سقوط درخت کهنسال تنومندی روی ۲ دستگاه خودرو که در این مسیر پارک شده‌اند، در یک لحظه موجب وحشت عابران پیاده و خودروهایی که در این مسیر تردد می‌کردند، شد. با رسیدن ماموران ایستگاه ۸۹ آتش‌نشانی به محل، چاره‌ای نمی‌ماند جز این‌که درخت تنومند قطعه قطعه شود تا بتوان آن را به محل دیگری منتقل کرد.
چند ساعت بعد، یک بار دیگر خودروها به حرکت کشدار خود در ترافیک سنگین مسیر ادامه می‌دهند؛ در حالی که نسبت به خطر وقوع مجدد چنین حوادثی نگران بودند.
هر چند مسوولان سازمان آتش‌نشانی تهران، حوادث سقوط درختان در شهر را نگران‌کننده نمی‌دانند، اما این موضوع، نگرانی‌هایی را برای شهروندان به وجود آورده است. معاون پیشگیری و حفاظت سازمان آتش‌نشانی می‌گوید: حوادث سقوط درخت در مقایسه با سایر حوادثی که در سطح شهر رخ می‌دهد و جزو ماموریت‌های نیروهای آتش‌نشانی محسوب می‌شود، فراوانی چندانی ندارد. اما بررسی تعداد حوادث سقوط درخت که از ابتدای امسال تاکنون آن هم فقط در شهر تهران رخ داده بیانگر این واقعیت است که فراوانی این حوادث کم هم نیستند.
هرچند براتی بصراحت شهرداری را مسوول چنین حوادثی نمی‌داند، اما بر ضرورت بازبینی‌های کارشناسی دوره‌ای برای پیشگیری از وقوع چنین حوادثی توسط سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران تاکید می‌کند و این را هم می‌گوید که اقداماتی در این زمینه در حال انجام است.
یک یادآوری
۱۱ اردیبهشت ماه امسال وزش باد شدید و توفان موجب سقوط ۳۰ اصله درخت در سطح شهر تهران شد، هرچند خوشبختانه این حوادث تلفات جانی به همراه نداشت، اما سقوط این درختان خسارات مالی فراوانی در شهر برجای گذاشت. از مجموع این ۳۰ حادثه ۵ مورد سقوط درخت روی کابل برق، ۴ مورد افتادن درخت روی خودرو، یک مورد سقوط درخت روی عابرپیاده و بقیه درختان روی دیوار یا در خیابان افتاده بودند.در حادثه سقوط درخت روی عابرپیاده که در خیابان قائم‌مقام فراهانی رخ داده بود، نیروهای آتش‌نشان فرد حادثه‌‌دیده را نجات دادند و از طریق اورژانس به بیمارستان منتقل کردند.
چندی بعد، سقوط درخت تنومند کهنسالی در خیابان جامی به دلیل وزش باد شدید روی ۴ خودروی پژو ۴۰۵، پیکان، پراید و پژو ۲۰۶ که کنار خیابان پارک بودند، حادثه خطرناکی را رقم زد و خسارات مالی شدیدی به این خودروها وارد کرد. هفته گذشته نیز سقوط یک اصله درخت تنومند روی ۲ خودرو سواری در خیابان دکتر شریعتی نرسیده به پل صدر موجب وارد آمدن خسارت شدید به این خودروها و چند خودروی دیگر شد. رئیس ایستگاه ۸۹ آتش‌نشانی دلیل این حادثه را سست شدن زمین و پوسیدگی ریشه و سنگینی تنه آن اعلام کرد. نیروهای آتش‌نشانی مجبور شدند برای رهایی خودروهای آسیب دیده، تنه درخت کهنسال را قطعه قطعه کنند و آن را به محل دیگری انتقال دهند.
اینها تنها نمونه‌هایی از ده‌ها حادثه سقوط درخت بوده که از ابتدای امسال تاکنون در پایتخت رخ داده است. حوادثی که علاوه بر از دست دادن همیشگی یک درخت و ایجاد راهبندان و کندی تردد در مسیر و تحمیل خسارت سنگین به شهروندانی که خودروهایشان بر اثر این حادثه آسیب دیده است، پارک خودروها در حاشیه خیابان‌ها، کوچه‌ها یا تردد آنها را نیز در مسیرهایی که درختان قدیمی در آنجا قرار دارند، با نگرانی‌هایی مواجه کرده است.
جبران خسارت با کیست؟
شاید در وهله اول پس از وقوع حادثه سقوط درخت تنها موضوعی که مهم باشد، این است که اگر هم قرار است خسارتی وارد شود. بهتر است این خسارت فقط برای خودرو باشد تا این‌که سرنشینان آن آسیب ببینند.
