چندین سال است که مستمری مددجویان بهزیستی افزایش ناچیزی می‌یابد، مبلغش شاید بتواند هزینه نان یک خانوار در ماه را تأمین کند، جمعیتی سه‌میلیون‌و ۶٠٠ هزار نفری که زیر خط فقر قرار دارند. حالا انوشیروان محسنی بندپی در گفت‌وگو با «شرق» از عزم دولت و مجلس برای افزایش کمک‌هزینه معیشت این افراد به مبلغ٢٢٠ هزار تومان تا ۴٠٠ هزار تومان برای هر خانوار در هر ماه خبر می‌دهد. تصمیمی که قرار است سال ٩۵ اجرائی شود. آسیب‌های اجتماعی از دیگر محورهای گفت‌وگوی «شرق» با رئیس سازمان بهزیستی در هفته بهزیستی بود.
کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که پدیده دختران فراری در سال ٩۵ ظهور مجدد خواهد داشت، آیا داده‌های شما این را تأیید می‌کند؟ چه اقداماتی باید انجام داد؟
وقتی آمار می‌گوید سه میلیون زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارد، از آن سو اعتیاد در حال گسترش است و حدود ٢٣ درصد جمعیت ١۵ تا ۶٠ سال کشور به بیماری‌های روحی و روانی مبتلا هستند، خودبه‌خود روند آسیب‌های اجتماعی روند رو‌به‌رشدی در تمام ابعاد است. پسر معتاد، دختر فراری و بحث افزایش درصد زنان آسیب‌دیده نسبت به گذشته، همه و همه حکایت از این موضوع دارد که این روند فزاینده است، متأسفانه ما در این موج هستیم، وقتی افزایش ۵٣ درصدی رشد آسیب‌های اجتماعی در پنج سال اتفاق افتاد و نوع مصرف مواد اعتیادآور از سنتی به صنعتی در گذر پنج سال از چهار درصد به ٢۴ درصد رسیده خود حکایت از موج دارد. ما از لحاظ ازدواج شش درصد منفی و از لحاظ طلاق رشد ۵,۶ درصد مثبت است. اینها نشان می‌دهد در بحران هستیم و واقعیت‌های موجود این را نشان می‌دهد.
گفته بودید تا سال ٩۵ اتفاقی برای افزایش مستمری‌ها نمی‌افتد و بعد از آن قرار است برای معیشت جمعیت تحت‌پوشش اقداماتی انجام شود، چه اقداماتی قرار است انجام شود؟
افزایش کمک‌معیشت جمعیت تحت‌پوشش به ۴٠ درصد حقوق پایه و افزایش کمک‌معیشت معلولان شدید به حقوق پایه از جمله همین اقدامات است. این آمادگی در مجلس وجود دارد و گفته‌اند مستمری شش میلیون نفر را به ۴٠ درصد حقوق پایه برسانیم. این یعنی اعطای مبلغ٢٢٠ هزار تومان تا ۴٠٠ هزار تومان برای هر خانوار. در بودجه ٩۵ این اتفاق می‌افتد. برای سال ٩۵ وضعیت یارانه‌بگیران مشخص می‌شود و با حذف پردرآمدها منابع ذخیره می‌شود.
در ماده ٢٩ فصل نهم بازنگری لایحه حمایت از حقوق معلولان که بازنگری شده و به امضای وزیر تعاون و رئیس‌جمهور رسیده است و به مجلس می‌آید، دولت موظف شده کمک‌هزینه معیشت معلولان دارای معلولیت بسیارشدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه برساند و اعتبار لازم را از بودجه سالانه تأمین کند.
معلولان دارای معلولیت شدید چه تعداد هستند؟
بالغ بر١٢٠ تا ١٣٠ هزار نفر.
برای بهبود معیشت سایر مددجویان چه برنامه‌ای دارید؟
افزایش کمک‌هزینه معیشت به ۴٠ درصد حقوق پایه.
این لایحه چه زمانی اجرائی می‌شود؟ به محض تصویب و لایحه اجرا؟ این لایحه ٩ سال است که در حال بازنگری است؟
سال ٨٣ این لایحه تصویب شد اما زمینه اجرائی پیدا نکرد، چراکه منابع اعتباری‌اش مشخص نبود و این‌بار با سرعت خوبی در دولت پیگیری شده و مجلس هم اعلام آمادگی کرده است که به محض ارائه تصویب کند.
انتقاداتی مطرح شده که بحث سه درصد استخدام حذف شده است، آیا این موضوع صحت دارد؟
خیر، حذف نشده، افرادی که این انتقادات را مطرح کرده‌اند اطلاعات کافی نداشته‌اند. ما گفتیم قانون سال ٨٣ به قوت خود باقی باشد و این تغییرات به قانون افزوده شود. در متن قانون آمده است با لازم‌الاجراشدن این قانون، قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوب سال ٨٣ به استثنای تغییرات به قوت خود باقی است. پیش‌بینی ما این است که مجلس لایحه ر ا تقویت کرده و کیفی‌تر کند.
وضعیت پشت نوبتی‌ها در سازمان چگونه است؟
۵٣ هزار خانوار در پشت‌نوبت خدمات ما قرار دارند. بودجه جدید برای پشت‌نوبتی‌ها دیده نشده است و ما به‌صورت موردی تحت‌پوشش قرار می‌دهیم. عدد مستمری پرداختی ما واقعا ناچیز است اما این اقدام انجام می‌شود.
