این روزها اعتراض بـه جنـایـات صهیونیستها در فلسطین و کشتار مردم بیدفاع در غزه، ابعاد بینالمللی پیدا کرده است. انتشار تصاویر کودکان شهید یا مجروح فلسطینی، باعث خشم و انزجار عمومی از تروریسم دولتی اسرائیل شده است.
شخصیتهای مختلفی به صورت انفرادی یا گروهی این جنایات را محکوم کردهاند. برخی مانند اوزیل آلمانی پاداش قهرمانی جهان را به مردم غزه بخشیدهاند و برخی دیگر هم طی بیانیههایی این اقدام را محکوم کردهاند.
در ایران نیز علاوه بر آحاد مردم، شخصیتهای فرهنگی و هنری این اقدامات وحشیانه را محکوم کردهاند اما در بین این کمپینها، حضور یک کمپین خنثی کاملاً مشهود است.
کمپین پلاکاردی
همزمان با پایان یافتن مسابقات جام جهانی فوتبال که توجه جهانی را به خود جلب کرده بود، خبر حمله اسرائیل به مردم فلسطین و قتلعام مردم در غزه، اعتراضات فراوانی را به همراه داشته است. مردم کشورهای مختلف با تجمعات خود این اقدامات را محکوم کرده و خواستار توقف حملات شدهاند. مردم کشورمان نیز که سالهاست در صف اول حمایت از آرمانهای مردم فلسطین قرار گرفتهاند، در این اقدام انساندوستانه پیشگام بودهاند.
مردم کشورمان سالانه در روز جهانی قدس، طی مراسمی سراسری اشغالگریهای رژیم صهیونیستی را محکوم میکنند. حضور مردم در تظاهرات روز قدس بازتابهای جهانی بسیاری دارد. در کنار این روز جهانی، هرگاه اسرائیل دست به جنایت تازهای علیه مردم فلسطین و مخصوصاً باریکه غزه میزند، باز هم مردم به نشانه اعتراض و محکومیت به خیابانها میآیند. آنها با حضور خود اعتراضشان را نسبت به اقدامات اشغالگران خاک فلسطین اعلام میکنند. در کنار این شیوه امسال کمپینهای محکومیت حمله به غزه نیز در داخل کشور راهاندازی شده است؛ ابتدا نامه سینماگران در محکومیت جنایات اسرائیلیها و بعد از آن نیز کمپینی که توسط هنرمندان در فضای مجازی به راه افتاد.
کمپین «کشتن همنوعانتان را متوقف کنید!» توسط اصغر فرهادی مشهورترین کارگردان این روزهای سینمای ایران راهاندازی شده است. در این کمپین از افراد خواسته شده است تصاویری با نوشته «stop killing your fellow beings» تهیه کنند و به ایمیلی که در همین رابطه ایجاد شده است، ارسال نمایند.
هنرمندان زیادی نیز با پلاکاردهایی به همین مضمون عکس انداختهاند. با آنکه هر اقدامی در رفع ظلم در جهان قابل تقدیر است اما این کمپین هیچ نشانهای از محکومیت اسرائیل یا حمایت از فلسطینیها ندارد. جمله «کشتار همنوعان خود را متوقف کنید» میتواند درباره هر اقدام ضدبشری به کار گرفته شود. این کمپپین در محکومیت جنایت علیه فلسطینیها جانب احتیاط را نیز در نظر گرفته است. این کمپین آنقدر جهانشمول است که حتی میتوان گفت برای اقدامی چون هدف قرار گرفتن هواپیمای مالزیایی در آسمان اوکراین، ایجاد شده باشد! هیچ نشانهای از فلسطین و کشتار مردم این کشور در این کمپین وجود ندارد.
در سینما اصطلاح «پایان باز» برای فیلمهایی به کار میرود که در انتها کارگردان دست بیننده را برای تصمیمگیری باز میگذارد و عملاً فیلم با برداشت شخصی تماشاگر به پایان میرسد نه با نظر کارگردان. در عمل ابهامی که سینماگر برای پایان فیلمش در نظر گرفته باعث این برداشتها میشود. حال و روز کمپین «کشتار همنوعانتان را متوقف کنید» نیز چنین وضعی دارد؛ کمپینی با پایان باز!
کاری که سیفالله داد انجام داد
هفته پیش بود که محمدرضا عباسیان در انتقاد از این گونه رفتارهای دوپهلو و محافظهکارانه گفت: برخی از هنرمندان حتی در امضای بیانیه محکومیت نیز دستشان میلرزد و نگران ویزای غرب هستند. این مستندساز همچنین پیشنهاد داده بود هنرمندان به جای امضای بیانیه به تولید فیلم برای محکومیت اقدامات تروریستی اسرائیل بپردازند؛ همان کاری که سالها پیش مرحوم سیفالله داد انجام داد.
سیفالله داد یکی از محبوبترین کارگردانان فقید سینمای ایران است؛ کارگردانی که سکان مدیریت سینما را نیز بر عهده داشت. این محبوبیت را میتوان در نامگذاری سالن اجتماعات خانه سینما به نام این کارگردان مشاهده کرد.
سیفالله داد مهمترین اثر سینمایی خود یعنی «بازمانده» را درباره هجوم صهیونیستها به فلسطین ساخت. این فیلم که بازتابهای بینالمللی زیادی داشت، نه تنها باعث نشد که جایگاه مرحوم داد به عنوان یک کارگردان و مدیر سینمایی در جهان به خطر بیفتد بلکه باعث شد تا با نمایش مظلومیت ساکنان سرزمین فلسطین، نسبت به اقدامات اسرائیل حساسیتهای بینالمللی به وجود بیاید؛ فیلمی که نمیتوان برای آن تاریخ مصرف در نظر گرفت و میتوان از آن به عنوان سندی جهت روشنگری ذهن آیندگان استفاده کرد.
آیا سیفالله داد هم نمیتوانست با یک پلاکارد و یک عکس، خیال خود را از بابت حمایت از فلسطینیها راحت کند؟ اگر آن زمان قرار بود که با کمپین پلاکاردی اعتراض به اشغالگری صورت میگرفت، آیا هیچ وقت شاهکاری چون «بازمانده» شکل میگرفت؟
اکنون نیز اصغر فرهادی به دلیل موفقیتهای بینالمللی فراوانی که به دست آورده از موقعیتی ممتاز برخوردار است؛ کسی که فیلمهایش در سراسر جهان دیده شدهاند، برنده مهمترین جوایز سینمایی جهان شده است. فرهادی که در مذمت دروغ فیلم «جدایی» را میسازد، قطعاً میتواند در مذمت آدمکشی نیز فیلمی با استانداردهای جهانی بسازد.
این کارگردان میتواند این بار در پشت دوربین داستان مظلومیت فلسطینیها را روایت کند و با همان شیوه خاص خود، جهان را از این کشتار بیرحمانه باخبر سازد. وقتی میشود در عمل به کشتار مظلومان خاتمه داد، دلخوش کردن به پلاکارد کمکاری به شمار میرود، مخصوصاً اینکه هر چه از هسته مرکزی این اقدام فاصله بگیریم، افزوده شدن سایرین به این کمپین بیشتر بوی تبلیغات تفنن میگیرد؛ چهرههایی که بیتفاوتی در صورتشان موج میزند و حضورشان در این کمپین خنثی تأثیری بیشتر از یک عکس یادگاری متفاوت ندارد.
جوان