محکومیت یک صدای تکفیر با حضور ۳۲۰ عالم شیعه و سنی در قم

نام سخنران

خلاصه اظهارات

آیت الله مکارم شیرازی

* غفلت مسلمانان سبب شده است که جماعتی از گمراهان به نام تکفیری‌ها شروع به نابودی نعمت‌ها و فتنه در زمین کنند. آنها هر کسی غیر از خود را کافر حربی دانسته و مرتد اعلام می‌کنند و زن و ناموس و عرض او را مباح می‌دانند و دست به جنایاتی زدند که به ذهن کسی خطور نمی‌کند. آنها نام اسلام را بر جاهلیت شوم خود قرار داده است و برای مشوح کردن چهره اسلام هر کاری که توانستند انجام دادند.
* سه دسته دلیل برای انحراف تکفیری‌ها از حق وجود دارد. اولین بحث استبداد رأی است به این معنا که تکفیری‌ها عملا درک کتاب و سنت را به انحصار خود درآوردند و می‌گویند مفهوم شرک و ایمان و توسل و بدعت همان چیزی است که ما اعلام می‌کنیم و همه مسلمان‌ها باید مطیع ما باشند و هر کسی که تمرد کند مستحق قتل خواهد بود. آنها مخالفان نظر خود را حتی علمای سلف را کافر می‌پندارند.
* دومین دلیل خطای آنها در به کارگیری روش ایمانی به برخی آیات قرآن و کفران برخی آیات دیگر است. آنها تنها بخشی از آیات قرآن کریم که موافق نظرات خودشان است را انتخاب کرده و آیات دیگر را که مخالف نظر آنهاست را توجهی نمی‌کنند.
* سومین دلیل انحراف تکفیری‌ها خطای بزرگ در تفسیر شرک و ایمان است. آنها برخی آیات را برای تکفیر همه مسلمانان مورد استناد قرار می‌دهند و می‌گویند هر کسی که یا علی و یا رسول‌الله می‌گوید و شفاعت می‌خواهد مشرک است و لذا خون و عرض و ناموس او مباح است و هیچ تفاوتی بین افراد کنونی و جاهلیت صدر اسلام قرار نمی‌دهند، بلکه افرادی که امروز هستند را بدتر از مشرکان زمان جاهلیت می‌دانند و این در حالی است که مفهوم شرک و ایمان در آیات قرآنی واضح است.
* ما با درد بسیار اعلام می‌کنیم آنها از کتاب و سنت جز اندکی را درک نکردند به دلیل آنکه نزد علمای راستین اسلام درس نیاموختند و قرآن و سنت نبوی را به نحو خطا تفسیر می‌کنند و آنها هرگز نخواهند توانست همه علوم اسلامی را داشته باشند، زیرا دریای وسیعی است و شما می‌دانید.

آیت الله جعفر سبحانی

* مقالات و سخنرانی‌های این کنگره نشانگر این مطلب است که همه علمای حاضر هر نوع اشکال تکفیر را محکوم می‌کنند و بر این باور هستند که خداوند این مسأله را نمی‌پذیرد و معتقدند فقهای اسلام بر همین رویه استناد دارند و فقط محکمه شرعی می‌تواند یک فرد را کافر قلمداد کند یا نظر دیگری بدهد.

* فتاوای علما هم می تواند موثر باشد به ویژه که در این زمینه اجماعی هم بین علما صورت بگیرد اما پرواضح است نمی‌توان به این مقدار بسنده کرد بلکه باید برای ریشه‌کن کردن این پدیده برنامه‌ریزی شده و طرح ارائه گردد.

* در وهله اول مسأله آگاه کردن شهروندان کشور از رهگذر رسانه‌های گروهی و منبرهای مساجد نسبت به خطیربودن این گرایشات تکفیری است.

* اگر منکری در جامعه وجود داشته باشد که باید برابر آن بایستیم پس تکفیر اهل قبله بزرگ‌ترین منکری باید تلقی شود چون مسلمان برادر مسلمانش را به قتل می‌رساند و آن را فردی شرور توصیف می‌کند در حالی که شرارت و طغیان‌گری را باید به رژیم صهیونیستی منتسب کرد.

