سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه امشب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری به تشریح آخرین تحولات پس از اجرای برجام پرداخت و درباره پایبندی طرف مقابل به تعهداتشان با بیان اینکه باید از دو زاویه مختلف به اجرای تعهدات طرف مقابل نگاه کرد، گفت: آنها به تعهداتی که طبق برجام روی کاغذ داشتند در خصوص لغو تحریم‌ها عمل کرده‌اند و زیرساخت تحریمهای مرتبط با هسته‌ای کاملا برچیده شده است.
وی افزود: اما اینکه بگوییم تحریم‌ها تنها روی کاغذ لغو شده نباید باعث شود که ارزش کار کم شود.
معاون ظریف با بیان اینکه این تحریم‌ها مشروعیت خود را از قطعنامه‌های شورای امنیت می‌گرفت که این قطعنامه‌ها به کلی لغو شد، خاطرنشان کرد: قطعنامه‌ها به دلیل پی ام دی که پرونده‌ای سنگین علیه ایران بود صادر شده بود که با گزارش آمانو همه قطعنامه‌ها لغو شد.
عراقچی ادامه داد: اینکه می‌گوییم تحریم‌ها روی کاغذ برداشته شده به این معنا نیست که اهمیت موضوع را کاهش دهیم.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام اضافه کرد: تمام تحریم‌هایی که باید لغو می‌شد، لغو شده است و تحریم‌ها همه لغو شده و قسمتی که باید متوقف می‌شده متوقف شده و ما الان با شرایطی جدید مواجه هستیم.
*کارشکنی‌های آمریکاییها
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای خاطرنشان کرد: ما در اینجا با دو دسته مشکل جدید مواجه هستیم یکی شرایط بازگشت به شرایط قبلی که خود به خود زمان‌بر است و از طرفی کارشکنی‌های طرف آمریکایی که کار را سخت کرده، برخی از آثار تحریم طول می‌کشد که خود را نشان داد.
وی گفت: فروش نفت قبل از تحریم‌ها ۲٫۵ میلیون بشکه بود که پس از توافق ژنو به یک میلیون بشکه رسید. خریداران نفت ما در این مدت رفته‌اند و با کشورهای دیگر قرارداد بسته‌اند و ما باید دوباره مشتری‌های خود را پیدا کنیم و کسی نمی‌تواند انتظار داشته باشد که از فردای توافق ما به همان میزان صادرات نفت که در گذشته داشتیم بازگردیم.
عراقچی افزود: غربی‌ها باید تعهد می‌کردند که تحریمهای نفتی را بردارند، اما تعهد نداده‌اند که برای ما مشتری خرید نفت پیدا کنند. الان حدود ۱٫۷ میلیون بشکه نفت می‌فروشیم، اما بازگشت به میزان قبلی قدری زمان بر است
وی گفت:رقم‌های مختلف ارائه شده از دارایی‌های ما در خارج از کشور به این دلیل است که جنس‌های مختلف و صاحبان مختلف دارد، برخی از آنها برای دولت و برخی از آنها برای بانک مرکزی است که دولت حق ندارد آنها را خرج کند، برخی متعلق به وزارت نفت است و برخی هم به صورت سپرده در بانک‌های چین قرار دارد.
عراقچی افزود: مبلغ دقیق را باید خود صاحبان این پول‌ها بگویند که چقدر است مجموع اینها بالای ۱۰۰ میلیارد دلار است. صاحبان این پول‌ها هستند که می‌توانند تصمیم بگیرند که پول‌ها در کجا خرج شود، پول‌ها آزاد شده و اختیار نقد کردن و یا خرج کردن آن در دست بانک مرکزی است.
وی ادامه داد: لزوما هم اسکناس نباید بیاید داخل کشور و آن مقداری که نیاز باشد بانک مرکزی به صورت اسکناس وارد کشور می‌کند.
به گزارش فارس، معاون وزیر خارجه یکی از مشکلات را زمان بر بودن بازگشت به شرایط قبل از تحریم برشمرد و افزود: یکی از آنها برقراری روابط بین المللی بانکی است که وصل شدن دوباره این سیستم و برقراری روابط کارگزاری زمان‌بر است. این زمان بر بودن به لحاظ فنی مشکلی طبیعی است و کاری هم نمی‌توان کرد.
