رسانه‌های آمریکایی از جمله خبرگزاری «آسوشیتدپرس» متنی را منتشر کرده‌اند که مدعی هستند متن کامل یکی از دو توافق محرمانه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
این سند پس از آن منتشر شده که خبرگزاری آمریکایی «آسوشیتدپرس» روز چهارشنبه با ادعای دسترسی به پیش‌نویس یکی از دو سند توافق محرمانه بین ایران و آژانس گزارش داده بود وظیفه بازرسی از سایت پارچین به نمایندگانی از خود ایران محول شده است.
«آسوشتیدپرس» در بخش دیگری از گزارش روز چهارشنبه خود به علاوه مدعی محدودیت‌هایی برای نمونه‌برداری‌های میدانی از سایت پارچین شده و گزارش داده بود بازرسان تنها مجاز به نمونه‌برداری از ۷ نقطه از مناطقی خواهند بود که ادعا می‌شود محل انجام آزمایش‌های هسته‌ای توسط ایران بوده‌اند.
این رسانه آمریکایی تنها ساعتی بعد از انتشار این خبر، بخش‌های زیادی از آن را بدون ارائه هیچ‌گونه توضیحی تغییر داده بود، موضوعی که به ایجاد برخی گمانه‌زنی‌ها در میان رسانه‌های دیگر منجر شده بود. {جزئیات بیشتر را در زیر بخوانید بخوانید}
داغ‌ترین خبر این روزهای پرونده اتمی ایران و توافق مشهور وین،گزارش خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در خصوص «اجازه نیافتن بازرسان بین‌المللی برای ورود به پارچین» است که گفته می‌شود از روی متن سند توافق محرمانه میان ایران و آژانس خوانده شده است.
یکی دیگر از نشریات مشهور آمریکایی یعنی هافینگتون‌پست امروز مقاله‌ای نوشت و چگونگی به کار رفتن تکنیک‌های «خبرسازی» و «سانسور بخش‌های نامطلوب خبر» در تهیه این گزارش را فاش کرد.
این نشریه ابتدا به سراغ بحث تکنیک خبرسازی رفته و در این خصوص با «جفری لوئیس» کارشناس کنترل تسلیحات مصاحبه کرده؛ لوئیس ابتدا با تکیه بر دانسته‌های خود گفته که نمونه‌گیری از یک محل توسط بازرسان کشور هدف و با حضور بازرسان آژانس، امر عجیب وبی‌سابقه‌ای نیست.
وی سپس به جنبه خبری ماجرا پرداخته و گفته که گزارش آسوشیتدپرس بر اساس متن قطعی توافق محرمانه ایران و آژانس نوشته نشده و همه ماجرا بر اساس یک پیش‌نویس است.
منبع بی‌نام آسوشیتدپرس که این متن پیش‌نویس را به خبرنگار آنها نشان داده، به گفتن این مطلب اکتفاء کرده که «این پیش‌نویس با متن نهایی شباهت دارد.»
لوئیس در جمع‌بندی خود از علت و سابقه این کار آسوشیتدپرس می گوید: «در وین، قدیمی‌ترین بازی آمریکایی‌ها رونمایی شد، این بازی بر این اساس است که حکایتی جانبدارانه و مغرضانه از یک سند محرمانه را به یک خبرنگار هم‌سو نشان می‌دهند تا بر اساس گزارش وی، یک رویه سیاسی را پی بگیرند.»
در ادامه به بخش‌های حذف شده گزارش آسوشیتدپرس می‌رسیم.
خبرگزاری آمریکایی تنها ساعتی پس از انتشار خبر اولیه، بدون هیچ توضیحی، بخشی حساس از خبر را که به نمونه‌گیری محیطی می‌پرداخت، به یکباره حذف کرد.
در خبر اول گفته شده بود که نمونه‌گیری از پارچین از سوی بازرسان ایرانی اشاره شده بود و حتی مکانیسمی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای سنجش صحت این نمونه‌ها به کار می‌گیرد هم مورد بحث قرار گرفته بود.
سندی که ابتدا روی خروجی آسوشیتدپرس قرار گرفت، توضیح می‌داد که نمونه‌گیری از ۷ نقطه در محل فعالیت های ادعایی غرب در پارچین، مجاز خواهد بود و ایرانی‌ها حتی برای این کار از تجهیزاتی استفاده می‌کنند که مورد تأیید فنی آژانس است.
