پایگاه امریکایی “نشنال اینترست” (NationalInterest) در مقالهای به قلم «الکس وطنخواه» تحلیلگر مسائل نظامی، با اشاره به رقابت منطقهای ایران و عربستان سعودی نوشت:
خاورمیانه در حال تجربه تحولات بیسابقهای است و تمام نشانهها در منطقه حاکی از این است که این آشفتگیها برای آینده قابل پیشبینی باقی خواهند ماند؛ از یمن تا بحرین تا سوریه و لبنان، درگیریهای فرقهای و مانورهای ژئوپولیتیک دو بازیگر منطقهای بزرگ “ایران و عربستان سعودی” ادامه دارد و آنها احتمالا بهعنوان بازیگر اصلی منطقه باقی خواهند ماند.
با وجود تعهد مقامات ایرانی به اصل وحدت اسلامی، روابط این کشور با عربستان سعودی (بهعنوان رقیب سنیمذهب) همواره تحت الشعاع اختلافات مذهبی و رقابتهای منطقهای بوده است.
مشکلات ایران و عربستان سعودی سالهاست که ادامه دارد. این دو کشور زمان طولانی است که رقبای ژئوپولیتیک یکدیگر در خلیج فارس هستند؛ از جمله در زمان سلطنت محمدرضا پهلوی (۱۹۴۱تا۱۹۷۹)
با استقرار جمهوری اسلامی در سال ۱۹۷۹ این تنش‌ها تشدید شد.
الکس وطنخواه؛ تحلیلگر مسائل نظامی
وقتی ایالات متحده باعث سقوط صدام حسین شد، راه برای به قدرت رسیدن شیعیان هموار شد و سعودیهای خشمگین، متعهد به متوقف کردن ایران و متحدین شیعهاش شدند.
جدیدترین تحول در زمینه روابط ایران و عربستان، مربوط به حیاط خلوت عربستان یعنی «یمن» میشود که جنبش شیعی و ضدسعودی “الحوثی” پایتخت را تصرف کرده است.
به نظر میرسد اگر عربستان سعودی بخواهد اقدامی علیه ایران انجام دهد، باید درباره چهار قابلیت ایران تأمل کند:
توان موشکی
در ماه دسامبر وزیر دفاع ایران اعلام کرد که ایران پس از ایالات متحده، روسیه و چین، بزرگترین قدرت موشکی جهان است. حتی اگر در این رابطه مبالغه شده باشد، شکی نیست که قابلیت موشکی تهاجمی ایران بالاست.
از روزهای جنگ با عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸) یعنی زمانی که ایران قادر نبود که به تسلیحات امریکایی دست پیدا کند، تصمیمگیران در تهران متوجه شدند که باید برای دستیابی به تسلیحات استراتژیک فعال شوند.
برای جبران این کمبود، ایران به کشورهایی همچون چین، کره شمالی، سوریه و لیبی روی آورد و به لطف مهندسی معکوس توانست خط تولید موشک خود را احداث کند.
امروز تمام خاک عربستان در تیررس موشک‌های بالستیک ایران است. تهران روشن ساخته است که اگر کشورهای عرب خلیج فارس به ایالات متحده یا اسرائیل برای حمله به ایران کمک کنند، بارانی از موشک بر سرشان فرود خواهد آمد.
توان سایبری
عربستان سعودی اولین قربانی بزرگ حمله سایبری ایران بوده است.
در آگوست ۲۰۱۲ شرکت سعودی “آرامکو” هدف حمله سایبری شدیدی قرار گرفت و بسیاری از کامپیوترهای این شرکت نابود شدند.
این حمله، اقدامی تلافیجویانه در پاسخ به حمله سایبری مشابه به صنعت نفت ایران توسط ایالات متحده و اسرائیل بود که عربستان تقاصش را پرداخت!
در دهه گذشته، توان تهاجمی ایران در زمینه سایبری رشد پرشتابی داشته و ارتش سایبری ایران تبدیل به یک سلاح کلیدی شده است.
گروه‌های نیابتی
اگر ایران یک متحد غیرقابل تعویض داشته باشد، آن جنبش شیعه “حزب الله” است که عمق استراتژیک ایران را تا مرزهای لبنان رسانده است.
همچنین هویت عربی حزب الله به ایران این فرصت را داده است تا در جهان عرب نفوذ داشته باشد.
در سوی دیگر، جنبش فلسطینی “حماس” دیگر گروه نیابتی ایران میباشد که البته بر سر جنگ داخلی سوریه، اختلافاتی میان دو طرف به وجود آمده است.
قدرت دریایی
جمهوری اسلامی ایران از دیرباز بر تهدید “بستن تنگه هرمز” تأکید میکند؛ تنگهای که مهم‌ترین محل عبور محموله‌های نفتی جهان است.
ایرانیها با وجود اینکه به‌خاطر وابستگی به درآمدهای نفتی ممکن است به اندازه دیگر کشورهای خلیج فارس از این بابت ضرر کنند، اما در صورت بالا گرفتن تنش‌ها، انگیزه و توانایی چنین اقدامی را دارند و حتی اگر بهطور کامل هم نتوانند تنگه را مسدود کنند، بدون شک ترافیک دریایی در این مسیر را مختل خواهند کرد.
ایران ترکیبی از موشک‌های ضدکشتی از قبیل «خلیج فارس»، مین‌های دریایی، زیردریایی‌های کوچک و قایق‌های تندرو در اختیار دارد که میتواند از طریق آنها حمل و نقل در تنگه هرمز را به مدت طولانی مختل کند.
ایران نه تنها به‌دنبال تقویت کنترل خود بر تنگه هرمز است، بلکه بیانیه‌های مقامات نیروی دریایی جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که آنها به‌دنبال افزایش حضور در “باب المندب” و “کانال سوئز” (دو گذرگاه حیاتی برای عربستان) هستند.