*فروش نفت به ۲٫۵ میلیون بشکه می‌رسد/باز شدن نزدیک به ۲ هزار ال‌سی
عراقچی گفت: پیش‌بینی می‌شود تا یک سال آینده فروش نفت به ۲٫۵ میلیون بشکه برسد.
وی ادامه داد: این منوط به خود بانک‌های ما است که در برقراری این روابط کارگزاری چقدر سریع بتوانند پیش بروند. تا الان بانک‌های ما قریب به ۳۰۰ کارگزاری توانسته‌اند ایجاد کنند و نزدیک به ۲ هزار ال سی نیز تاکنون باز شده است.
معاون وزیر خارجه اضافه کرد: بانک‌ها همه خصوصی هستند و خودشان باید تصمیم بگیرند که با بانک‌های ما کار کنند. الان بانک‌ها مانند سابق به آسانی با هم رابطه برقرار نمی‌کنند به دلیل پول شویی و قاچاق.
به گفته عراقچی تا این شبکه پیچیده دوباره برقرار شود مقداری زمان می‌برد.
وی در خصوص اظهارات اخیر رئیس جمهور اتریش درباره سوئیفت نیز عنوان کرد: سوال خبرنگار واحد مرکزی از رئیس جمهور اتریش این بوده که چرا تحریمهای سوئیفت برداشته نشده و او هم به دلیل بی اطلاعی به این استناد کرده که خود خبرنگار ایرانی می‌گوید برداشته نشده و رئیس جمهور اتریش از جزییات سوئیفت اطلاع نداشته است.
عراقچی ادامه داد: هر کس می‌گوید سوئیفت برداشته نشده به اتاق سوئیفت در بانک مرکزی برود و از نزدیک ببیند که سوئیفت برقرار شده یا خیر.
* از روز اول گفتیم تحریمهای اولیه و غیر هسته‌ای سر جای خود می‌ماند
وی با بیان اینکه برخی از تحریم‌ها هنوز باقی مانده که ربطی به برجام و هسته‌ای ندارد، خاطرنشان کرد: ما از روز اول گفتیم که تحریمهای اولیه آمریکا و تحریمهای غیر مرتبط با هسته‌ای سر جای خود می‌ماند.
معاون وزیر خارجه گفت: من نمی‌دانم چرا برخی اینقدر به دلار علاقه مند شده اند و مدام می‌گویند چرا تحریمهای دلار برداشته نشده است. دلار جزو تحریمهای اولیه است. این موضوع باید در روابط دوجانبه با آمریکا مذاکره شود تا تحریمهای مرتبط با دلار برداشته شود که خواست ما نیست.
وی خاطرنشان کرد: مشکل بزرگ ما این است که تحریمهای اولیه که شامل تبادلات دلاری هم می‌شود سر جای خود باقی مانده است.
*بانک تجارت اسفند ۱۷۴ ال‌سی باز کرد
عراقچی با ذکر این نکته که مبادلات یورویی مشکلی ندارد و در حال انجام است، گفت: بانک تجارت در ماه اسفند ۱۷۴ ال‌سی باز کرده است و در همان ماه ۳۴۳ حواله ارزی حواله کرده است. ارتباطات ارزی ما معلق نشده و تا جایی که به دلار برخورد نکند، مشکلی وجود ندارد.
به گزارش فارس، وی افزود: تداخل تحریمهای اولیه و ثانویه مشکلاتی را به وجود آورده و آمریکاییها تا به حال همکاری لازم را در این زمینه نداشته‌اند و ما تا به حال با فشار زیاد به آمریکا خیلی از این مشکلات را رفع کرده‌ایم.
معاون وزیر خارجه گفت:آمریکاییها رغبتی به حل این مشکلات ناشی از تداخل تحریمهای اولیه و ثانویه ندارند، درباره بیمه نفت کش‌ها ما با فشار به آمریکاییها مشکل را رفع کردیم.
