رضا اردکانیان، وزیر نیرو در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: یکی از دلایل احداث سدها، کنترل سیلاب است؛ به ویژه در شرایط فعلی که بحث های تغییر اقلیم جدی‌تر شده و گفته می شود کشورها و مناطقی مثل ما بیشتر شرایط حدی را تجربه خواهند کرد؛ به این معنا که باید آماده باشیم که یا با سالهای خیلی خشک و متمادی مواجه شویم که این یک حد است و یا با سالهای بسیار تَر مواجه شویم که این، حدی دیگر است.
وی افزود: چیزی حدود ۲۳۰ میلیمتر جیره سالیانه بارش کشور است که اگر ضرب در وسعت کشور شود به عدد بزرگی می رسیم که ۶۰ تا ۷۰ درصد آن تبخیر است و بقیه آن منابع آب تجدیدپذیر و قابل برنامه ریزی است.
* تکرار سالهای به شدت خشک و یا به شدت تَر محتمل است
وزیر نیرو با اشاره به اینکه “ما ۱۰ سال متمادی را تجربه کردیم که بارش‌ها بسیار کمتر از متوسط بارش‌های کشور بود و واقعا سالهای خشکی را پشت سر گذاشتیم”، گفت: اولین سال فعالیت من به عنوان وزیر نیرو، مصادف با سال آبی ۹۶-۹۷ بود که آمار ۵۰ ساله نشان داد، این سال خشک‌ترین سال در ۵۰ سال اخیر بود و جالب این بود که سال آبی بعد از آن، یعنی سال آبی ۹۷-۹۸ سالی بود که سیلاب‌های وسیع اسفند ۹۷ و فروردین ۹۸ را داشتیم و بعد که به آمار نگاه کردیم، دیدیم که این سال‌آبی در بالای لیست سالهای پربارش قرار دارد که اگر سه سال در ۵۰ سال اخیر به عنوان پربارش‌ترین سالهای کشور باشند، یکی از این سالها همین سال آبی ۹۷-۹۸ بوده است.
وی با اشاره به اینکه “تکرار سالهای به شدت خشک و یا به شدت تَر محتمل است”، ادامه داد: دو سال شدیدا حدی که وقوعی پشت سر هم داشت، هم برای ما تجربه سنگینی بود و هم سختی‌های زیادی را به‌همراه داشت؛ در واقع مدیریت منابع آب در یک کشور ۸۰ و چند میلیون نفری در شرایط حدی بسیار سخت است؛ با این حال سعی شداین موضوع به صورت بهینه مدیریت شود، دستگاه‌ها همکاری خوبی داشتند، مردم صبوری قابل تقدیری را نشان دادند و ما هم درس‌های خوبی را گرفتیم.
* تأکید و توصیه مقام معظم رهبری در نحوه مواجهه با سیل
اردکانیان با بیان اینکه “تأکیدات مقام معظم رهبری در این قضیه خاص بسیار کارگشا بود”، گفت: ۱۳ فروردین ۹۸ ایشان جلسه ای را برای بررسی ابعاد سیل ۹۸ ترتیب دادند و توصیه هایی داشتند و مطالبه جدی ایشان در بخشی که به ما مربوط بود، این بود که ما باید با سیل به گونه ای برخورد کنیم که برای ما اگر نه تماما، ولی بیشتر منفعت باشد تا خسارت ببینیم؛ ترجمه عملی این تأکید و توصیه، این است که ما باید مخازن مورد نیاز را داشته باشیم که بتوانیم سیلاب را ذخیره و مهار کنیم.
وی افزود: رودخانه ها و معبرهای ما باید لایروبی شوند و کار مهندسی رودخانه باید در کشور با جدیت بیشتری دنبال شود و در مجموع باید منابع مالی قابل ملاحظه‌ای باید به این سمت بیاید.
وزیر نیرو تصریح کرد: ما در سال ۹۸ توانستیم با کمک دولت معادل ۵ برابر متوسط سالهای قبل یعنی حدوداً ۲۰۰۰ کیلومتر را لایروبی کنیم که اگر این‌کار انجام نمی‌گرفت، در سیلاب‌های اواخر سال ۹۸ که ۴ یا ۵ سیل در اواخر پاییز و زمستان ۹۸ و بیشتر در نواحی جنوب و جنوب شرق کشور داشتیم و سیلاب افغانستان هم وارد کشور شد، دچار مشکل می‌شدیم اما توانستیم از این سیلابها بیشتر بهره ببریم و ضریب گذر سیل در معبرها و رودخانه ها بسیار ضریب مناسبی بود.
