شده تر و خبر ساز تبدیل شد؛ برنامه ای که با رفتن او دچار افت کیفی شد.
بیژن امکانیان متولد سال ۱۳۳۲ آبادان است که فیلمهایی چون «آفتاب نشینها»، «سناتور»، «پرونده»، «گلهای داودی»، «دبیرستان»، «سیمرغ»، «صعود»، «آواز تهران»، «راه افتخار»، «قاعده بازی»، «سربازهای جمعه»، «تقاطع»، «قصه پریا» و… در کارنامه دارد.
مهدی صباغزاده متولد سال ۱۳۳۰ مشهد است که فیلمهایی چون «آفتاب نشینها»، «سناتور»، «پرونده»، «گمشده»، «سالهای خاکستری»، «خانه خلوت»، «عشق کافی نیست»، «مارال»، «خاک و آتش»، «راه بهشت» و… را کارگردانی کرده است. غلامرضا موسوی هم سال ۱۳۳۰ در تربت جام خراسان به دنیا آمده و تاکنون تهیه کنندگی فیلمهایی چون «آفتاب نشینها»، «سناتور»، «جنگ نفتکشها»، «قرمز»، «صورتی»، «گل یخ»، «پارک وی»، «آخرین سرقت»، «من مادر هستم»، «بغض» و… را بر عهده داشته است.
این چهار هنرمند به حلقه سینماگران مشهد معروف هستند که اگر چه جدا از هم، همچنان این روزها در سینمای ایران فعالیت پر رنگی دارند.