وطن امروز نوشت: اظهارات حسن روحانی در اهواز در تفسیر توافقنامه ژنو با واکنش کاخسفید مواجه شد. رئیسجمهور روز سهشنبه در مصلای اهواز توافقنامه ژنو را نشاندهنده تسلیم غرب در مقابل ملت ایران دانسته بود. روحانی گفت: «میدانید توافق ژنو یعنی چه؟ یعنی تسلیم قدرتهای بزرگ در برابر ملت بزرگ ایران… توافق ژنو یعنی شکستن سد تحریم».
این سخنان روحانی در تعریف توافق ژنو موجب واکنش کاخسفید شد. خبرگزاری فرانسه در اینباره گزارش داد کاخسفید در واکنش به این سخنان رئیسجمهور ایران درباره توافقنامه هستهای ژنو و اعلام پیروزی او بر قدرتهای جهانی با انعقاد این توافق گفت این سخنان تنها «مصرف داخلی» دارد. براساس این گزارش، جی کارنی، سخنگوی کاخسفید درباره اظهارات آقای روحانی به خبرنگاران گفت: «این مساله نه برای ما تعجببرانگیز است و نه باید باعث تعجب شما بشود که رئیسجمهور ایران توافقنامه ژنو را به فراخور مخاطبان داخلی خود تفسیر کند». وی سپس تاکید کرد: آنچه مقامات ایران میگویند اهمیتی نخواهد داشت بلکه آنچه انجام میدهند مهم است. خبرگزاری فرانسه در ادامه نوشت: اظهارات روز سهشنبه آقای روحانی میتواند بهانهای به دست برخی اعضای کنگره ایالات متحده بدهد که معتقدند توافقنامه ژنو حداکثر امتیازات را به ایران در برابر حداقلها میدهد. سی ان ان نیز گزارش داد کاخسفید نسبت به این اظهارات روحانی بیانیهای صادر کرده است. براساس این گزارش، کاخسفید در بیانیه خود مدعی شده که مقامات ایرانی برای مصرف داخلی توافقنامه را به شکل خاصی توصیف میکنند و این توافق سند بسیار مستحکمی است که ایران را ملزم میکند قدمهای بعدی را به صورت شفاف و قابل نظارت بردارد. واکنش سریع و صریح کاخسفید به اظهارات حسن روحانی درباره پیروزی ایران در توافق ژنو حاوی نکات بسیار مهمی است. یکی از این نکات حساسیت آمریکاییها نسبت به مواضع مقامات ایرانی درباره این توافقنامه است. دولت آمریکا نشان داده است حتی تفسیر مقامات دولت ایران درباره توافقنامه ژنو را نیز تحمل نخواهد کرد. این موضوع نشاندهنده فضای حاکم بر ذهنیت کاخسفید درباره ایران و توافق ژنو است. نکته دیگر نیز، محتوای مخالفت آنان با موضع رئیسجمهور است.
کاخسفید میگوید مواضع آقای روحانی درباره توافق ژنو مصرف داخلی دارد. مهم آن چیزی است که ایران انجام میدهد. به عبارتی آنان معتقدند واقعیت توافق ژنو چیز دیگری است و روحانی برای مخاطبان داخلی خود از توافق ژنو تفسیر دلخواه ارائه میکند. این جمله کارنی که «آنچه مقامات ایران میگویند اهمیتی نخواهد داشت، بلکه آنچه انجام میدهند مهم است»،
به خوبی برداشت و برآورد آمریکاییها از توافق ژنو را نشان میدهد. این جمله سخنگوی کاخسفید نشان میدهد در آمریکا، نگاهی کاملا متفاوت از مقامات دولت ایران نسبت به توافق ژنو وجود دارد.
