به گزارش افق انلاین ، غلامحسین دهقانی سفیر جمهوری اسلامی ایران در بلژیک در گفت‌وگویی با یورونیوز درباره برجام، نقش اتحادیه اروپا در حفظ این توافق و روابط ایران و آمریکا و تهدید نفتکش‌های ایرانی توسط آمریکا به گفت‌وگو پرداخت.
بخش‌هایی از این گفت‌وگو در زیر آمده است:
* ایران به تعهداتش پایبند بود ولی طرف آمریکایی و اروپایی‌ها عمل نکردند
یورونیوز: آیا ایران هنوز اتحادیه اروپا را یک طرف قابل اعتماد می‌داند؟
دهقانی: اتحادیه اروپا جایگاهش، موقعیتش و وضعیتش در قبال برجام و قطعنامه فراتر از دیگران است. هم تعهداتش بیشتر است، هم نقش هماهنگ کننده دارد، فلذا نقش بسیار برجسته‌ای دارد. اگر برجام و قطعنامه را نگاه کنید اتحادیه اروپا نه تنها عضو برجام است، بلکه به عنوان هماهنگ کننده هم شناخته می‌شود.
یورونیوز: آیا اتحادیه اروپا می‌تواند برجام را نجات دهد؟
دهقانی: «چون ما فکر می‌کنیم برجام بدان گونه که منعقد شده، نگرانی‌های هر ۲ طرف و منافع هر ۲ طرف را در نظر گرفته است و اتحادیه نیز از آن به عنوان مهمترین دستاورد سیاست خارجی‌اش بعد از لیسبون، بسیار منتفع شده و می‌شود باید بتواند آن را نجات دهد. نگرانی اتحادیه اروپا و آمریکا آن طور که مطرح می‌شد (البته از نظر ما نگرانی بی موردی بود، چون ما فعالیت غیر صلح آمیز نداشتیم) این بود که فعالیت‌های ایران ممکن است منجر به تولید سلاح هسته‌ای شود، فلذا نگرانی اشاعه‌ای داشتند. از طرف دیگر ایران هم مایل بود حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای از جمله حق غنی سازی برای این کشور که بر اساس معاهده عدم گسترش NPT هم در واقع به ایران داده شده مورد شناسایی قرار بگیرد و قطعنامه‌های شورای امنیت که به ناحق علیه ایران تصویب شده بود، لغو شوند و روابطش با دنیا عادی شود.
*اجرای یک طرفه تعهدات بدون پایبندی اطراف مقابل به تعهداتشان بی معنی است
لذا وقتی طرف مقابل حق ایران را پذیرفت، ایران وارد مذاکره شد. نتیجه‌اش شد برجام و قطعنامه شورای امنیت که با اجماع تصویب شد. ایران به همه تعهداتش در این مدت بر اساس تایید آژانس عمل کرده و همچنان نظارت‌های آژانس فراتر از پادمان جامع در ایران در حال انجام است، ولی طرف آمریکایی و اروپایی‌ها عمل نکردند.
با این همه برجام در صورت اجرا توسط همه اعضای باقیمانده برای ایران منافعی دارد که ما مایل نیستیم از بین برود، ولی اگر چیزی از آن باقی نماند، طبیعی است که اجرای یک طرفه تعهدات بدون پایبندی اطراف مقابل به تعهداتشان بی معنی است.
لذا ایران علاقه‌ای ندارد و آن را در عمل هم نشان داده است، که برجام از بین برود. به شرطی که کشورهای باقیمانده در برجام، تعهداتشان را انجام دهند. همانطور که پیش از این دکتر ظریف هم گفتند ما با آمریکا کاری نداریم، آمریکا از برجام خارج شده است. ما با بقیه اعضای برجام کار داریم ما اگر حتی بقیه اعضای برجام تعهداتشان را انجام دهند فکر می‌کنیم که این سند را می‌توان نجات داد و این سند می‌تواند مبنای همکاری‌ها باشد و همان اهدافی که در ابتدا برایش ترسیم شده بود، فکر می‌کنیم که قابل تحقق است.
