«جان کری»، وزیر خارجه آمریکا روز چهارشنبه، در نشستی در اندیشکده کارنگی به توضیح درباره سیاست‌های دولت «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور آن کشور در خاورمیانه پرداخت.
بیل برنز، دیپلمات با سابقه آمریکایی که هم اکنون رئیس اندیشکده کارنگی است در آغاز این نشست گفت هنگامی که او در سال ۲۰۱۳ با ایرانی‌ها نشست دو جانبه‌ای درباره برنامه هستهای داشته، شانس توافق با این کشور، اندک به نظر می‌رسیده است.
«جان کری»، وزیر خارجه آمریکا، پس از بیان این مقدمات توسط «بیل برنز» سخنرانی خود را آغاز کرد و به تشریح سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه پرداخت. برنامه هستهای ایران و برجام، اوضاع فلسطین و خشونت در سرزمین‌های اشغالی و سوریه محورهایی بودند که کری درباره انها سخنرانی کرد.
وزیر خارجه آمریکا در ابتدای این سخترانی وضعیت فعلی خاورمیانه را نبردی میان نیروهای «ویرانگر» و نیروهای «سازنده» توصیف کرد و گفت قلب سیاست‌های آمریکا در این منطقه را تلاش برای کمک به پیروزی سازندگان، در برابر ویرانگران تشکیل می‌دهد.
وزیر خارجه آمریکا در ادامه ادعا کرد دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا در همین راستا برای بهبود وضعیت زنان، جوانان بیکار، آزادی و غیره تلاش کرده است.
–ایران–
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا تصریح کرد راهبرد امنیتی آمریکا در خاورمیانه در تلاش است در تمامی این حیطه‌ها تغییر ایجاد کند.
وی سپس گفت: «به همین دلیل است که رئیس‌جمهور اوباما تا این اندازه برای رسیدن به راه حلی مبتنی بر مذاکره برای برنامه هستهای ایران اهمیت قائل شد.»
جان کری درباره برجام گفت: «این توافقی است که بر تمامی جنبه‌های برنامه هستهای ایران، محدودیت‌های قابل‌توجهی وضع می‌کند.»
وزیر خارجه آمریکا با بیان اینکه برجام از ۱۰ روز پیش رسمی شده و اجرای آن آغاز شده است به توضیح درباره برخی جنبه‌های فنی این سند توافق، از جمله خروج دو سوم سانتریفیوژهای ایران، انتقال ۹۸ درصد از ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به خارج از کشور، خروج قلب رآکتور اراک پرداخت و گفت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر تمامی این فعالیت‌ها نظارت خواهد کرد.
کری درباره رفع تحریم‌ها هم اظهار نظر کرد و گفت: «تا زمانی که آژانس تأیید نکند که ایران دقیقاً این اقدامات را انجام داده، هیچ تحریمی برداشته نخواهد شد.»
وزیر خارجه آمریکا در ادامه گفت: «این به ایران، انگیزه‌های لازم برای پایبندی به تعهداتش را می‌دهد، همان‌گونه که تا کنون چنین کرده است.»
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا، یادآور شد که اکنون تقریباً دو سال است که ایران به مفاد توافق هستهای پایبند مانده است. وی افزود: «شما نشنیده‌اید که ایران، تخلف عمده‌ای (از برجام) انجام داده باشد.»
وزیر خارجه آمریکا از تمامی کسانی که تا کنون طرفدار و یا مخالف توافق هستهای با ایران بوده‌اند خواست که اکنون تمرکزشان را بر اجرای برجام متمرکز کنند.
«جان کری» بار دیگر تأکید کرد که این توافق، آمریکا و متحدان این کشور در خاورمیانه را امن‌تر می‌کند.
وی همچنین تصریح کرد که طبق اذعان مقامات و سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا پایبندی ایران به «برجام» قابل راستی‌آزمایی خواهد بود: «ما معتقدیم – همان‌طور که وزیر انرژی، سازمان‌های اطلاعاتی و ارتش ما می‌دانند – به خاطر اقدامات راستی‌آزمایی (موجود در برجام) ما از پایبندی یا عدم پایبندی آنها خبردار خواهیم شد.»
