هنوز مسیر راه به نیمه نرسیده که اتوبوس بنای ناسازگاری با راننده میگذارد و زندگی ۱۸ نفر از هم استانیهای ما به پایان میرسد. چند ثانیه بیاحتیاطی کافی بود تا داغی ابدی برای خانوادههای داغدار حادثه اتوبوس گرگان – کرج باقی بگذارد.
ای کاش خسارت این چند ثانیه بیاحتیاطی یک عمر داغ و پشیمانی نبود! کاش در حین رانندگی فقط به رانندگی فکر کنیم. کاش…
امروزه در دنیا ناوگانهای حمل و نقل همگانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند و افراد زیادی با اطمینان کامل از این خدمات اجتماعی استفاده می‌کنند. در کشور ما بعد از بروز مشکلات عدیده در بحث آلودگی هوا و کاهش منابع سوخت فسیلی، استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی مورد توجه مسئولان قرار گرفت.
صرفهجویی در مصرف سوخت، کاهش ترافیک، افزایش فرصتهای شغلی از اصلیترین و بارزترین محسنات استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی محسوب میشوند. علاوه بر این کارشناسان معتقد هستند به ازای هر یک هزار تومانی که در حمل و نقل عمومی سرمایه‌گذاری می‌شود، ۴ هزار تومان سود خواهد بود.
به ازای هر یکهزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی که در حمل و نقل عمومی سرمایه‌گذاری شود، ۳۶ هزار فرصت شغلی ایجاد می‌شود و هر ۱۰۰ میلیون سرمایه‌گذاری دولتی در حمل و نقل عمومی، افزایش ۳۰۰ میلیونی فروش تجاری در بر خواهد داشت.
جوامعی که در حمل و نقل عمومی سرمایه‌گذاری می‌کنند، به طور سالانه ۳۷ میلیون تُن متر مکعب گسیل کربن ملت خود را کاهش می‌دهند.
با توجه به موارد فوقالذکر و بسیاری موارد دیگر به نظر میرسد اهمیت و ضرورت توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی بر هیچ کس پوشیده نمانده است. نگاه مسئولان نیز بر همین اساس شکل گرفته است تا برخی از مشکلات جانبی حمل و نقل مرتفع شود.
زیرساختهای حمل و نقل عمومی در کشور
با وجود لزوم توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی در کشور، به نظر در این طرح به زیرساختها و بستر مناسب اجرای این طرح توجه چندانی نشده است و هنوز بسیاری از هموطنان ترجیح می‌دهند تا از خودروهای شخصی برای آمد و شد استفاده کنند.
نابسامانی وضعیت تاکسیها و خودروهای مسافرکش، نبود نرخ مشخص در اکثر مسیرها، عدم احساس امنیت در برخی خودروها و آژانسها، نبود نظارت جامع بر مسافرکشهای شخصی، به روز نبودن اتوبوسهای بینشهری و درونشهری، نبود یا کمبود رانندگان مجرب و دارای تعهد اخلاقی، از جمله نواقص ناوگان حمل و نقل عمومی در کشور در سطوح مختلف است.
با وجود کاستیهای موجود در سیستم حمل و نقل عمومی مردم بسیاری به ناچار از این سیستم برای مسافرت و رسیدن به مقاصد خود بهره میگیرند اما در برخی موارد استفاده از این خدمات به بهای جان هموطنان تمام می‌شود. اتوبوسهای ناایمن و غیراستاندارد، لاستیکهای چینی، جادههای غیراستاندارد، وجود برخی رانندگان قانون‌گریز و معتاد و … دست به دست هم می‌دهند تا در برخی از راههای کشور، «مرگ» در اتوبوسها ساعت بزند!
در ترمینالهای مسافربری چه میگذرد؟
در یک ناوگان حمل و نقل استاندارد و منظم تعریف ترمینال عبارت است از مکانی برای پیاده و سوار شدن مسافران که دارای امکانات رفاهی موقت برای مسافران نظیر امکانات مخابراتی، انتظامی، پزشکی، بهداشتی، رفاهی، تغذیهای و مذهبی باشد. اما متاسفانه در اکثر شهرهای کشور ترمینالها بیشتر به بازار میوه شبیه هستند. شما با ورود به ترمینالهای کشور، با چند نفر از دوستان «ایجت» یا «دلال» یا به عبارتی «دادزن» روبرو میشوید که به زور دست و یا ساک شما را میگیرند و به سمت یک تعاونی خاص میکشند! سایر خدمات هم عموما با قیمت نامناسب در نازلترین سطح ارائه میشوند که اکثر مردم ترجیح می‌دهند برخی از نیازهای خود را قبل از رسیدن به ترمینال مرتفع سازند.
پیاده و سوار شدن و تحویل بار هم به سنتیترین روش و به عبارتی با داد و بیداد همراه است. بماند که بسیاری از مالکان اتوبوسها یا تعاونیها بنا به ملاحظات اقتصادی ترجیح می‌دهند با تعداد کمتری مسافر از ترمینال خارج شوند تا در بین راه اقدام به سوار کردن مسافر کنند.
داخل اتوبوسهای بین شهری چه خبر است؟
با وجود نوسازی ناوگان حمل نقل عمومی و استفاده از اتوبوسهای جدید و پیشرفته باید گفت اوضاع رفاهی در اکثر اتوبوسها چندان رضایت بخش نیست. عدم استفاده به موقع از کولر و بخاری، سرویس پذیرایی که مبلغی نیز بابت آن اخذ می‌شود، توقف در رستورانهای نه چندان مناسب، توقفهای بیش از حد برای پیاده و سوار کردن مسافران بینراهی و … از جمله مواردی است که موجبات نارضایتی مسافران را فراهم میسازند.
ضمن احترام به همه رانندگان شریفی که عمر را در راه خدمت به همشهریان خود گذرانده‌اند باید گفت متاسفانه تعدادی از رانندگان اتوبوسهای بین شهری علاوه بر نداشتن مهارت دچار برخی مشکلات اخلاقی و روانی و اعتیاد نیز هستند که لزوم تغییر قوانین در به کارگیری رانندگان مجرب و متعهد را بیش از پیش ضروری میکند.
انتظار مردم از یک ناوگان حمل و نقل چیست؟
بی شک خانوادههایی که عزیزان را در ترمینال سوار اتوبوس می‌کنند تا به دانشگاه، سربازی، خانه اقوام و … بفرستند انتظار دارند تعاونیها در حفظ جان عزیزان آنها بکوشند و با دقت و وسواس در انتخاب اتوبوس، قطعات یدکی، لاستیک و به کارگیری رانندگان مجرب مخاطرات سفر را به حداقل برسانند.
معاینه دورهای رانندگان، به روز نگه داشتن معاینه فنی اتوبوس، عدم استفاده از لاستیکهای غیراستاندارد و چینی، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی توسط رانندگان، استفاده از مامور ویژه نامحسوس در اتوبوسها، وجود یک سامانه واقعی پیگیری شکایات در ترمینالها و پلیس راهها از جمله اقداماتی است که میتواند در داشتن سفرهای امن موثر باشند. امید است مسئولان در خصوص حوادث این چنینی بیش از پیش حساسیت نشان دهند و با متخلفان حادثه برخورد جدی کنند تا دیگر شاهد حوادث دلخراش در جادههای کشور نباشیم.