*علاقه‌مند هستیم این توافقی که ایجاد شده از بین نرود و باقی بماند منتهی نه به این معنا که آمریکا می‌گوید
یورونیوز: آیا ایران روی پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات آینده آمریکا حساب باز کرده است؟
دهقانی: ما سیاست‌هایمان را بر اساس اتفاقی که در بیرون ایران، به خصوص در آمریکا می‌افتد، تنظیم نمی‌کنیم. چون مشاهده کردیم که تا آن حدی که مربوط به ایران می‌شود، خیلی سیاست‌ها متفاوت نیست.
ولی در ارتباط با برجام آقای بایدن اعلام کردند که در صورت انتخاب به برجام برخواهند گشت.
طبیعتا ما علاقه‌مند هستیم این توافقی که ایجاد شده از بین نرود و باقی بماند منتهی نه به این معنا که آمریکا می‌گوید، شما نمی‌توانید بگویید من عضو بخشی از سند هستم و عضو بخشی از آن نیستم. یا اینکه آمریکا می‌خواهد حقوقی از برجام داشته باشد، اما تکلیفی نسبت به آن نداشته باشد. در حقوق بین‌الملل تکالیف و حقوق با هم هستند.
زمانی که کشوری می خواهد برگردد، فرض کنید آقای بایدن (در صورت انتخاب شدن) می‌خواهد به برجام برگردد، خب اولین کار این است که تحریم‌ها براساس برجام برداشته شود. یعنی تکالیفی که آمریکا در آنجا دارد را اجرا بکند. ما فکر می‌کنیم باید خساراتی که به ما وارد شده است، هم جبران بشود. خسارات سنگینی در این مدت به ایران وارد شده که کاملا غیرقانونی است.
آمریکا نه تنها خود از برجام خارج شده است، بلکه بقیه را هم تحت فشار گذاشته است که از برجام خارج شوند. این یک اقدام غیرقانونی است. چیزی است که بقیه اعضای برجام می گویند و من فکر می‌کنم حتی اروپایی‌ها هم این چنین فکر می‌کنند.
*مایه نگرانی خواهد بود که شورای امنیت تا این اندازه برای مصوبه خودش ارزش قائل نباشد و تحت فشار و زورگویی آمریکا چنین کاری را انجام بدهد
یورونیوز: مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، بناست تحریم تسلیحاتی ایران ماه اکتبر آینده برداشته شود، آیا آمریکا می‌تواند مانع این کار شود؟
دهقانی: آمریکا چطور می‌خواهد کشورهای دیگر را اقناع کند. آمریکا عضو سندی بوده است، رسما، در سطح رئیس جمهوری اعلام کرده که از این سند خارج شده است.
آمریکا اگر بخواهد دیگران را قانع بکند باید توضیح بدهد که مبنای حقوقی‌اش چیست. مگر ما می‌توانیم بگوییم که قطعنامه ۲۲۳۱ بدون برجام معنی دارد. چون اینها جزو لاینفک یکدیگر هستند.
لذا این اقدامی که آمریکا انجام داده اگر هم چنین اتفاقی بیفتد در شورای امنیت و به تمدید تحریم‌های ایران رای داده شود در واقع، می‌توان گفت که شورای امنیت علیه آن چیزی که خودش تصمیم گرفته است رای داده، در واقع به حق برجام تجاوز کرده است. این مایه نگرانی خواهد بود که شورای امنیت تا این اندازه برای مصوبه خودش ارزش قائل نباشد و تحت فشار و زورگویی آمریکا چنین کاری را انجام بدهد که ما امیدواریم که چنین اتفاقی نیفتد.
یورونیوز: پس از توئیت آیت الله خامنه‌ای درباره صلح امام حسن گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال مذاکره با آمریکا مطرح شد، آیا چنین امکانی وجوددارد؟
دهقانی: شما اگر به طرف مقابل نگاه کنید، به ادبیاتش نگاه کنید، به رفتارش نگاه کنید، نه ایران بلکه هیچ کشور دیگری به این شکل تحت فشار و در شرایط نامساوی و در شرایط تحریمی، در شرایطی که هیچ گونه احترامی به او گذاشته نمی‌شود، حداقل حقوقش شناسایی نمی‌شود، چطور می‌تواند مذاکره کند؟
یعنی با چه امیدی؟ با چه کسی؟ وقتی آقای پامپئو می‌گوید که ما باید ملت ایران را گرسنه نگاه داریم تا اینها به زانو دربیایند، در این شرایط، به نظر من نه تنها ایران بلکه هر کشور مستقلی، کسی که برای خودش و آرمان‌هایش ارزشی قائل باشد، حاضر نمی‌شود با چنین مجموعه‌ای به‌دلیل بی‌فایده بودن و عدم نتیجه گیری مذاکره کند. شما مذاکره می‌کنید تا به نتیجه‌ای برسید.
