شاید شما یا اطرافیانتان هم جزو آن دسته افراد باشید که مصرف قند برایشان محدود یا ممنوع است. این افراد ناچارند مدام سطح قند خون خود را اندازه‌گیری و روزانه به خود انسولین تزریق کنند، زیرا بدن آنها دچار اختلالاتی مرتبط با انسولین است و به بیماری دیابت مبتلا شده‌اند.
دیابت بیماری متابولیکی است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان مبتلا کرده است. بدن فرد مبتلا به دیابت توانایی لازم را برای تولید انسولین ندارد یا نسبت به آن مقاوم شده و در نتیجه انسولین نمی تواند عملکرد مفیدی در بدن داشته باشد. این اختلال سبب می شود، فرد بیمار نیاز به انسولین تزریقی پیدا کند. این عمل روزانه انجام می شود و به دلیل دردناک بودن تزریق انسولین، بیماران را با مشکل مواجه می کند.
جام/علاوه بر این، میزان تزریق انسولین باید با میزان قند خون و فعالیت روزانه بیمار هماهنگ باشد. تزریق مقدار بیش از حد نیاز انسولین می تواند مشکلاتی از قبیل نابینایی یا قطع عضو را به همراه داشته باشد. در شرایط وخیم امکان دارد حتی بیمار به کما برود و به مرگ او بینجامد.
دیابت و نقش انسولین در کنترل آن
بالا رفتن سطح قند خون بدن، عامل ایجاد بیماری دیابت است. این مشکل می تواند به دو دلیل باشد: یا انسولین کافی در بدن ترشح نمی شود یا بدن نسبت به عملکرد انسولین مقاومت نشان می دهد. انسولین ماده شیمیایی پروتئینی است که از طریق سلول های بتا واقع در لوزالمعده تولید می شود. وظیفه این ماده تنظیم قند خون بدن است. قند موجود در غذا از طریق دستگاه گوارش وارد خون می شود.
در این زمان، سلول های بتا شروع به ترشح انسولین می کنند. این سلول ها مشخص می کنند چه میزان از این ماده را باید ترشح کنند. انسولین سبب می شود قند خون آسان تر وارد سلول های بدن شود و در آنجا برای تولید انرژی بسوزد یا ذخیره شود. اختلال در میزان یا عملکرد انسولین، قند خون را در رگ ها نگه می دارد و سطح گلوکز خون را افزایش می دهد.
اگر سلول های بتا به طور کامل از بین رفته باشد، فرد مبتلا به دیابت نوع اول است و نیاز دارد تا پایان عمر انسولین تزریق کند ولی اگر مقدار انسولین تولید شده کافی نباشد یا بدن در مقابل آن مقاومت نشان دهد، بیمار مبتلا به دیابت نوع دوم است و می تواند با قرص و در موارد حاد با تزریق انسولین بیماری خود را کنترل کند. هر دو گروه بیماران باید به طور منظم سطح قند خون خود را اندازه گیری و براساس آن انسولین مصرف کنند. با این حال، این روند اغلب دقیق نیست و می تواند فرد را با مشکلات جدی مواجه کند.
شیوه فعلی تزریق انسولین و عوارض آن
شیوه ای که امروزه برای تامین انسولین بدن استفاده می شود، تزریق است. تزریق باید در نقاطی از بدن انجام شود که چربی زیرپوستی بیشتری دارد. سرعت جذب انسولین به ناحیه ای بستگی دارد که در آن تزریق می شود.
برای مثال، در ناحیه شکم جذب انسولین بیشتر است. جذب در بازو و ران متوسط است. آهسته ترین جذب انسولین در ناحیه باسن است. یکی از عوارضی که می تواند به دلیل تزریق انسولین برای فرد بیمار ایجاد شود، قرمزی و خارش خفیف در محل تزریق است. اگر خارش و التهاب گسترش یا افزایش یابد، باید به پزشک مراجعه کرد.
از طرفی اگر به طور مداوم تنها در یک ناحیه تزریق انجام شود، توده های چربی زیر پوست ایجاد و مانع جذب بموقع انسولین می شود. اگر مصرف انسولین استنشاقی باشد، ممکن است فرد دچار تنگی نفس، درد قفسه سینه، عفونت تنفسی، سرفه، خشک شدن دهان و زخم گلو شود. رایج ترین عارضه این روش مصرف، افت فشار خون است.
عملکرد چسب هوشمند
پژوهشگران دانشگاه کارولینای شمالی بتازگی توانسته اند چسبی بسازند که به طور هوشمند تمام این اعمال را انجام می دهد. دقت اندازه گیری سطح گلوکز خون در این چسب بسیار بالاست. این چسب با کپی برداری از عملکرد سلول های بتای بدن فرد عمل می کند. ساختار این چسب، متشکل از نانوذرات هوشمندی است که از حباب های بسیار ریز ساخته شده اند.
هر کدام از این حباب ها حاوی مقدار اندکی انسولین و آنزیم اندازه گیری کننده سطح گلوکز خون است. زمانی که قند خون بالا رود، این حباب ها می ترکند و مقدار خاصی از انسولین را بر اساس سطح گلوکز وارد خون می کنند. این حباب ها به شکل ردیف هایی از میکرونیدل یا سوزن های بسیار کوچک کنار هم قرار گرفته اند و زمانی که به بدن متصل می شوند، از پوست عبور می کنند و وارد مویرگ ها می شوند و عملکرد خود را آغاز می کنند.
از مزایای این چسب، علاوه بر دقت در اندازه گیری سطح گلوکز خون می توان به بی درد بودن آن اشاره کرد. در حال حاضر، این چسب روی موش ها با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفته است؛ ولی پژوهشگران در حال آماده سازی شرایط لازم برای آزمایش آن روی انسان ها هستند. هدف آنها از این آزمایش ها ساخت چسبی است که بیماران تنها هر چند روز یکبار آن را تعویض کنند.
