پروانه بندپی: همزمان با تلاش کشورها برای تولید دارویی ویژه درمان ویروس کرونا و کاهش طول درمان آن، ایران نیز در تلاش است تا علاوه بر خرید داروهای تولید کشورهای دیگر، به تولید داخلی داروهای درمان این بیماری نیز برسد و مانع پیشروی بیشتر این ویروس خانمان‌سوز که همه‌گیری جهانی دارد، شود.

در ابتدای شیوع کووید۱۹ در کشور، برخی داروهای موثر در درمان آنفلوآنزا مثل «تامی‌فلو»، «اوسلتامیویر» و نیز دارویی همچون «فاویپیراویر» برای درمان کووید۱۹ به کار گرفته شدند، اما خیلی زود از خط درمان حذف شدند و تجویز آنها برای کرونا ممنوع شد. چراکه هیچ کدام نتوانستند در عقب‌نشینی این ویروس و بهبود حال بیمار نمره قبولی بگیرند.

طی هفته‌های اخیر دو دارو ویژه درمان بیماری کرونا در کشور تولید و وارد فهرست دارویی کشور شده‌اند و وزارت بهداشت تلاش دارد تا به تولید انبوه این داروها دست یابد و آنها را در اختیار بیمارستان‌ها بگذارد.

یکی از این داروها اکتمرا (Actemra) نام دارد که کارایی آن در بهبود نسبی بیماران کرونا تایید شده و به تولید داخلی رسیده و تا ۲ هفته آینده در بیمارستان‌ها توزیع می‌شود. این دارو هنوز وارد بازار دارویی ایران نشده و فقط میزان محدودی از آن را قبلا چین به ایران اهدا کرده بود که هنوز در بیمارستان‌ها از آن استفاده می‌شود.

داروی دیگر، «رمدسیویر» (Remdesivir) است که نقش آن در کاهش دوران درمان و روند بهبودی بیماران کرونایی در موارد پیشرفته مورد تایید اروپا و آمریکا قرار گرفته و برای آن مجوز مصرف صادر شده است.

رمدسیویر که در گذشته برای درمان ابولا و عفونت‌های ویروس ماربورگ به بازارهای جهانی عرضه می‌شد، ماه گذشته (تیرماه) وارد فهرست دارویی کشور شد. البته هنوز توزیع رسمی نشده است. رمدسیویر نخستین دارویی است که نقش آن در کاهش دوران درمان و روند بهبودی بیماران مبتلا به کرونا در موارد پیشرفته مورد تایید اروپا و آمریکا قرار گرفته است.

بررسی‌های رمدسیویر در بیمارستان‌های ایران همزمان با مطالعات بین‌المللی تا حدی نشان داد که این دارو در بهبود بیماران بدحال مبتلا به کووید۱۹ که به شرایط سخت بیماری در بیمارستان رسیده‌اند، موثر است. تا اینکه ۱۳ اردیبهشت امسال ‏سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA ) تأیید کرد که تجویز اضطراری داروی رمدسیویر برای آن دسته از مبتلایان به کرونا که بیمار شدید هستند، طول دوره درمان را کاهش می‌دهد.

• رمدسیویر در درمان کرونا تاثیر دارد؟

مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته علمی مبارزه با کرونا درباره رمدسیویر درباره تاثیر این دارو گفته است: «رمدسیویر یک داروی ضدویروس و تولید یک شرکت آمریکایی است و در زمان شیوع بیماری کووید۱۹ در چین هم در درمان بیماران موثر بود. این دارو الان در اروپا و آمریکا تحت یک کارآزمایی وسیع برای درمان این بیماری است و نتیجه آن فوق‌العاده خوب بوده است.»

مسعود مردانی، یکی دیگر از اعضای کمیته مبارزه با بیماری‌های واگیر و درمان کرونا هم در این رابطه می‌گوید: بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که رمدسیویر، دوره درمان کووید۱۹ را کوتاه می‌کند و این دوره را از ۱۴ روز به ۱۰ روز کاهش می‌دهد.

