تسنیم/محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در نشست کارگاه آموزشی اقتصاد مقاومتی ویژه اساتید دانشگاه‌ها که در دانشگاه علوم اقتصادی تهران برگزار شد، طی سخنانی اظهار داشت: اقتصاد مقاومتی یک مسئله ساخته و پرداخته شده در کشور ما نیست، بلکه یک مسئله جدید و جوان است چرا که نظام سرمایه داری نتوانسته خود را از نوسانات نجات دهد و گاهی میان اقتصاد سراسری، رکود گسترده و کاهش رشد اقتصادی را تجربه می‌کند.
سیاست‌های اقتصادی نتوانسته به تنهایی مشکلات را حل و فصل کند و دخالت دولت‌ها نیز کارساز نبوده است.
وی افزود: ما در جمهوری اسلامی خانه‌ای به نام چشم‌انداز سال ۱۴۰۴ را مشخص کردیم و می‌خواهیم در این خانه جدید مستقر شویم. باید تاثیرگذاری و تاثیرپذیری در خانه فعلی را به نحوی مدیریت کنیم که به وضعیت ایده‌آل برسیم. اقتصاد مقاومتی این ویژگی‌ها را مشخص کرده که خود یک الگوی مدیریتی و گفتمانی است. در واقع اقتصاد مقاومتی هم ادبیات است و هم اصول مدیریتی برای تحقق این الگو.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی یک الگوی مدیریت – اقتصادی و مدیریتی – گفتمانی است، که می‌خواهد ما را به سند چشم‌انداز برساند، تصریح کرد: اگر بخواهیم محورهای اقتصاد مقاومتی را براساس مفاهیم علوم اقتصادی طبقه‌بندی کنیم از بُعد اقتصاد کلان، آن ۲۴ بند در این ۴ محور می‌گنجد یعنی یا مربوط به رشد اقتصادی می‌شود و به آن تحرک می‌بخشد یا مربوط به تولید (GDP) است یا مربوط به سیاست‌های اقتصادی دولت می‌شود و یا با انگیزه‌ها (فرهنگ جهادی) مرتبط است، این نوعی ارتباط دادن میان علوم اقتصادی با اقتصاد مقاومتی است.
رضایی با اشاره به بعد توسعه‌ای خاطرنشان کرد: این ۲۴ بند در این مفاهیم توسعه اقتصادی دیده می‌شود؛ اقتصاد مقاومتی، دانش‌بنیان‌سازی اقتصاد ایران، اصلاحات اقتصادی ایران و همچنین مسئله فرهنگ. از بُعد علم کارآفرینی باز هم می‌توان این ۲۴ بند را به ۴ مرحله کارآفرینی، محیط کسب و کار، دانش‌بنیان بودن و دولت اقتصادی (دولت کارآفرین) مرتبط دانست.
“اقتصاد مقاومتی با علومی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود چه رابطه‌ای دارد و دارای چه جایگاهی است؟ مثلا بند اول، دوم و سوم با رشد اقتصادی، توسعه کارآفرینی، مشارکت آحاد مردم، بهره‌وری و اقتصاد دانش‌بنیان و همچنین رقابت‌پذیری و مسائل دیگری از این دست در ارتباط است و این مباحث می‌تواند پلی باشد میان مسائل آموزشی با سیاستگذاری‌های کلان.”
باید تحولات گسترده‌ای در اقتصاد کشور صورت گیرد
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی در سطح کلان و برای اداره کل کشور تنظیم شده است، تاکید کرد: این سیاست‌ها صرفا براساس نوسانات و شوک‌های اقتصادی تنظیم نشده است؛ درست است که تهدیدات و تحریم‌ها می‌تواند موثر باشد اما اگر بخواهیم اقتصاد را تحریم‌ناپذیر و شوک‌ناپذیر کنیم باید تحولات گسترده‌ای در اقتصاد کشور صورت گیرد. چارچوب‌بندی مباحث اقتصاد مقاومتی با علوم متداول در دانشگاه‌ها، دید بهتری ایجاد می‌کند و می‌توان ارتباط روشنی میان علوم اقتصادی و مسائل فکری با اقتصاد مقاومتی برقرار کرد.