* مساله دوم ترویج فرهنگ اسلام با معانی برادری و همزیستی و همبستگی بین مسلمان‌ها و حتی همه جوامع بشری است. همان‌طور که علی (ع) فرمود: مردم دو گونه هستند یا هم‌کیش شمایند یا مانند شما آفریده خداوند هستند بنابراین خون مسلمان حرمت دارد و فتنه تکفیر و جنایت آن همواره باید محکوم شود چراکه این جریانات چهره اسلام را مخدوش می‌کند گویی که اسلام یک دین خون‌آشامی است که هرگونه بوی رحمت و رأفت در آن وجود ندارد.

* «بسم‌الله الرحمن الرحیم» سرآغاز همه کارهاست و در آن صفت رحمانیت و رحیمیت نهفته است پس چگونه است که اسلام در نگاه تکفیری‌ها دستور به کشتن مسلمان دیگری را می‌دهد.

* مساله بعد این است که این کنفرانس برای ما حائز اهمیت است چون تعداد زیادی از علمای اسلام در آن حضور داشته و خطیربودن شرایط را توضیح داده است و مطمئنا این مسایل را به سمع شهروندان خود می‌رساند.

* نباید به این جلسه اکتفا کرد، بلکه این نشست‌ها باید به دور از گرایش‌های شخصی و خواهش‌های نفسانی تداوم داشته و یک هیات علمی مأمور رسیدگی به مصوبات این کنگره شود و حلقه ارتباطی بین علمای اعلام باشد.

* در مدارس دینی می‌شنویم شرک پیشینیان کمتر از شرک دوره کنونی است و لذا اگر متون درسی چنین مطالبی داشته باشد، تروریسم همچنان پابرجا خواهد بود و یا اینکه در این متون مشاهده می‌کنیم که توسل به انبیاء و اولیاء شرک محسوب می‌شود و این تعبیرات را در متون درسی مقطع راهنمایی و دبیرستان برخی کشورها دیده‌ام. وزارت اطلاع‌رسانی اجازه چاپ و انتشار این مطالب فتنه‌انگیز و تحریک‌ کننده را داده است.

* ریشه‌های تکفیری به درک اشتباه از مفاهیم پنج‌گانه ایمان، توحید، شرک، بدعت و توسل دست یافته است و لذا پیشنهاد می‌شود کنگره‌ای در باب این مفاهیم پنج‌گانه برگزار شود.

آیت الله احمد جنتی

علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری

* اسلام دینی جامع برای همه ابعاد زندگی بشر با فقهی پویا است. دین مبین اسلام همواره بر وحدت و همبستگی تاکید می کند اما گروه‌های تکفیری بر اساس استبداد رای و قرائت‌های متحجرانه از معارف دینی و تکفیر دیگر مسلمانان، دشمن را در جهت تفرقه انداختن بین مسلمانان کمک کرده و سبب فروریخته شدن جلال و شکوه اسلام شده اند.

* ترور، کشتار، سر بریدن زنان و کودکان، تجاوز به نوامیس و اموال مردم منطقه علاوه بر ترویج جنایت و خشونت و نقض حقوق انسان‌ها، خسارت‌های جبران ناپذیری برای ملت‌های منطقه به بار آورده و موجب عقب افتادگی ملت‌های مسلمان در جهان شده است.

* مبارزه جدی با تکفیر و حامیان مستکبر و فرهنگ سازی برای آگاه سازی جوامع مسلمان و خشکاندن ریشه‌های فکری و فرهنگی تفکیر در نظام‌های آموزشی، رسانه‌ای و فرهنگی همه کشورهای اسلامی، قطع همه کمک‌های مالی، نظامی، لجستیکی و سیاسی و رسانه‌ای به گروه‌های تکفیری و توقف اعزام مزدوران برای نبرد در صفوف تکفیری‌ها، توجه همه نگاه‌ها به استکبار و صهیونیسم جهانی به عنوان دشمنان اصلی، تمرکز بر فلسطین به عنوان مسئله اصلی جهان اسلام، همت همه نخبگان و به خصوص علمای اسلام در دفاع از منافع اسلامی و خاموش کردن آتش فتنه از اهم راهکار‌هایی است که باید برای ایفای رسالت تاریخی خود بر آن همت کنیم.

* تکفیر و افراطی‌گری آثار بسیار زیانباری بر جهان اسلام و آینده آن خواهد گذاشت و کنگره کنونی که زعامت آن بر عهده آیات عظام مکارم و سبحانی است، گامی بسیار ارجمند در مبارزه با تکفیر محسوب می شود و امیدواریم راه حل‌هایی جدی برای مبارزه با تکفیر ارائه شود.