مردانی می‌گوید: داروی رمدسیویر، درمان انتخابی و اختصاصی برای بهبود بیماران مبتلا به کووید۱۹ نیست، اما الان گزینه دیگری برای بهبود این بیماران وجود ندارد و استفاده از این دارو تا حدود ۲۰ درصد در بهبود بیماران بدحال مبتلا به کووید۱۹موثر است.

این فوق تخصص بیماری‌های عفونی ادامه می‌دهد: بررسی و تایید یک دارو در سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) معمولا چند ماه طول می‌کشد اما با توجه با توجه به آمار بالای ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کووید۱۹ در دنیا، سازمان یادشده، این دارو را خارج از نوبت برای موارد اضطراری وبحرانی و برای بیماران بدحال تایید کرده است.

او می‌گوید: داروی رمدسیویر فقط برای بیماران بدحال بستری و بیماران التهابی کرونا که خطر کمبود اکسیژن، آنها را تهدید می‌کند، کاربرد دارد و فقط برای بیماران کرونایی بستری باید تزریق شود که یا در آی‌سی‌یو هستند یا اگر از این دارو استفاده نکنند، کارشان به آی‌سی‌یو کشیده می‌شود.

مردانی تاکید می‌کند: این دارو به هیچ وجه داروی خط اول برای همه افراد مبتلا به کووید۱۹ نیست و در هیچ جای دنیا برای بیماران سرپایی کرونا تجویز نمی‌شود. هنر پزشکان این است که این دارو را فقط برای بیمارانی که واقعا به آن نیاز دارند، تجویز کنند.

• نمی‌شود قطعی نظر داد؛ باید صبر کرد

با این حال محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذار و داروی ایران روی تاثیر قطعی رمدسیویر بر درمان کووید۱۹ تاکید ندارد و می‌گوید: درباره رمدسیویر نمی‌توان اظهارنظر قطعی داشت. این داروها باید به‌شکل ترکیبی با سایر داروها مصرف شوند و باید برای نتیجه قطعی اثربخشی آن باید صبر کنیم.

او می‌گوید: در حال حاضر چند هزار عدد از این دارو تولید شده که منتظر کنترل‌ها و تایید نهایی است. باید توجه کرد که هیچ یک از این داروها برای درمان کرونا به عنوان داروهای قطعی تاییدیه نگرفته‌اند و همه کاندیدا هستند.

شانه‌ساز درباره وضعیت تولید و توزیع این دارو در کشور می‌گوید: نوع تولید داخلی رمدسیویر الان تولید شده و در فاز پایداری و مراحل آزمایشگاهی است که تایید نهایی را بگیرد و تا هفته آینده در دسترس قرار می‌گیرد.

این مسئول درباره چگونگی توزیع رمدسیویر و این که آیا در داروخانه‌ها نیز توزیع می‌شود یا خیر، می‌گوید: قرار نیست این دارو در خارج از بیمارستان‌ها و به صورت انبوه در داروخانه‌ها عرضه شود. داروهای کرونا به لحاظ حساسیتی که دارند و از آنجا که مصرف بی‌رویه آنها می‌تواند موجب مقاومت ویروس شود و تأثیر آن از بین برود، توزیعش در شبکه کاملاً رسمی انجام خواهد شد. بنابراین داروی رمدسیویر به صورت محدود و فقط در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گیرد.

شانه‌ساز می‌گوید: داروهای مربوط به کرونا هنوز زیر پوشش بیمه‌ قرار نگرفته اند و امیدواریم این اتفاق زودتر بیفتد. چون در درازمدت هزینه سنگینی به نظام سلامت تحمیل خواهد کرد.

این مسئول درباره قیمت داروی رمدسیویر می‌گوید: رمدسیویر در کمیسیون قیمت‌گذاری وزارت بهداشت قیمت‌گذاری می شود و قیمت نوع داخلی آن کمتر از یک‌چهارم نوع خارجی است. متاسفانه این دارو که هنوز در اختیار بیمارستان‌ها قرار نگرفته، مدل تقلبی آن در بازار ناصرخسرو و سایر بازارهای غیرقانونی به فروش می‌رسد و با قیمت‌های خیلی گران و در حد ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان عرضه می‌شود. اما قیمت دارویی که تولید داخل است و در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گیرد، بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است.