*امیدواریم که در دوره آقای بورل این اتفاق نیفتد که برجام از بین برود
یورونیوز: انتظار مشخص ایران از اتحادیه اروپا چیست؟
دهقانی: اتحادیه اروپا به عنوان یک مجموعه هنجارپذیر، که از حقوق بشر صحبت می‌کند، شما ببینید در ایران مگر حق شغل، حق مسکن و حق غذا حقوق انسانی نیستند. حقوق ابتدایی بشر است. مردم ایران به خاطر چنین تحریم‌هایی و فشارهای غیرقانونی از حقوقشان محروم شده‌اند.
همه انتظار دارند که اتحادیه اروپا در این زمینه عکس العمل جدی نشان دهد. تا الان ما ندیدیم. در «رتوریک» و گفتار اروپا خوب بوده اما در عمل این طور نبوده است. ما امیدواریم که در دوره آقای بورل این اتفاق نیفتد که برجام از بین برود. بحث برجام فرای اقتصاد است، بحث امنیت بین الملل مطرح است. از یاد نبریم که اروپا به منطقه خاورمیانه خیلی نزدیک تراست. اهمیت امنیت این منطقه برای اروپا قطعا بسیار بیشتر از امریکاست. بحث اعتبار است و رعایت قانون، که اتحادیه اروپا ادعای طلایه داری آن را دارد.
*این حق را داریم که نفتمان را به هر کسی که از ما می‌خرد، بفروشیم
یورونیوز: فکر می‌کنید موضوع حمایت ایران از ونزوئلا و حرکت نفتکش‌های ایرانی به سوی این کشور تنش‌های بیشر بین ایران و آمریکا را افزایش می‌دهد؟
دهقانی: ونزوئلا تحت تحریم شورای امنیت نیست و کشورها آزاد هستند که با هم روابط تجاری و اقتصادی داشته باشند. ونزوئلا تحت تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی آمریکا قرار دارد. مردم ونزوئلا تحت فشار تحریم‌های آمریکا هستند، به یک شکلی هم خود ایران درگیر این تحریم‌هاست و ما هم این حق را داریم که نفتمان را به هر کسی که از ما می‌خرد، بفروشیم.
* دست به اقدامی متناسب با کنش آمریکا خواهیم داشت
یورونیوز: اگر تهدیدهای نظامی آمریکا علیه نفتکش ایرانی ادامه پید اکند، واکنش ایران چه خواهد بود؟
دهقانی: بستگی به رفتار آمریکا دارد. البته ما نشان داده‌ایم که همواره عکس العمل‌هایی که نشان داده‌ایم متناسب بوده است و هیچگاه رفتار غیرمتناسبی با خارجی‌ها به خصوص با آمریکا نداشته‌ایم. لذا ایران اعلام کرده است که چون این اقدام خلاف حقوق بین‌الملل است و اقدامی است که حق ما را ضایع می‌کند، لذا ما هم دست به اقدامی متناسب با کنش آمریکا خواهیم زد. حالا این اقدام چه هست، نمی‌دانم.
به گزارش فارس، در پی تحرکات آمریکا در ایجاد مزاحمت برای تانکرهای ایرانی حامل سوخت به ونزوئلا، سفیر سوئیس در تهران اخیرا توسط سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران احضار شد. از سوی دیگر محمدجواد ظریف وزیر خارجه نیز نامه‌ای هشدارآمیز به دبیرکل سازمان ملل نوشت.
از سوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در نشست خبری روز دوشنبه با بیان اینکه توصیه‌های لازم به آمریکایی‌ها درباره کشتی‌های ایرانی داده شده، تصریح کرد: امیدواریم آمریکایی‌ها دست به کار احمقانه‌ای نزنند، چون قطعا با پاسخ ایران مواجه خواهند شد