رضایی با اشاره به مفهوم‌بندی اظهار داشت: توسعه کارآفرینی و مشارکت آحاد مردم، تامین شرایط (مناسب‌سازی محیط) و فعال‌سازی کلیه امکانات و منابع انسانی و علمی به منظور توسعه کارآفرینی و مشارکت آحاد جامعه در این خصوص حائز اهمیت است. مسئله دیگر، پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان است که مسائلی همچون پیاده‌سازی نقشه جامع علمی کشور، ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات دانش‌بنیان را دربر‌می‌گیرد. اینها مغز برنامه‌ای به نام نقشه جامع علمی کشور است که ما را به رتبه نخست منطقه و اقتدار جهانی می‌رساند.
وی همچنین گفت: محور قرار دادن رشد بهره‌وری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید، توانمندسازی نیروی کار، تقویت رقابت‌پذیری اقتصاد، ایجاد بستر رقابت میان مناطق و استان‌ها و به کارگیری ظرفیت و قابلیت‌های متنوع در جغرافیای مزیت‌های مناطق کشور، ارتباط مهمی با یکدیگر دارند. بحث مهم من مربوط به شاخص‌هاست و ما باید ببینیم که سیاست‌های ابلاغی اجرا شده یا نه و براساس این شاخصه‌ها وزن‌کشی کنیم. بر این اساس شاخص‌هایی همچون بهره‌وری، رقابت‌پذیری و رقابت میان مناطق استان‌ها را داریم که طبق آنها میزان پیشرفت سیاست اقتصادی دولت در تحقق این بندها را بررسی می‌کنیم.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه بند سوم سیاست‌های اقتصاد مقاومتی اجرایی‌تر است، به رقابت میان استان‌ها و مناطق اشاره کرد و اظهار داشت: مثلا باید میان آذربایجان، خوزستان، خراسان و سیستان و بلوچستان رقابت صورت گیرد. دولت و مجلس برای این مسئله مدل ارائه کنند. ما همچنین باید جایگاه این ۴ استان را مشخص کرده و سیاست‌ها را معین کنیم و باید به آنها ماموریت داده شود.
مثلا خوزستان مامور شود که امسال ۱۰ میلیارد دلار صادرات داشته باشد و در این راستا به استانداران اختیار داده شود که اگر این اتفاق بیفتد، استانداران نه تنها مانع بنگاه‌ها نمی‌شوند بلکه به طور شبانه‌روزی تلاش می‌کنند تا این رقابت محقق شود و بنگاه‌ها به راه بیفتند.
باید میان سیاست‌ها با برنامه و عمل “پل” ایجاد کنیم
رضایی با بیان اینکه ما نمی‌توانیم به سادگی از رقابت‌پذیری صحبت کنیم، تصریح کرد: ما سخنرانی‌ها و مقاله‌های فراوانی ارائه می‌دهیم اما در کف بازار چه اتفاقی می‌افتد. کالاهای ما چه سهمی از بازار داخلی دارند و تا کجا می‌توانند از نظر کیفیت و قیمت با کالاهای خارجی رقابت کنند؟ ما باید میان این سیاست‌ها با برنامه و عمل پلی ایجاد کنیم. این کار ساده‌ای نیست اما باید دولت، مجلس و قوه قضائیه بتوانند این سیاست‌ها را تبدیل به فعل و عمل کنند.
وی با طرح این سوال که کدامیک از استان‌های ما اختیارات کافی دارند، خاطرنشان کرد: اکثر شعبه‌های بانک‌ها در استان‌ها نمی‌توانند بیش از۲ میلیارد تومان وام بدهند و متقاضیان باید به تهران بیایند. در برخی استان‌ها منابع عظیمی در حال حیف و میل شدن است که لازم است به مدیران اختیار بدهند و بگویند اینها را مدیریت کنید.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان اظهار داشت: منظور از دانش‌بنیان بودن اقتصاد این است که مسئولان کشور نمی‌توانند در اتاق‌های سیاسی بنشینند و تصمیم بگیرند که سد بسازند یا راه ایجاد کنند در حالی که ممکن است شما کشور را خراب کنید. دانش‌بنیان بودن یعنی انسان در هر کاری دانش را به کار بگیرد و مشاوره کارشناسی انجام دهد و هیچ کاری را بدون مشورت با کارشناسان انجام ندهد. اینها الزامات اجرایی است. ما براساس شاخص‌هایی که در مجمع بررسی می‌کنیم برای عملیاتی شدن و اجرایی شدن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی می‌کنیم.