نکته: بر اساس قانون، اگر خودرویی به درختی بزند و باعث آسیب دیدن آن درخت شود، باید جبران خسارت کند اما آیا اگر درختی روی خودرویی سقوط کرد، شهرداری خود را موظف به جبران خسارت شهروندانی که خودرویشان آسیب‌دیده می‌داند؟
هرچند بررسی‌ها نشان می‌دهد خوشبختانه در بیشتر حوادث مربوط به سقوط درختان در شهر به خودروی شهروندان خسارت وارد شده و تلفات جانی در کار نبوده است، اما این خود آغاز ماجرای دیگری است. این‌که چه کسی باید پاسخگوی خسارت مالی وارد شده به خودروی شهروندان حادثه دیده، باشد؟ شهروندانی که در این حادثه ناخواسته متضرر شده‌اند، از کجا باید خسارت بگیرند؟
بر اساس قانون، اگر خودرویی به درختی بزند و باعث آسیب دیدن آن درخت شود، باید جبران خسارت کند و چون این درخت‌ها متعلق به شهرداری و سازمان پارک‌ها و فضای سبز است بنابراین آنها مدعی خواهند بود، اما آیا عکس این قضیه نیز صادق است؟ آیا اگر درختی روی خودرویی سقوط کرد، شهرداری خود را موظف به جبران خسارت شهروندانی که خودرویشان آسیب‌دیده می‌داند؟
بیمه بدنه را فراموش نکنید
در یکی از بندهای آیین‌نامه بیمه خودرو آمده است: اگر تصادفی رخ ندهد، اما بر اثر سقوط اجسام و… به خودرو خسارت وارد شود، بیمه باید خسارت وارده را پرداخت کند، البته این امر در صورتی میسر خواهد بود که مراتب به اطلاع پلیس راهنمایی و رانندگی برسد.
واعظی، کارشناس یکی از شرکت‌های بیمه‌ای خودرو در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این باره می‌گوید: هرچند در حوادث منجر به آسیب‌دیدگی خودروها از جمله حوادث نشست زمین و سقوط خودرو به داخل آن یا سقوط درختان روی خودروها و… به نوعی کوتاهی شهرداری‌ها مطرح است، اما به هر حال شرکت‌های بیمه خودرو موظف هستند بر اساس قوانین بیمه به تعهدات خود عمل کنند و خسارت شهروند متضرر شده در این گونه حوادث را به طور کامل بپردازند.
نکته مهمی که این کارشناس بیمه خودرو به آن اشاره می‌کند، این است که شرکت‌های بیمه تنها در صورتی موظف به پرداخت خسارت هستند که خودروی خسارت‌دیده بیمه بدنه باشد چراکه در غیر این صورت، مسوولیتی متوجه شرکت‌های بیمه خودرو نخواهد بود.
شهرداری‌ها کوتاهی نکنند
هرچند یکی از مزایای داشتن بیمه بدنه برای خودروها جبران خسارت مالک هنگام حوادث است، اما در این میان، چند پرسش مطرح می‌شود، از جمله این‌که تکلیف خودرویی که هنگام وقوع چنین حادثه‌ای بیمه نباشد، چیست؟ شهروندان خسارت‌دیده‌ای که خودرویشان بیمه نیست، برای گرفتن خسارت باید به کجا مراجعه کنند؟
از سوی دیگر، آیا داشتن بیمه بدنه برای خودروها می‌تواند توجیه مناسبی باشد برای این‌که شهرداری‌ها از جبران خسارتی که به شهروندان وارد شده شانه خالی کنند؟
برای پاسخ به این‌که شهرداری‌ها تاچه حد خود را موظف به جبران خسارت شهروندانی که خود یا وسیله نقلیه‌شان در حوادث سقوط درخت آسیب دیده‌اند، می‌دانند با مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران تماس گرفتیم، اما این مقام مسوول در شهرداری تهران به بهانه حضور در جلسه، وقت مصاحبه را به چند ساعت بعد موکول کرد و هنگامی که در موعد مقرر تماس گرفتیم، «مختاری» دیگر تلفن همراه خود را جواب نداد تا پرسش‌های ما در این زمینه بی پاسخ بماند.
اقدامات پیشگیرانه
درختان یک شهر جزئی از اموال عمومی آن شهر هستند و وظیفه حفظ و نگهداری از آنها به عهده شهرداری‌ها و سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری هاست.
به هر حال درختان تنومند و کهنسال در برخی خیابان‌های شهرمان با قدمتی چند ۱۰ ساله نیاز به بازبینی‌های دوره‌ای از سوی کارشناسان سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری دارند، شاید نتوان پیش‌بینی کرد که کدام درخت شهرمان چه هنگام قرار است سقوط کند، اما این موضوع موجب نمی‌شود که سازمان‌های متولی در شهرداری‌ها از انجام وظایف خود در این زمینه شانه خالی کنند.
شناسایی درختان کهنسال و قدیمی که احتمال جدا شدن آنها از ریشه و حتی سقوطشان و وقوع حادثه‌ای وجود دارد، ازجمله این اقدامات پیشگیرانه است.
این وظیفه سازمان پارک‌ها وفضای سبز شهرداری‌ها و از جمله شهرداری تهران است که بخصوص در نیمه دوم هر سال با کاهش دما و وزش باد و بارندگی‌ها و با توجه به نگرانی شهروندان از این بابت بازبینی‌های دوره‌ای را انجام داده و طرح‌هایی را که می‌توان برای افزایش استحکام این درختان کهنسال انجام داد، به کار برند.
شاید این‌که در این زمینه چه اقداماتی می‌توان انجام داد، در حوزه تخصص کارشناسان سازمان پارک‌ها و فضای سبز باشد، اما حداقل می‌توان با قرار دادن حفاظ‌هایی در اطراف درختان تنومند کهنسالی که مشکوک به جدا شدن ریشه‌شان از زمین هستند، احتمال وقوع چنین حوادثی را کاهش داد.
پوران محمدی