آیت الله حسینی بوشهری، مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور

* مصیبتی بالاتر از این سراغ نداریم که تکفیری ها از جمله داعش چهره رحمانی اسلام را خدشه دار کنند.شاهد هستیم که میلیون ها نفر از مردم دنیا به دلیل جنایاتی که تکفیری ها انجام می دهند از اسلام می ترسند در حالیکه باید به این دین الهی جذب شوند.

* آیا این روش پاسداشت تلاش های پیامبر اکرم(ص) برای دعوت همه مردم به اسلام است؟ اسلام دین رحمت و مهربانی بوده و حضرت محمد(ص) نیز در روایتی فرموده اند مسلمان کسی است که مردم از دست و زبان او در امان باشد.

* معیارهای جهاد در اسلام کاملا مشخص هستند و در مورد دشمن خارجی به کار می روند ولی در داخل جامعه اسلامی باید با آرامش با دیگر مسلمانان برخورد کرد.

* هر انسانی که شهادتین را بر زبان جاری می کند مسلمان شناخته می شود و تمام پیروان مذاهب اسلامی این را می دانند بنابراین همین حد کافی است که ناموس، مال و جان مسلمانان در امان باشد.

* سوال اساسی اینجاست که چرا افراطیون دیگران را کافر می دانند؛ پاسخ را باید در این مسأله جستجو کرد که مشکل جریان های تکفیری و افراطی که اکثریت امت اسلام را کافر می دانند، فهم نادرست از اسلام است زیرا آنها گرفتار تحجر فکری شده اند و به متون اسلامی توجهی ندارند.

* تکفیری ها بر اساس اطلاعات غلط، دیگران را کافر می شمارند و بدون اینکه دیدگاه واقعی مذاهب دیگر را به درستی مورد شناسایی قرار دهند کفر آنها را برای خود اثبات می کنند و همین امر را مجوزی برای قتل آنها می دانند.

* غربی ها و تکفیری ها قصد دارند اسلام هراسی را ترویج کنند، اقدامات سرکوبگرانه و تبعیض آمیز علیه مسلمانان در جای جای جهان نتیجه همین نوع رفتارهاست.

* فرقه گرایی و تشتت در جوامع اسلامی به واسطه فعالیت های این گروه ها گسترش می یابد و علاوه بر این زمینه نفوذ غربی ها هم فراهم می شود.

حجت الاسلام اعرافی، رئیس جامعه المصطفی العالمیه

* امت اسلامی در حال حاضر دارای ظرفیت های فراوانی است ولی تهاجم فرهنگی، اخلاقی و معرفتی دشمنان نیز مصیبت هایی را به مسلمانان تحمیل کرده است. تهاجم اقتصادی گسترده و تهاجم نظامی در سراسر جهان اسلام دیده می شود و علاوه بر این شاهد عقب ماندگی علمی نیز در میان مسلمانان هستیم.

* برخورد با تکفیری ها دارای پیچیدگی ها و مشکلات خاص خود است به همین دلیل کنگره ای در حد و اندازه های حاضر که در شهر علم و اجتهاد برگزار شده می تواند تاثیر گسترده ای داشته باشد.

* تاکید بر گفتمان تمدن اسلامی و تجدید تمدن اسلامی بر اساس اصول ریشه دار اسلامی از جمله راهکارهای برون رفت از خطر جریان های تکفیری است.

* اسلام همه نیازهای امروز جامعه بشری را پاسخی در خور می دهد. اصول و مبانی مشترک بین مذاهب، نیازمند گفتمان وحدتی گرایانه و جدی است. اشتراکات فراوانی میان مذاهب مختلف اسلامی وجود دارد، گروه های مختلفی در دنیا هستند که متحد شدند ولی نقاط مشترک نداشتند.

آیت الله مرتضی مقتدایی، دبیر شورای عالی حوزه های علمیه

* اقدامات تکفیری ها ارتباطی به اسلام ندارد، این اجماع علمای اسلام نشان دهنده خارج بودن اقدامات تکفیری ها از دایره اسلام  است. اگر بین مسلمانان کسانی هستند که زمینه انحراف در میان آنها هست باید آگاهشان کرد تا فریب تبلیغات تکفیری ها و داعشی ها را نخورند.