به گزارش فارس، رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در ادامه این گفت‌وگو اظهار داشت: توانمندی‌های ایران، آمریکاییها را پای میز مذاکره آورد و الان کارشکنی آنها طبیعی است، ما به همان میزان که در مذاکرات با آنها درگیر بودیم هنوز هم در حال رایزنی با آنها هستیم و تا به حال فشارهای ما باعث شده برخی از مشکلات رفع شود.
وی ادامه داد: برخی از بانک‌های بزرگ از سوی آمریکا جریمه شده‌اند و تعهد داده‌اند در زمان تحریم‌ها که دیگر با ایران کار نکنند و الان به آنها فشار می‌آوریم که این محدودیت ها برداشته شود. ما می‌دانستیم در صحنه اجرا با بد عهدی و بدقلقی آمریکاییها مواجه خواهیم شد.
*مذاکره دوجانبه با آمریکا نه خواست ماست و نه اجازه آن را داریم
معاون وزیر خارجه همچنین گفت: مذاکره دوجانبه با آمریکا نه خواست ماست و نه اجازه آن را داریم.
وی با بیان اینکه آمریکاییها کارشکنی می‌کنند و برخی از بانک‌های بزرگ هنوز می‌ترسند، افزود: یکی از مشکلات بحث عدم اعتماد است و آمریکاییها نمی‌گذارند این اعتماد ایجاد شود.
عراقچی ادامه داد: طرف مقابل باید اجرای موفقیت آمیز برجام را تضمین کند آنها تحریم ها را لغو کرده‌اند، اما باید در زمینه رفع موانع هم تلاش کنند و ما مرتب با آمریکاییها بحث داریم تا مشکلات حل شود.
وی اضافه کرد: یک سری از تحریم‌ها تا کامل برداشته شود به لحاظ فنی و تکنیکی نیازمند زمان است برخی هم به دلیل عدم همراهی آمریکا و برخی هم بدعهدی طرف مقابل و از طرفی عدم اعتماد بانک‌ها، اما هیچ کدام از اینها نقض برجام نیست. در ایجاد اعتماد لازم آمریکایی همراهی نمی‌کنند.
عراقچی گفت: توافق با غربی ها به معنای کنار گذاشتن خصومت‌ها نیست، ما که تغییر ماهیت نداده‌ایم جمهوری اسلامی همان جمهوری اسلامی است.
یکی از نگرانی‌ها بعد از برجام این بود که آیا ارتباطی بین بحث موشکی و برجام وجود دارد که بعد از تست موشک عماد غربی‌ها گفتند نقض قطعنامه صورت گرفته، اما نقض برجام نیست و خیال خیلی‌ها راحت شد که تست موشکی نقض برجام نیست.
به گزارش فارس، عراقچی در ادامه و در پاسخ به سؤالی با بیان اینکه قطعنامه ۲۲۳۱ برای ما الزام آور نیست، اظهار داشت: الزام حقوقی برای ایران وجود ندارد که تست موشکی انجام ندهد و تنها گفته موشک‌هایی که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند ساخته نشود که ما به دنبال آن نیستیم.
وی ادامه داد:تحریم یکسری افراد و نهادها توسط آمریکا می‌تواند نقض برجام حساب شود و می‌تواند نشود و تصمیم گیری در این خصوص به عهده هیئت نظارت بر برجام است. ما به این هیئت گزارش کرده‌ایم و آن هیئت باید جمع بندی کند و بگوید که آیا نقض برجام صورت گرفته یا نه.
وی ادامه داد: در ۲۰ سال گذشته ۴ چالش با آمریکا داشته‌ایم، تروریسم، بحث هسته‌ای، حقوق بشر و موشکی و این بحث فعالیت‌های موشکی بحث تازه‌ای نیست.