وزیر خارجه آمریکا در ادامه به توضیح درباره گمانه‌زنی‌هایی پرداخت که از هنگام آغاز مذاکرات هستهای درباره تلویحات توافق برای ایجاد راوبط گسترده‌تر میان ایران و آمریکا و همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های گسترده‌تر مطرح شده بودند. کری تصریح کرد، برخی از چشم‌اندازهای همکاری‌های گسترده‌تر میان تهران و واشنگتن استقبال کرده و عده‌ای دیگر از آن احساس خطر کردند.
کری ادامه داد: «بگذارید صریح بگویم که ما دقیقاً به حرفمان پایبند بودیم: توافق ایران در محدوده مفادش بود؛ و فقط به مسائل هستهای محدود بود.»
وزیر خارجه آمریکا تأکید کرد انجام این اقدام، صرفنظر از اینکه به همکاری در حوزه‌های دیگر منجر شود یا خیر، کار درستی بوده است.
کری با بیان اینکه واشنگتن درباره سیاست‌های آینده ایران گمانه‌زنی نمی‌کند گفت که دولت آمریکا رویکردش را بر اساس واقعیت‌های قابل مشاهده تنظیم می‌کند. وی در دامه گفت: «آنچه ما می‌بینیم این است ایران، تا اندازه زیادی به تفرقه‌های قومی در منطقه دامن می‌زند.»
وزیر خارجه آمریکا، بازداشت شهروندان آمریکایی در ایران که به ادعای وی «غیرقابل توجیه» است را مورد دیگری از همین سیاست‌ها دانست و گفت: «سیاست‌های تهران یکی از دلایلی است که ما همکاری‌هایی تا این حد نزدیک با کشورهای خلیج (فارس) و اسرائیل داریم.»
کری گفت: «ما سطح بی‌سابقه‌ای از همکاری با اسرائیل در حیطه‌های نظامی و اطلاعاتی داریم.»
–فلسطین و رژیم صهیونیستی–
وزیر خارجه آمریکا درباره خشونت‌های این روز نیروهای امنیتی رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین هم اظهار نظر کرد، و مطابق انتظار گفت: «از حق اسرائیل برای دفاع از خودش و شهروندانش دفاع می‌کنیم.»
کری با بیان اینکه نوع خشونت‌های مشاهده شده در روزهای اخیر برای همه آزاردهنده بوده گفت: «رهبران فلسطین باید از تحریک به خشونت دست برداشته و گام‌های فراتر از لفاظی بردارند.»
وزیر خارجه آمریکا، پایبندی به راهکار دو دولتی را «تنها گزینه قابل دوام» برای پایان دادن به «خشونت‌های» هفته‌های گذشته دانست و بار دیگر آمادگی واشنگتن برای انجام هر اقدامی جهت محقق شدن آن اعلام کرد.
–سوریه–
جان کری سپس به موضوع سیاست‌های آمریکا برای تضعیف و نابود کردن داعش اشاره کرد و تشکیل ائتلافی متشکل از ۶۵ کشور را از جمله اقدامات دولت اوباما برای تحقق این هدف دانست.
وزیر خارجه آمریکا با بیان اینکه برای نابودی داعش باید به جنگ به سوریه پایان داد، گفت برای رسیدن به این هدف، باید نحوه آغاز شدن جنگ را مورد بررسی قرار دهیم.
کری با بیان این ادعا که جنگ در سوریه با سرکوب معترضان مردمی آغاز شده گفت: «اسد با غیرممکن کردن تغییر، جنگ را ناگزیر کرد.»
وی در ادامه این ادعاها خاطرنشان کرد که بشار اسد، سپس برای کمک به حزب‌الله، ایران و روسیه متوسل شد و این موضوع با شعله‌ور کردن دامنه تفرقه‌های قومی، زمینه‌های ظهور داعش را فراهم آورد.