* امروزه گروه های تکفیری با همه وجود به عرصه آمده و تلاش می کنند که بین مسلمانان تفرقه ایجاد کنند و ما باید در این زمینه هوشیار باشیم.

مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان

* مکان برگزاری کنگره هم که شهر قم، شهری علمی و از مراکز مهم جهان اسلام و در حقیقت مرکز ثقل جهان تشیع است اهمیت فراوانی دارد؛ شیعه و سنی در کنار هم جمع شده ایم و عالمان هر دو به تعداد فراوان حضور یافته اند و همین امر مورد توجه جهانیان قرار می گیرد.

* اسلام دینی جهانی است و تا قیامت ماندگار خواهد بود؛ اسلام همه ادیان دیگر را منسوخ کرده و قرآن نیز آخرین کتاب آسمانی است ولی گروهی امروز می خواهند گستره دین اسلام را تنگ کنند.

* نمی توان کسانی را که به سوی کعبه نماز می خوانند تکفیر کرد و خونشان را مباح دانست.

* فتنه تکفیر از صدر اسلام وجود داشته است. در آن زمان خوارج ظهور کردند و یاران پیامبر(ص) و بهترین انسان ها را کشتند و حتی به حضرت علی(ع) با آن مقام بلندی که داشتند توهین کرده و مورد تهاجم قرار می دادند؛ حضرت علی(ع) تا زمانی که خوارج قیام مسلحانه نکردند بر آنها حمله نکردند بلکه می خواستند آنها متوجه اشتباهاتشان بشوند.

* امروز بیش از هر زمانی نیازمند وحدت هستیم البته وحدت میان مسلمانان، سیاسی و از جنس وحدت در اروپا نیست بلکه وحدتی اعتقادی است که بر پایه مشترکات باید صورت بگیرد؛ اشتراکات میان مسلمانان آنقدر زیاد هستند که نمی توان آنها را شمارش کرد؛ همه ما به پیامبر(ص) اعتقاد داریم و به اهل بیت(ع) عشق می ورزیم.

* دولت اسلامی در ایران حاکم است و این شرایطی است که مراجع تقلید می توانند نقش خود را به درستی ایفا کنند و وحدت میان مسلمانان را ایجاد نمایند؛ امروز علما در جهان اسلام مورد احترام هستند و می توان با تکیه بر همین امر، بسیاری از کسانی را که در دام تکفیر گرفتار شده اند نجات داد و راهنمایی کرد.

* تکفیری ها و دشمنان اسلام، امنیت رژیم صهیونیستی را دنبال می کنند و می خواهند فرهنگ غربی را احیا کنند؛ در چنین شرایطی باید نسبت به یکدیگر احترام قائل باشیم و از اهانت های مذهبی پرهیز کنیم؛ همه مسلمانان و رسانه های اسلامی باید از تهمت و اهانت به مقدسات یکدیگر پرهیز کنند.

ملا قادر قادری، امام جمعه اهل سنت پاوه

* غلو و افراط در اسلام مردود است و با توجه به آیه« اهدنا الصراط المستقیم » مسلمانان روزانه ۱۷ بار از خداوند می خواهند تا انها را در مسیر اعتدال قرار دهد.

* باید ماهیت اصلی جاهلانی که دفاع از دین و خلافت را عهده دار شده اند را برای مردم بیان کنیم تا بتوانیم جوانان اهل سنت را از این خطر دور کنیم. کسانی که در عراق و سوریه به عنوان داعش در حال جنگ هستند جوانان اهل سنت اند. آنان از خانواده های ما هستند و در مساجد  ما پرورش پیدا کردند و باید در این زمینه پاسخگو باشیم.

* جوانان ما هستند که می کشند و کشته می شوند، داعش با فکر خوف و ارعاب و افراط وارد عراق شده و این همایش و نماز جمعه های ما می تواند در افشای داعش در مناطق اهل سنت موثر باشد.

* باید هوشیار باشیم تا فکرهای داعش به نوعی دیگر ظهور نکند چون نتیجه داعش اسلام هراسی است و آنها می خواهند اسلام در جهان رشد نکند به همین دلیل است که می بینیم بعد از بیداری اسلامی این تفکر به شدت توسط آمریکا و متحدانش در جهان دنبال شد.

* ما در ایران سنی و شیعه ۳۵ سال به راحتی زندگی می کنیم، با وجود خیلی از مشکلات کشور و دشمنی ها، امن ترین و راحت ترین کشور منطقه ایران است و دلیل این آرامش وجود رهبری معظم و عقلانیت و همفکری روحانیون اهل تشیع و اهل تسنن است که امیدواریم این تفکر به همه جا منتشر شود.