* ۱۰ سال است بحث موشکی را داشته‌ایم/ملاک ما فرمایشات رهبری است
معاون وزیر خارجه گفت: تعجب می‌کنم که برخی می‌گویند بعد از برجام آمریکا به سراغ بحث موشکی آمده؟ ما ۱۰ سال است که بحث موشکی را داشته‌ایم و اصلا بحث جدیدی نیست. اگر آنها به خاطر موشکی تحریم جدید وضع کنند نقض برجام نیست، همانطور که تست موشکی ما نقض برجام نیست، اما طبق فرمایشات رهبری تحریم جدید نقض برجام است و ملاک ما منویات رهبری است و از دید ایشان نقض برجام است و ملاک ما فرمایشات مقام معظم رهبری است.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام گفت: ۸۹ نفر اعم از حقیقی و حقوقی تا به حال فقط به دلیل مسائل موشکی در لیست تحریمهای شورای امنیت قرار گرفته‌اند و بسیاری از مراکز مهم و برخی از سرداران سپاه جزو آن هستند.
* درباره بحث موشکی شوخی نداریم
وی تصریح کرد: بحث موشکی بحث امنیتی و دفاعی است و اصلا در این رابطه شوخی نداریم و در طول مذاکرات اجازه ندادیم که وارد این بحث شوند. آنها انتظارات عجیبی در رابطه با بحث موشکی داشتند که به آن نرسیدند و شاید در آینده بتوانیم بگوییم که چه می‌خواستند. هیچ انسان عاقلی امنیت ملی کشور خود را مورد مذاکره قرار نمی‌دهد چه برسد به مصالحه.
به گزارش فارس، عراقچی با بیان اینکه ما دستور العمل داشتیم که در صورت ورود به بحث موشکی میز مذاکره را ترک کنیم، گفت: امنیت ملی ما نه مورد مذاکره و نه مصالحه است. بحثی که رهبری در مورد اجرای گام به گام برجام داشتند در مورد تبادل مواد بود و ما همانگونه عمل کردیم و حتی بهتر از خواسته‌ای که ایشان داشتند عمل شد.
وی درباره راکتور اراک گفت: مقام معظم رهبری در مورد اراک فرمودند بعد از بسته شدن پی ام دی و انعقاد قرارداد مطمئن به سراغ اراک برویم که ما خدمت ایشان عرض کردیم که برای قرارداد مطمئن حتما باید به سراغ یک شرکت داخلی برویم.
به گزارش فارس، معاون وزیر خارجه درباره مصوبه کنگره درباره ویزای آمریکا با بیان اینکه هنوز در حال بحث و تبادل ایمیل با آمریکاییها هستیم، افزود: تاکنون هم موارد بسیار محدودی بوده که به دلیل این قانون توریست‌ها و آژانس‌های مسافرتی شکایتی در این خصوص داشته باشند.
*خودمان هم قدری به فضای بی اعتمادی دامن می‌زنیم
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو عنوان کرد: خودمان هم قدری فضای بی اعتمادی را دامن می‌زنیم و اگر می‌خواهیم زودتر مشکلات رفع شود باید این اعتماد را ایجاد کنیم تا فردی که می‌خواهد در ایران سرمایه گذاری کند و پول خود را به کشور بیاورد بتواند اعتماد کند و باید فضای را به گونه‌ای آماده کنیم که آمریکاییها نتوانند از این فضا سوء استفاده کنند.
به گفته معاون ظریف منافع ملی کشور اقتضا می‌کند که ما فضایی آرام و اعتماد ساز را برای شرکت‌هایی که قصد سرمایه گذاری در ایران دارند را آماده کنیم. اگر می‌خواهیم رفع تحریم‌ها به خوبی اجرا شود و ثمرات برجام را ببینیم باید این فضای اعتماد را ایجاد کنیم.
عراقچی در واکنش به سوالی درباره تعطیلی معدن ساغند با طرح این پرسش که چرا باید تعطیل شود؟ گفت: این سؤالات را باید از سازمان انرژی اتمی پرسید البته با توجه به شایعات قبلی از جمله بیکار شدن و اخراج دانشمندان هسته‌ای از سازمان انرژی اتمی، احتمال می‌دهم این موضوع هم شایعه باشد.
وی گفت: سوالات فنی را از دکتر صالحی و افرادی که در زمینه فنی تخصص دارند بپرسید.