کری درباره خروج از بحران سوریه که آن را به «یافتن راهی برای خروج از جهنم» تشبیه کرد گفت: «باید راهبردی دو بخشی داشته باشیم: شدت بخشیدن به حملات مقابله با داعش و افزایش تلاش‌های دیپلماتیک.»
وزیر خارجه آمریکا، به آنچه به گفته وی شدت بخشیدن به حملات ائتلاف علیه داعش بود اشاره کرد اما گفت: «هیچ چیز بیش از انتقال سیاسی‌ای که اسد را به کنار براند، جنگ علیه داعش را تقویت نمی‌کند.»
کری اضافه کرد: «باید این دیدگاه که مردم سوریه مجبورند بین اسد و داعش یکی را انتخاب کنند را از بین ببریم. این نگرشی است که سوریه را به کشتارگاه تبدیل کرده است.»
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا با بیان اینکه «ما دیدگاهی متفاوت داریم»، خاطرنشان کرد: «من به تازگی از نشستی در وین بازگشته‌ام که شامل نشست‌هایی چهارجانبه با روسیه، ترکیه، عربستان سعودی و آمریکا بود.»
او سپس گفت که برای رایزنی با نمایندگان کشورهایی بیشتر، از جمله ایران، امشب بار دیگر راهی وین خواهد شد. کری یادآور شد که ایران، برای اولین بار در نشست‌های چندجانبه حضور خواهد داشت.
کری علی‌رغم تصریح بر اینکه «پیدا کردن راهی برای پیشرفت درباره سوریه آسان نخواهد بود» نشست آتی وین را «نویدبخش‌ترین فرصت برای گشایش سیاسی» طی سالهای اخیر خطاب کرد که از خلال آن می‌توان به درک این موضوع نائل آمد که سوریه در حال نابودی است و کل جهان تحت تأثیر مسائل این کشور قرار گرفته است.
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا با انتقاد از حملات هوایی روسیه در سوریه که از ماه گذشته آغاز شده مدعی شد که بیشتر این حملات نه علیه داعش، بلکه علیه مواضع «مخالفان بشار اسد» انجام شده‌اند.
کری، علی‌رغم این، خاطرنشان کرد که روسیه و آمریکا و همچنین کشورهای دیگر، زمینه‌های مشترک بسیاری دارند.
وی تلاش برای یافتن راه حل سیاسی، جلوگیری از پیروزی داعش، حفظ یکپارچگی سوریه، تلاش برای بازگشت آوارگان و پناهندگان سوریه به کشورشان را از جمله زمینه‌های مشترک میان طرفین دانست. او همچنین گفت: «ما درباره حق مردم سوریه برای انتخاب رهبری کشورشان از طریق انتخابات شفاف، آزاد و منصفانه توافق داریم.»
وزیر خارجه آمریکا در ادامه، بشار اسد را مانع تحقق صلح در سوریه دانست و تلاش برای یافتن راهی که به خروج او از قدرت منجر شود را هدف مذاکرات وین ذکر کرد. او گفت: «ما روی همه اینها توافق داریم. مطمئنا می‌توانیم نقطه‌ای را بیابیم که یک نفر (بشار اسد) سد راه صلح نشود. بنابراین، همه ما توافق داریم که تمامی این گام‌ها تنها از طریق راهکار سیاسی محقق می‌شود.»
جان کری، سپس تصریح کرد: «بنابراین پیام من به لاوروف، پوتین و تمامی دولت‌ها این است که هر کدام از ما برای پایان دادن به فاجعه سوریه، از طریق فرایندی از انتقال برای متحد کردن سوریه – فرایندی که درباره آن در بیانیه ژنو همین حالا هم توافق شده است – توافق داریم.»
کری گفت: «این هدف فرایند دیپلماتیک جامعی است که ما آن را پیگیری می‌کنیم.»