مولوی خجندی، عالم اهل سنت ترکمن

* تکفیری ها زنان و کودکان را هم می کشند بدون اینکه گناهی مرتکب شده باشند. دلیل آنها هم جهاد در راه خداست؛ تکفیر هیچ اساسی در دین اسلام ندارد و اهل سنت هم معتقدند تکفیر به این شکل وجود ندارد. این نوع روش و اسلوب تکفیری ها هیچ پایه و اساسی در میان مذاهب اسلامی ندارد.

* تکفیر یکی از بلاهای دنیای اسلام است. خوارج نخستین کسانی بودند که چنین رویه ای را در پیش گرفتند و زمینه های تکفیر را به وجود آوردند. تکفیری های امروز امتداد تفکر خوارج هستند و داعش هم فتنه دیگری است که در ادامه جریان های تکفیری به وجود آمده است.

نام سخنران

خلاصه اظهارات

ابراهیم الجعفری، وزیر امور خارجه عراق

شیخ ابراهیم امین، رئیس دفتر حزب الله لبنان

تاج الدین هلالی، عالم اهل سنت از کشور مصر

عبدالرحمن سربازی، امام جمعه اهل سنت چابهار

الله شکور پاشازاده، مفتی آذربایجانی

* رسم کاریکاتورها و پخش فیلم هایی موهن در مورد پیامبر اکرم(ص) موجب درگیری های قومی و مذهبی می شود. در همین روزها شاهد هستیم که قدس شریف و مسجدالاقصی مورد تهاجم صهیونیست ها قرار گرفته و توهین های زیادی صورت می گیرد؛ تمام این هجمه ها علت درگیری های فراوان در منطقه هستند و همه مسلمانان را به صلحی فراگیر دعوت می کنیم.

* جهان اسلام در معرض خطرات بزرگی قرار گرفته است. نیروهایی که قصد دارند وحدت اسلامی را از بین ببرند امروز در عراق، لیبی، یمن و … فعالیت هایی انجام می دهند.

* با فتنه ای که داعش و تکفیری ها ایجاد کرده اند، قبور مطهر اولیای الهی با خاک یکسان می شوند و با شعار الله اکبر، سر مسلمانان بریده می شود؛ امروز بشریت با خطر بزرگی روبه رو شده و بدتر از آن اینکه دشمنان داخلی و خارجی جهان اسلام متحد شده اند و قصد دارند ارزش های اسلامی را در دید جهانیان خدشه دار سازند و معنویت را از بین ببرند.

دکتر محمدابراهیم، از فعالان فلسطین

* اینها معتقدند اگر دو قوم علما و پادشاهان فاسد شوند مردم و نسل جوان هم فاسد می شوند و اگر صالح باشند مردم هم صالح می شوند. اما سوال این است که اگر علما و پادشاهان فاسد شدند مردم و نسل جوان سرخورده به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد؟ گروه ها و اقشار وسیع مردم که حیثیتشان بر باد رفته به چه کسی پناه می آورند؟

* علما، طراحان علم رجال و نویسندگان تاریخ هستند که فرقه ها را معرفی کردند. شما علما هستید که باید در پیشگاه خدا پاسخگو باشید. به خدا قسم هیچ خونی در عراق و فلسطین و سوریه و لبنان ریخته نمی شود مگر آنکه شما سهمی در گناه ریخته شدن خون آنها داشته باشید.

* داعشی فقط به کسی نمی گویند که فردی را بکشد بلکه در بین ما وجود دارند کسانی که با فقه برخورد داعش گونه می کنند.

شیخ محمد علی مولا، عالم عراقی

* در موصل دهها هزار مسجد را تخریب کرده و مزار یونس پیامبر را از بین بردند و بسیاری از مزارها را ویران کرده و حتی به ان قناعت هم نکردند و کلیساها را منفجر ساختند.

* ۳ هزار دختر ایزدی در چنگال داعش اسیر هستند. تکفیری ها این دختران را تحت عنوان کنیز در بازارهای خود خرید و فروش می کنند. حتی مسیحیان عنوان کردند که حلقه ازدواج را از دست زنان مسیحی خارج کرده و آن را ملک خود می پندارند.

