وضعیت فرهنگی ما دچار وارونگی فرهنگی است

روز گذشته مراسم رونمایی از رمان مفتون و فیروزه اثر سعید تشکری در خانه هنرمندان برگزار شد.

مجید سرسنگی مدیرعامل خانه هنرمندان در بخش ابتدایی این نشست گفت: آقای تشکری نشان داده است که در هر بخشی حضور پیدا می‌کند آثار ارزنده‌ای را ارائه کرده است. انتشارات نیستان زمانی که چاپ آثار فاخر نویسنده‌های انقلاب را آغاز کرد، مشکلات زیادی را متحمل شد و چاپ آثار نمایشی در این انتشارات در این وانفسای کمبود متن نمایشی جای تشکر دارد.

تسنیم/وی با اشاره به ادبیات کشور و نوع نگرش مدیران به ادبیات گفت: اوضاع فرهنگی و هنری کشور به‌قدری آشفته و نگران کننده است که اگر بخواهیم در مورد آن صحبت کنیم حرف به درازا می‌کشد. وضعیت فرهنگی کشور ما با یک وارونگی فرهنگی مواجه است. همان‌طور که وقتی از وارونگی هوا صحبت می‌کنیم یعنی اینکه هوای پاک جای خود را به هوای آلوده می‌دهد این اتفاق نیز در فرهنگ ما در حال رخ‌دادن است.

سرسنگی ضمن اشاره به اینکه این اتفاقات به‌دلیل نداشتن استراتژی کلان فرهنگی در کشور رخ می‌دهد، گفت: انقلاب ما، بنیان‌گذار آن و مقام معظم رهبری یک انقلاب فرهنگی را به وجود آوردند و فرهنگ را بیش از پیش نشانه رفته بودند. توقع این بود که این انقلاب در حوزه فرهنگ پیشرفت‌های خوبی کنار بقیه حوزه‌ها داشته باشد در حالی که این اتفاق روی نداده است. حوزه فرهنگ حوزه میان‌بخشی است یعنی هم به دولت‌ها تعلق دارد و هم می‌توان گفت تعلق ندارد.

سرسنگی: توسعه فرهنگی در عرصه ادبیات به وجود نیامده است
مدیرعامل خانه هنرمندان افزود: هیچ کشوری تا فرهنگ غنی نداشته باشد قطعاً موفق نخواهد بود. جامعه‌ای می‌تواند اقتصاد خوبی داشته باشد اما فرهنگ مناسبی نداشته باشد، مانند کشورهایی که از لحاظ اقتصادی در جایگاه خوبی هستند اما از لحاظ فرهنگی در فقر مفرط قرار دارند. متأسفانه توسعه‌ای که باید در کشور انجام می‌شد اتفاق نیفتاده است و بخش اصلی که فرهنگ و ادبیات ما است پیشرفت نکرده است. در این چند سال ما دو نوع نگرش فرهنگی داشته‌ایم که بدترین شکل آن است که عناصر سیاسی و سیاست فرهنگ را هدایت و کنترل کنند.

وی با اشاره به دو دیدگاهی که در عرصه فرهنگ وجود دارد، تصریح کرد: در یک دیدگاه، فرهنگ آن‌چنان سلبی مطرح شده است که به اسم دین و ولایت آن‌چنان چهره‌ای از اسلام، دین و نظام معرفی شده است که چهره واقعی آن نیست. در حالی که دین اسلام مبتنی بر رحمت است. در این دوره بسیاری براساس سلایق فردی و جناحی به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که چهره درستی از اسلام نمایش نمی‌دهند. در نگاه دوم برخی آن‌چنان دچار تساهل و تسامح می‌شوند که برای مثال فقط برای خوشایند تعدادی از هنرمندان می‌گویند که ما آزاداندیش هستیم تا آن هنرمندان نیز آن را تأیید کنند. آنها همواره با نام آزاداندیشی عناصر انقلاب و کلّیت انقلاب را زیر سؤال می‌برند، این افراط و تفریط‌ها باعث شده است که نتوانسته‌ایم جای فرهنگ را به‌طور دقیق متمایز کنیم.

سرسنگی با اشاره به یکی از انتشاراتی هایی که تا چندی پیش به‌دلیل رویکردهای مقابل نظام تعطیل بوده و در دولت کنونی مجوز انتشار گرفته و متأسفانه اولین کتابی که منتشر کرده است در راستای توهین به ارزش‌های انقلاب و دفاع مقدس بوده است، گفت: به‌دلیل نداشتن استراتژی فرهنگی است که این‌گونه اتفاقات رخ می‌دهد. ما به همان میزان که به ممیزی کلمات برای کتاب‌ها ایراد می‌گیریم، به همان میزان هم با این نگاه باز که ارزش‌ها را به سخره می‌گیرد، مخالفیم.

مدیرعامل خانه هنرمندان تصریح کرد: مشکل کنونی ما مشکل مالی نیست بلکه این سؤال مطرح می‌شود: بودجه‌های کلان فرهنگی در چه فضایی باید مصرف شوند؟ فضای باز برای جامعه لازم است این را سنت و تشیع به ما می‌گوید. در ساختار حکومت حضرت علی آن کسانی که تا جایگاه معارضه نمی‌رسیدند، می‌توانستند انتقاد کنند. یک روزی در آن زمان معارضین با شمشیر به مقابله می‌آمدند اما امروزه این مسیر مبارزه از طریق تکنیک‌های فرهنگی شکل می‌گیرد.

سرسنگی: سالها پس از انقلاب هنوز یک سند برای تعریف رابطه انقلاب با هنر نداریم
سرسنگی با اشاره به ایثارگران و جانبازانی که این انقلاب را در پایه فرهنگ اصیل اسلامی می‌خواستند گفت: در جامعه‌ای که فرهنگ اسلامی پایه گذاشته شده است این تساهل و تسامح نباید به‌شکلی باشد که دل خانواده شهدا به درد بیاید، ما در سطح جهان اسلام چالش‌های فرهنگی زیادی داریم. تنها امید آزاداندیشان جهان، ایران و فرهنگ ایرانی اسلامی است. فرهنگ هنر ما مبانی نظری ندارد و هر فرهنگی که این مبانی را نداشته باشد به این روز می‌افتد. ما هنوز بعد از گذشت سال‌ها از انقلاب یک برگ سند در مورد رویکردهای فرهنگی نداریم و نمی‌دانیم که رویکرد انقلاب نسبت به موسیقی، تئاتر و سینما چیست. گاهی اوقات به هدف نزدیک می‌شویم و گاهی نیز از رسیدن به هدف بسیار دور می‌شویم.