این افزایش کمک‌هزینه معیشت چقدر بار مالی برای دولت درپی دارد؟
شش میلیون نفری که مجلس به‌دنبال افزایش کمک‌هزینه معیشتشان است ٩ هزار میلیارد تومان بار مالی دارد. برای سال ٩۴ قابل‌اجرا نیست؛ در سالی که هنوز شروع نشده دولت ١۶ هزار میلیارد تومان کسری اعتبار و مشکلات عدیده دارد؛ نگهداشت وضع موجود در این سال ارزشمند است.
با درمان اجباری معتادان متجاهر موافق هستید؟
ما چون عضو شورای مبارزه با مواد مخدر ستاد مبارزه با مواد مخدر هستیم، ناچاریم موافق باشیم اما با شروطی.
شما به کمرد که کمپ اجباری درمان اعتیاد است تحت‌عنوان دادگاه درمان‌مدار مجوز داده‌اید این در حالی است که مجوز مراکز اجباری باید توسط وزارت بهداشت داده شود و مراکز اختیاری تحت‌عنوان ماده ١۵ برعهده بهزیستی است. چطور چنین مجوزی داده‌اید؟ اعطای چنین مجوزی از سوی سازمان بهزیستی که نگاه تخصصی دارد و در این سال‌ها زیربار چنین مراکزی نرفته، بعید است.
ما مجوز را با شرط و شروطی داده‌ایم. ماده ١۶ را وزارت بهداشت باید مجوز بدهد و آنها به اخوان مجوز داده‌اند. تقسیم شده و ما صورت‌جلسه‌ای تنظیم کرده‌ایم. چون مجوز اولیه ٢٠٠ نفری کمرد را ما اعطا کرده بودیم و اعتقاد داریم هر گسترشی در رابطه با افزایش پذیرش باید شروط علمی، فنی و کارشناسی را رعایت کند. ما مجوز مشروط دادیم و اعلام کردیم اگر طی یک تا دوماه رسیدگی، انتظارات ما برآورده نشود مجوز باطل می‌شود.
چه انتظاراتی دارید؟
انتظار ما این است که استانداردهای لازم برای استقرار افراد به‌لحاظ خواب، تغذیه و… را فراهم کنند. دیگر اینکه تیم پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی باید در آنجا مستقر شود. معضل هریک از افراد اعم از ایدز و… شناسایی شود، به لحاظ روانی غربالگری و درجه‌بندی شوند و مهارت‌آموزی انجام شود. اینها اقداماتی بود که ما نوشتیم و باید اجرا شود.
شما مجوز دادگاه درمان‌مدار را اعطا کرده‌اید، فارغ از اینکه اعطای چنین مجوزی در حیطه اختیارات بهزیستی قرار دارد یا خیر، برای دادگاه درمان مدار باید قاضی تک‌تک معتادان را ویزیت کند و حکم نگهداری صادر کند، آیا چنین اتفاقی در حال حاضر رخ می‌دهد؟
مجوز ما ٢٠٠ نفر بود که دوبرابرش کردیم؛ یعنی حداقل ظرفیت. قوه قضائیه، قوه مستقلی است و مسئله افزایش ظرفیت در شورای تأمین استان مطرح شد و دلایل آنها ما را قانع کرد. می‌گویند ما ١٠ هزار ولگرد، رهاشده، بیمار، مهجور و… در سطح تهران داریم. زن و مرد در حال مصرف هستند. این می‌تواند انتقال فرهنگ بد باشد. جایی به نام پایتخت جمهوری اسلامی ایران مورد بازدید میهمانان خارجی شامل سفرا و هیأت‌ها قرار می‌گیرد و می‌آیند می‌بینند.
این نگاه، پاک‌کردن صورت مسئله است. نگاه امنیتی است، شما نباید چنین نگاهی داشته باشید، شما مسئول سازمان رفاهی هستید؟
بله من امنیتی نگاه‌کردن را قبول ندارم.
شما در حال همراهی هستید؟
ما در حوزه مسائل اجتماعی نگاه استراتژیک نداشتیم. اگر نگاه امنیتی را کنار بگذاریم هیچ‌موقع هیچ اقدامی نداشتیم. ما مقاوم هستیم و بررسی‌ها نشان می‌دهد این اقدامات جواب نمی‌دهد. حالا می‌گویند ما ١٠ هزار نفر را ساماندهی کنیم، راه‌حلش این است که ما بتوانیم دو تا سه ماه این افراد را از مصرف دور نگه داریم، حالا اینکه آیا اینها عوارض دیگری نمی‌گیرند، مشکلات دیگری پیش نمی‌آید؟ سؤال‌هایی است که وجود دارد. باید کارشناسان ما بازدید و ناظران ما بررسی کنند. اگر استانداردهای لازم برای این افزایش ظرفیت تأمین نشده باشد به حالت قبل بازمی‌گردد.
آیا شما برای اعطای این مجوز تحت فشار بودید؟
خیر، تحت فشار خاصی نبودیم. ما نظرات علمی خود را مطرح می‌کنیم. حالا گفته‌اند شما که برای ٢٠٠ نفر مجوز دادید این ظرفیت را به ۴٠٠ نفر افزایش بدهید و بعد بررسی کنید.