* الآن می توانم ۷۰ اسم را از کودکان نام ببرم که پدرانشان سر بریده شده و مادرانشان کشته شدند و در مدرسه ای بدون کفالت هستند. مسائل ضد انسانی فراوانی در عراق و به دست تکفیری ها صورت می گیرد که قابل توصیف نیستند.

* آیا شنیدید داعش مکانی را منفجر کند که برای رژیم صهیونیستی باشد؟ این یعنی این گروه های امثال داعش و تکفیری مسلمان نیستند بلکه ساخته دست آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند که وارد اسلام شدند تا چهره اسلام را مخدوش کنند.

* این واقعیت وجود دارد که اسلام در جهان گسترش یافته و اقبال به این دین فزونی گرفته و لذا دشمن به دنبال نابود کردن قدرت اسلام است.

شیخ حسن المصری، عالم لبنانی

* برای برون رفت جهان اسلام از این وضعیت باید اتحاد امنیتی و نظامی بین کشورهای مورد هدف به وجود بیاید و نهادهای دینی و مراکز فرهنگی در دنیای اسلام نباید از ایفای نقشی که بر دوش آنها هست بترسند بلکه باید بر مفاهیم ناب اسلام تاکید کرده و آن را ترویج کنند.

* مقابله با غلو و افراط گرایی در برداشت های دینی و رسیدن به وحدت و همدلی حول مشترکات مذاهب از دیگر راه های برون رفت از این مشکل است. امروز دوره استعمارگری مستقیم به پایان رسیده و شاهد استعمارگری از راه دور هستیم به طوری که می خواهند تناقص گویی ها را درون جوامع اسلامی مطرح کنند.

علاء‌الدین زعتری، نماینده مفتی اعظم سوریه

* پیامبر اکرم(ص) از رفتار و کردار تکفیری ها بیزار است، این گروه ها در واقع با یک اندیشه جدید، نظام های جدید را وارد سرزمین های اسلامی کردند، آیین آنها خونریزی و هتک حرمت و مقابله با آیین اسلام است.

* اسلام با یهود و مسیحیان همزیستی دارد. اسلام رحمتی برای زمین و آسمان و بشریت است و از این روست که قرآن می فرماید کسانی که فتنه را در محافل مومنان وارد می کنند وارد جهنم خواهند شد.

*  تکفیری ها  مسجد، حسینیه و کلیسا را به رسمیت نمی شناسند و می خواهند همه را بسوزانند و از بین ببرند. حضرت علی(ع) می فرماید اگر پرچم های سیاه را مشاهده کردید بر زمین ثابت قدم باشید چرا که گروه هایی خواهند آمد که دعوت به حق خواهند کرد در حالی که اهل حق نیستند؛ با اینها مقابله کنید تا خداوند امر خود را محقق کند.

شیخ عبدالرئوف توانا، رئیس مجلس اخوت پاکستان

* بیداری اسلامی یکی از مقاطعی بود که دشمنان سعی کردند با توطئه های شوم خود، شیرینی پیروزی های ملت های مسلمان را به تلخی بکشند و از آن فرصتی برای گسترش اسلام هراسی در جهان بسازند.

* اوضاع جهان اسلام به حدی درد آورد است که پس از جنگ جمل و صفین این درد تکرار نشده است. با دو گروه از افراطی ها و تکفیری ها مواجه هستیم؛ یکی گروه هایی هستند که غرب آنها را برای مسلمانان شبیه سازی کرده و دیگری گروه هایی هستند که از ظلم و استبداد به تفریط افتادند.

* امروز مسلمانان زیادی در سراسر جهان در بند هستند  و بسیاری دیگر نیز بدون گناه به خاک و خون کشیده می شوند.

عبدالقادر محمد، عالم سومالیایی

* خوارج از اولین کسانی بودند که این نوع اندیشه را داشتند و به واسطه آن، همه دیگر مسلمانان را از اسلام خارج می دانستند. تا قرن چهارم خوارج حضور داشتند ولی به تدریج منقرض شدند ولی در قرن دوازدهم باز هم اندیشه تکفیری توسط شخصی دیگر ظهور یافت.

* تکفیری ها همه مسلمانان را به دوست و دشمن تقسیم می کنند و دشمنان را کافر و مستحق قتل می دانند.لازم است قرآن و دیگر اشتراکات میان مذاهب اسلامی را ملاک عمل قرار دهیم و وحدت اسلامی را محقق کنیم.