کوتاه آمدهاند؟
در گیر و دار اختلاف مقامات دولتی ایران و آمریکا بر سر توافق ژنو، یکی از موضوعات مطرح در میان رسانهها و کارشناسان ایرانی درباره اجرای این توافق، چگونگی کنار آمدن طرفین در موضوع تحقیق و توسعه (R&D) است. براساس شواهد، تیم ایرانی از موضع رسمی نظام درباره عدم هرگونه محدودیت در برنامه تحقیق و توسعه (R&D) کوتاه آمده است. بندی از توافق ژنو که روز ۳ آذر میان ایران و ۱+۵ امضا شد میگوید ایران میتواند برنامه کنونی تحقیق و توسعه خود در حوزه غنیسازی را ادامه بدهد. تنها محدودیتی که در این بند درباره تحقیق و توسعه ذکر شده این است که ایران در این فرآیند اجازه انباشت مواد هستهای را ندارد. تفسیر ایران از این بند از روز نخست اجرای توافق این بوده است که این بند تداوم برنامه تحقیق و توسعه ایران در حوزه غنیسازی را بدون هرگونه محدودیتی تضمین میکند. به گزارش ایران هستهای، ایران در بخش روزمینی نطنز یک سالن تحقیق و توسعه دارد که در آن نسلهایی از ماشینهای نوع دوم تا چهارم در حال فعالیت آزمایشگاهی و تحقیقاتی است. از ابتدا نیز ایران در این بخش مواد هستهای را انباشت نمیکرده و خروجی فرآیند در انتها ترکیب میشده تا دوباره در فعالیت تحقیقاتی مورد استفاده قرار گیرد. آنگونه که مقامهای ایرانی گفتهاند، ایران مطابق تفسیر خود از این بند توافق ژنو چند هفته پیش یک عدد ماشین سانتریفیوژ پیشرفته جدید در بخش تحقیقاتی نطنز نصب کرده و همین امر کشورهای غربی را بشدت برآشفته است. این کشورها عقیده داشتهاند توافق ژنو حق نصب ماشین جدید به ایران حتی در بخش تحقیق و توسعه را نمیدهد. عباس عراقچی دیروز گفته است در نهایت کشورهای غربی پذیرفتهاند که آن ماشین جدید در نطنز باقی بماند و برچیده نشود اما سوالی که عراقچی به آن پاسخ نداده این است که آیا ایران اجازه ساخت نسلهای جدید سانتریفیوژ و استفاده از آن در بخش تحقیق و توسعه را خواهد داشت یا نه. ظاهر عبارت آقای عراقچی نشان میدهد تیم مذاکرهکننده پذیرفته ایران چنین حقی ندارد و تنها چیزی که مورد توافق قرار گرفته این است که همان یک ماشین جدید در نطنز حفظ شود. به این ترتیب به نظر میرسد تیم کارشناسی از موضع رسمی نظام عدول کرده و محدودیت در بخش تحقیق و توسعه را عملا پذیرفته است. اگر ایران نتواند ماشینهای جدید در این بخش نصب و تست کند، یعنی اینکه تحقیق و توسعه ایران بیش از آنکه اکنون هست گسترش پیدا نخواهد کرد و محدودیت برنامه هم معنایی جز این ندارد.
دستهگل ظریف
اما یکی دیگر از واکنشهای اعتراضی آمریکاییها به مقامات دولتی ایران، اعتراض آنها به اقدام محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در سفر به لبنان بود. ظریف در این سفر بر سر مقبره شهید مغنیه حاضر شد و به نشانه احترام به وی دستهگلی اهدا کرد. این موضوع با واکنش اعتراضی آمریکاییها مواجه شد. کتلین هیدن، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا مستقر در کاخسفید در واکنش به این اقدام با صدور بیانیهای اعلام کرد: تصمیم وزیر امور خارجه ایران برای بازدید از مقبره آقای مغنیه دربردارنده پیامی غلط است و تنشهای منطقهای را افزایش میدهد. البته دستهگل آقای ظریف یک نکته قابل تامل نیز داشت؛ دستهگلی که ظریف به احترام شهید مغنیه تقدیم کرد، سفیدرنگ بود که در عرف بینالملل نماد صلح است. براساس پروتکلهای دیپلماتیک، شخصیتها و مقامات هنگام حضور بر مزار قربانیان ترور و خشونت دولتی، دسته گل قرمزرنگ اهدا میکنند که نشانگر اعتراض به ترور است. البته این اقدام ظریف تعجب برخی مقامات حزبالله لبنان را نیز به دنبال داشت. اما در حالیکه ظریف در سفر این هفته خود به بیروت سعی کرد با اتخاذ سیاست کاملا نرم و بدون تنش به جذب سیاستمداران ۱۴ مارس وابسته به عربستان در لبنان بپردازد و حتی در بدو ورود خود به فرودگاه بیروت از اعلام آمادگی ایران برای مذاکره با برادران(!) عربستانی در هر سطح و مکانی خبر داد؛اما اعضای ۱۴ مارس دست رد به سینه وی زده و حاضر به ملاقات با ظریف نشدند.