• قیمت نوع خارجی و نوع داخلی رمدسیویر

حیدر محمدی، مدیرکل نظارت بر دارو سازمان غذا و داروی کشور نیز درباره رمدسیویر می‌گوید: سهم هر بیمارستان بر اساس تعداد بیماران کووید۱۹ بستری در آی‌سی‌یو است. فعلا داروی رمدسیویر فقط برای بیماران حاد بستری در بخش های مراقبت های ویژه بیمارستان‌ها است.

محمدی می‌گوید: رمدسیویر از دو هفته پیش در سه شرکت داخلی تولید شده است اما نمی توانیم به محض تولید این داروها را وارد بازار کنیم. باید یک سری آزمایش‌های پایداری دمایی و رطوبتی روی این داروها انجام شود و تا زمانی که این آزمایش ها انجام نشود، اجازه ورود به بازار داده نمی‌شود.

این مسئول ادامه می‌دهد: فعلا سه شرکت ایرانی این دارو را تولید کرده و نمونه هایشان را برای تایید و گرفتن مجوز ورود به بازار به سازمان غذا و دارو داده اند که به صورت سریع در حال رسیدگی است. روال عادی رسیدگی به این درخواست ها در سازمان غذا و دارو ممکن است تا ۶ ماه طول بکشد ولی روال تسریع شده‌ای گذاشته شده و احتمالا تا هفته آینده اگر نتایج آزمایش ها مثبت باشد، در بیمارستان‌ها توزیع می‌شود.

مدیرکل نظارت بر دارو سازمان غذا و داروی کشور درباره قیمت رمدسیویر می‌گوید: قیمت رمدسیویر وارداتی حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. تولید داخل آن هنوز قیمت‌گذاری نشده و احتمالا حدود نصف این قیمت خواهد بود. در حالی که این دارو در بازار آزاد به قیمت ۶۰ میلیون تومان و حتی بیشتر هم فروخته شده است. البته امیدواریم با ورود داروی ایرانی، قیمت رمدسیویر قاچاق در بازار آزاد هم شکسته بشود.

• واکسن کرونا کی به ایران می‌رسد؟

در کنار انجام تحقیقات گسترده در کشورهای پیشرفته برای تولید داروهای درمان کرونا، تلاش برای دستیابی به واکسن موثر کنترل این بیماری نیز در دست بررسی است. تاکنون تعدادی از کشورها ازجمله چین، روسیه، آمریکا و کانادا اعلام کرده‌اند که به مراحل خوبی از تولید واکسن رسیده‌اند. ایران نیز سعی دارد تا به واکسن دست یابد. چراکه خرید واکسن تولید کشورهای دیگر به این زودی میسر نخواهد بود و زمان خواهد برد.

ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در این زمینه می‌گوید: خوشبختانه ما هم داریم واکسن می‌سازیم اما تکنولوژی که برای این ساخت واکسن این ویروس به کار می‌رود، خیلی پیچیده است. استفاده از یک ویروس دیگر برای انتقال عامل به بدن است که خیلی گران تمام می‌شود. ما هم داریم روی ساختش کار می‌کنیم و هم اینکه اگر کشوری ساخت تکنولوژی آن را برای ساخت و تولید خریداری و به کار بگیریم، قطعا تا یک سال دیگر باید صبر کنیم.

شانه‌ساز، رئییس سازمان غذا و داروی کشور هم می‌گوید: ما در ایران جزو چند کشور اول هستیم که در این زمینه داریم کار می‌کنیم. البته سازمان بهداشت جهانی هم اعلام کرده که زودتر از یک سال آینده واکسن نمی‌آید. چون رفتار این ویروس بسیار متنوع و متغیر است. واکسن آنفلوآنزا سال به سال تغییر می‌کند، اما کرونا آنقدر تغییر رفتار سریعی دارد که ممکن است واکسن یک سال هم دوام نیاورد. امدواریم ما جزو اولین کشورهایی باشیم که واکسن را عرضه می‌کنیم، اما فعلا چند گروه دارند بر روی آن کار می‌کنند.