مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با فرارو بابیان این مطلب درباره آینده و سرنوشت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در آمریکا و ایران گفت: سناریوهای گوناگونی درباره نحوه برخورد با برجام وجود دارد که یکی از این سناریوها، سناریو «گالیور و گلام» است که نقش «گالیور» را در این سناریو کاخ سفید در برابر افکار عمومی که خواهان دستیابی به دیپلماسی کارآمد برای گریز از جنگ هستند ایفا می‌کند.
وی افزود: در مقابل ایفای نقش «گلام» را کنگره آمریکا برعهده‌گرفته است؛ کنگره‌ای که به‌غایت جمهوری‌خواه و رادیکال است و در تحلیل نهایی این گزاره گلامی را به کار می‌برد که «من می‌دانم نمی‌شود».
مطهرنیا ادامه داد: کنگره آمریکا در این جایگاه گلام گونه تلاش دارد با توجه به هزینه‌های لابی‌های صهیونیستی و برخی از دولت‌های عربی توافقنامه وین را با مشکل روبرو سازد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اما آنچه به نظر می‌رسد این است که افکار عمومی و اراده ساختار قدرت در ایالات‌متحده آمریکا گالیور گونه و درنهایت خواهان دوری از ستیز با ایران است. چرا که ایران از ژنوم ژئوپلیتیک بالایی در ارتباط با آینده نظم نوین جهانی و نظام قدرت بین‌الملل برخوردار است.
وی بابیان اینکه سناریو بعدی، سناریو کیش‌ومات است، گفت: در این سناریو کنگره آمریکا مشتمل بر دو مجلس نمایندگان و سنا اگر بخواهد توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ موسوم به برجام را رد کند درنهایت باید آماده وتوی باراک اوباما و سپس دستیابی به اکثریت دوسوم آرا برای نقض وتوی رییس‌جمهور شود و این کار بسیار سختی است.
مطهرنیا افزود: در این سناریو کنگره آمریکا باید آبروی جمهوری‌خواهان را در طبق اخلاص قرار دهد و هزینه‌های مخالفت با افکار عمومی آمریکا که اکثریت آن‌ها خواهان رسیدن به یک توافق هسته‌ای با ایران و دور شدن سایه جنگ و تهدید هستند را بپردازد.
وی با تأکید بر اینکه سناریو دیگر در رابطه با برجام که باید موردتوجه قرار گیرد سناریو «شرمندگی تاریخی» است گفت: به‌هرتقدیر باید بپذیریم که چه جمهوری اسلامی ایران و چه ایالات‌متحده آمریکا به‌خوبی واقف‌اند که نمی‌توانند تمام حیثیت سیاسی و قدرت اجرایی خود را پای امضای برجام هزینه نمایند.
این استاد دانشگاه افزود: هم حسن روحانی که خواهان مطرح نشدن برجام در مجلس شورای اسلامی است و هم باراک اوباما که به‌خوبی می‌داند که کنگره در رأی اعتماد دادن به توافق هسته‌ای از موقعیت لغزانی برخوردار است، به دنبال ایجاد فضایی هستند که بتوانند ساختار قدرت سیاسی خود را در وضعیت «شرمندگی تاریخی» قرار ندهند و مسیر ویژه پرونده هسته‌ای تا نهایت و نقطه پایانی ویژه طی شود.
وی ادامه داد: در همین راستا در ایران، شورای عالی امنیت ملی، مسؤولیت بررسی برجام را پذیرفته است و برجام از این طریق وارد مرحله اجرا می‌شود و در ایالات‌متحده آمریکا نیز برجام از سد کنگره احتمالاً یا با وتوی اوباما و یا با مکانیزمی که دموکرات‌ها برگزیده‌اند، زمینه‌ساز عدم رأی‌گیری در این باب خواهند شد و به این ترتیب امکان اجرای برجام را فراهم خواهند کرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: بر این اساس در این سناریو هر دو طرف تا حدود زیادی به دنبال راه‌حلی برای گریز از «شرمندگی تاریخی» هستند تا از این طریق فرصت طلایی ایجادشده در حل‌وفصل موضوع هسته‌ای به‌سادگی از دست نرود و این خاطره سنگین تاریخی را به نام خود به یادگار نگذارند.
مطهرنیا بابیان اینکه سناریو بعدی، سناریو «کاخ بر روی شن روان» است گفت: اگر برجام در ایران به مجلس ایران ارسال شود در مجلس ایران و کنگره آمریکا و در بین نهادهای دیگر حکومتی هر دو کشور یک اجماع جمعی برای اجرایی کردن توافق ایجاد نشود، یادآور ضرب‌المثل مشهوری است که می‌گوید «آدم عاقل روی شن روان کاخ نمی‌سازد».
وی افزود: لذا مطلوب آن است که ساختار قدرت دو کنشگر اصلی پرونده هسته‌ای، یعنی جمهوری اسلامی ایران و ایالات‌متحده آمریکا به رأی‌گیری و اعلام موافقت قاطع علنی برای گریز از «شرمندگی تاریخی» دست بزنند.
این استاد دانشگاه در خاتمه گفت: ساختار قدرت در هر دو کشور اجماع عینی و آشکارا را برای رسیدن به یک توافق از خود نشان داده است وگرنه «شرمندگی تاریخی» تزاید پیدا خواهد کرد و ساختن «کاخ بر روی شن‌های روان» صورت می‌پذیرد.