وی ادامه داد: خسارات جانی در این سیلابها نداشتیم و خسارات مادی ما نیز بسیار کم بود و توانستیم حجم قابل توجهی از آب شیرین را ذخیره کنیم و در مورد تالاب های ما که سالهای سال خشک بودند، قریب به ۵۰ تالاب سیراب شدند و فواید زیست محیطی و تزریق مناسب به سفره های زیرزمینی را شاهد بودیم.
* احداث سدهای مهم بختیاری و تنگ معشوره در دستور کار قرار دارد
اردکانیان با بیان اینکه “یکی از مشکلات ما در سالهای اخیر، به دلیل برداشت بی رویه، موضوع عدم تعادل ورودی و خروجی از سفره‌های زیرزمینی بوده”، گفت: سالی ۵٫۶ میلیارد مترمکعب بیلان منفی در برداشت از سفره‌های زیرزمینی داریم که در سیلاب‌های اخیر و بارش های خود سال آبی ۹۸-۹۹ حدود یک میلیارد مترمکعب از فاصله منفی سالانه جبران شد.
وزیر نیرو با تأکید بر اینکه “سدسازی مناسب و وجود مخازن سدها می تواند سیل را بیشتر به منفعت تبدیل کند تا خسارت”، گفت: توجه ما به پروژه های سدسازی در جاهایی که ضرورت دارد و تحت تأثیر سالهای متمادی خشکسالی، ضرورت احداث این سدها کمرنگ شده بود، بیشتر شده و از جمله آنها دو پروژه مهم سدهای بختیاری و تنگ معشوره است که احداث آنها در دستور کار قرار دارد.
* صرف منابع مالی در پروژه‌های پیشگیرانه به جای دادن خسارت پس از سیل
وی افزود: در استان لرستان اگر بخواهیم متناسب با سایر مناطق کشور صحبت کنیم، باید سرمایه گذاری بیشتر و قابل ملاحظه ای برای بحث ایجاد مخازن با ملاحظات فنی، اقتصادی و زیست محیطی داشته باشیم که بتوانیم از مخاطرات پیش رو در سیلاب هایی که محتمل هست ایمن باشیم و مردم آسیب نبینند و دیگر شاهد این نباشیم که خسارات سنگینی وارد می شود و دولت‌ها ملزم به جبران خسارت ها می شوند.
اردکانیان خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم منابع مالی را به شکل معقولی در پروژه‌های پیشگیرانه که یکی می تواند احداث مخازن باشد، معطوف کنیم؛ سالهای پیش رو را می توانیم با اطمینان بیشتری در خصوص کاهش مخاطرات سیل سپری کنیم.
* بروز خسارات غیرقابل تصور در خوزستان در صورت نبود سدهای بزرگ
وی ادامه داد: خوزستان یک نمونه زنده و بارز است که اگر در سیلاب بهار ۹۸ در خوزستان میلیاردها مترمکعب آب در مخازن موجود تسکین پیدا کرد به برکت وجود مخازن سدهای این استان بود که اگر این مخازن نبود و اگر در دوران جمهوری اسلامی ایران این تعداد سدها ساخته نمی شد، خسارات سیلاب بهار ۹۸ برای این استان غیرقابل تصور می شد.
وزیر نیرو تصریح کرد: ما در تاریخ زیاد داریم رخدادهایی را که سیلاب‌های هرساله خسارات جانی و مالی وسیعی را به استان خوزستان و هموطنان ما و سرمایه هایشان چه دام و چه کشاورزی وارد می کرده، ولی در سیل وسیع بهار ۹۸ آنچه رخ داد هم پایداری سدها بود که حاکی از این بود که توان طراحی و ساخت سدهای بزرگ در کشور ما یک توان ارزشمند است و امتحان خودش را پس داد و هم وجود این مخازن باعث شد خسارات به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یابد.