در خبر دوم اما ۱۰ خط توضیحات و شرح به دو خط خلاصه شده بود و آمده بود: «آژانس گفته که از صحت فنی کار بازرسان ایرانی مطمئن می‌شود اما نگفته چگونه.»
خبر اصلی سمت راست و خبر تغییریافته در سمت چپ
بخش حساسیت‌برانگیز دوم، عدم حضور بازرسان خارجی در پارچین است. این هم مشخصاً خبرسازی آسوشیتدپرس است زیرا در خبری که ابتدا بر روی سایت این خبرگزاری قرار گرفت، آمده بود که بازرسان آژانس، کار بازرسان ایرانی را مانیتور (پایش) می‌کنند. در خبر دوم اما اصلا ردی از ۳ خط مربوط به این مطلب نیست.
امروز جمعه شبکه خبری سی‌ان‌ان نمایی جدید از توافق محرمانه ایران و آژانس رو کرد.
شبکه خبری سی‌ان‌ان از قول مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا مدعی شده ایرانی‌ها در بازرسی از سایت پارچین نقش خواهند داشت، اما آنها تنها کسانی نیستند که در این امر ایفای نقش خواهند کرد.
یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گفت که آژانس وظیفه «نظارت کلی» بر نمونه‌برداری و بازرسی از سایت پارچین به موجب مفاد برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام را بر عهده خواهد داشت.
این اولین و احتمالاً آخرین سند محرمانه‌ای نیست که با امضای مقامات ایرانی به مقصد مقامات آژانس به وین می‌رسد و چندی بعد بر روی سرتیتر خبرگزاری‌های غربی، منتشر می‌شود.
آسوشیتدپرس روز جمعه در اقدامی که ممکن است واکنش به همین گمانه‌زنی‌ها بوده باشد سندی را منتشر کرد که مدعی است پیش‌نویس سند توافق محرمانه ایران و آژانس است.
این رسانه که به خبرسازی درباره برنامه هسته‌ای ایران شهرت دارد همچنین از قول دو منبع ناشناس مدعی شده پیش‌نویس این توافق، تفاوت عمده‌ای با سند نهایی ندارد.
علاوه بر «آسوشیتدپرس»، برخی رسانه‌های دیگر مانند خبرگزاری «فاکس‌نیوز» نیز همین سند را در گزارش‌های اختصاصی منتشر کرده‌اند. محتوای سند منتشر شده در رسانه‌های آمریکایی علی‌رغم تفاوت‌هایی در تنظیم خبر مقدمه، کاملاً یکسان است.
در بخش زیر، ترجمه مفاد مندرج در سند ادعایی آورده شده است:
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در موضوع پارچین به توافقات زیر که باید به صورت متوالی انجام شوند، دست یافتند:
۱- ایران تصاویر مربوط به اماکنی که درباره آنها به صورت دو جانبه بین ایران و آژانس با در نظر گرفتن نگرانی‌های نظامی توافق می‌شود، و اعم از آن، اماکن مشخص شده در بند ۳ در زیر را در اختیار آژانس قرار خواهد داد؛
۲- ایران ویدئوهای مربوط به اماکنی که درباره آنها به صورت دو جانبه بین ایران و آژانس با در نظر گرفتن نگرانی‌های نظامی توافق می‌شود، و اعم از آن، اماکن مشخص شده در بند ۳ در زیر را در اختیار آژانس قرار خواهد داد؛
۳- ایران هفت نمونه محیطی گرفته شده از نقاطی از داخل یک ساختمان که آژانس آنها را در حال حاضر شناسایی کرده و مورد موافقت ایران واقع شده است، و [همچنین] دو نقطه از بیرون مجموعه پارچین که در مورد آنها بین ایران و آژانس توافق خواهد شد را در اختیار آژانس قرار خواهد داد؛
۴- آژانس صحت فنی فعالیت‌های مورد اشاره در بندهای ۱ تا ۳ را تضمین خواهد کرد. این فعالیت‌ها با استفاده از تجهیزات اعتبارسنجی‌شده ایران که هم‌ارز با مشخصات فنی معین‌شده توسط آژانس باشند، انجام خواهند شد؛
۵- بعد از اقدامات فوق‌الذکر، مدیر کل [آژانس بین‌المللی انرژی اتمی] به عنوان مهمان افتخاری دولت ایران، همراه با معاون خود بازدید عمومی خواهند داشت؛
۶- ایران و آژانس یک میزگرد فنی حول موضوعات مرتبط با پارچین برگزار خواهند کرد؛
