در سال‌های اخیر شاهد حضور مجریان تلویزیون در برنامه‌های بیرون از سازمان صدا و سیما هستیم؛ برنامه‌هایی که فضای آنها کاملا با اجرای برنامه‌های تلویزیونی تفاوت دارد.
برخی از مجریان معتقدند علاقه به کار منجر به پذیرفتن اجراهای بیرون از سازمان می‌شود که در کنار آن، دستمزد هم بی‌تاثیر نیست. از سوی دیگر، مجریانی هم هستند که تمایلی به اجرای بیرون از سازمان ندارند. این گروه معتقدند باید اجرایی را بیرون از سازمان قبول کنند که به هویتشان لطمه وارد نکند.
حال این سوال مطرح می‌شود که آیا برای اجرای مجریان سازمان صدا و سیما در بیرون از این نهاد قانون نظارتی وجود دارد یا نه؟ و این‌که چه مسائلی باعث می‌شود تا آنها برای اجراهای بیرون از سازمان ترغیب شوند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات سراغ تعدادی مجری و مدیران گروه رفتیم و نظرشان را در این باره جویا شدیم.
ممنوعیتی وجود ندارد
علی‌اکبر عبدالرشیدی، مجری پیشکسوت تلویزیون در پاسخ به این سوال که آیا اجرای مجریان در بیرون از سازمان صدا و سیما منافات با کارشان دارد یا نه؟ می‌گوید: حضور مجریان در برنامه‌های خارج از سازمان هیچ گونه تضاد و منافاتی با انجام کارهای مرتبط و مشابه آنها در داخل سازمان ندارد. مثل عالم سینما می‌ماند که بازیگران این عرصه می‌توانند در تلویزیون و تئاتر هم حضور داشته باشند بدون آن‌که ممانعتی در این باره داشته باشند. بنابراین قانون تک‌شغلی فقط درباره مدیران اعمال می‌شود و شامل حال دیگران نیست.
این مجری درباره این‌که آیا مجریان در کشورهای دیگر هم چنین کاری می‌کنند یا خیر؟ توضیح می‌دهد: برخی مجریان در دنیا دارای هویت و شخصیت رسانه‌ای هستند و با توجه به دستمزد خوبی که دریافت می‌کنند، تمام وقتشان را در اختیار همان رسانه می‌گذارند. بنابراین کارهای بیرون از رسانه‌شان را قبول نمی‌کنند، اما بالعکس این مساله هم به چشم می‌خورد و مجریان در برنامه‌های بیرون از رسانه‌شان هم فعالیت دارند.
عبدالرشیدی با اشاره به اجرای مایک والاس می‌گوید: او یکی از مجریانی بود که تا آخرین روزهای زندگی‌اش برنامه اجرا می‌کرد؛ در حالی که طبق قانون افراد تا ۶۰ یا ۷۰ سال می‌توانند اجرا کنند. از دیگر مجریان مشهور می‌توان به بارابارا والترز و دیوید فراست اشاره کرد. البته این مجریان درآمد مکفی هم داشتند. به عنوان مثال در دنیا مرسوم است که شبکه تلویزیونی به یک مجری برای برنامه نیم‌ساعته ۵۰ تا ۱۰۰ هزار دلار دستمزد پرداخت می‌کند. علاوه بر آن، برخی مجریان بزرگ هم در تبلیغات تلویزیون شرکت می‌کنند.
دستمزدها کافی نیست
عبدالرشیدی با بیان این‌که مجریان تلویزیون در کشور ما اجرای خارج از سازمان را می‌پذیرند، چون دستمزدهایی که می‌گیرند، کافی نیست، می‌افزاید: البته معتقدم مجریانی که در رسانه ملی کار می‌کنند و هویتشان شکل گرفته، باید اجراهایی را بیرون از سازمان صدا و سیما بپذیرند که لطمه‌ای به هویت رسانه‌ای شان نزند. بنابراین مجری‌ای که برنامه علمی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و ملی اجرا می‌کند، نباید اجرای برنامه‌های خانوادگی یا مفرح را بیرون از سازمان قبول کند، چون در این صورت به هویتش لطمه وارد می‌شود.
این مجری می‌افزاید: البته برای مجریانی که در حوزه خبر هستند، بخشنامه‌هایی وجود دارد که در جاهای دیگر خارج از خبر نمی‌توانند اجرا داشته باشند، اما به مجریان حوزه‌های دیگر هیچ ابلاغی نشده است، این مساله بیشتر درباره شبکه‌ها صدق می‌کند که مجریان یک شبکه نباید به شبکه دیگر بروند، چرا که اجرایشان برای آن شبکه تعریف شده است. وی یادآور می‌شود: به نظرم اگر دستمزدها کافی باشد، مجریان کمتر به سمت اجراهای بیرون از سازمان می‌روند. البته اگر یک مجری اجرای یک برنامه خارج از سازمان مثل مراسم عروسی یا جشن‌هایی به این شکل را اجرا کند، حتما سازمان به او تذکر می‌دهد و در این باره بر کار مجریان نظارت می‌شود.
نیازی به قانون نیست
محمود شهریاری معتقد است برای اجرای مجریان سازمان صدا و سیما بیرون از این سازمان لازم نیست قانونی وجود داشته باشد، چون مجری ساعاتی را موظف است برای سازمان برنامه اجرا کند و بقیه ساعات زندگی‌اش در اختیار خودش است.
نکته: محمود شهریاری معتقد است برای اجرای مجریان سازمان صدا و سیما بیرون از این سازمان لازم نیست قانونی وجود داشته باشد چون مجری ساعاتی را موظف است برای سازمان برنامه اجرا کند و بقیه ساعات زندگی‌اش در اختیار خودش است
وی درباره این‌که چه عاملی مجریان را برای اجرای بیرون از سازمان صدا و سیما ترغیب می‌کند، می‌گوید: علاقه به کار نقش موثری دارد. کسی که حرفه اجرا را انتخاب می‌کند، به خاطر علاقه‌اش هر نوع اجرایی را می‌پذیرد. بنابراین پذیرفتن اجرای بیرون از سازمان ایرادی ندارد، چون مجری توانمند می‌تواند به برگزاری سمینارها روح تازه‌ای بدمد و رابط موثری بین بخش‌های مختلف برنامه یا سمینار باشد.
این مجری درباره این‌که آیا دستمزد در اجرای برنامه‌های خارج از سازمان صدا و سیما موثر است، توضیح می‌دهد: مسلماً دستمزد هم نقش بسزایی دارد. به هر حال ما باید زندگی‌مان را اداره کنیم و دستمزدهایمان در تلویزیون پاسخگوی امورات زندگی نیست. البته فقط این مساله شامل حال مجریان تلویزیون در ایران نمی‌شود و در همه جای دنیا هم این مساله صدق می‌کند و مجریان یک رسانه، برنامه‌هایی چون جشنواره‌های سینمایی را اجرا می‌کنند.
رسانه، نقش موثری در شهرت مجریان دارد
علی زارعان، مدیر گروه خردسال و کودک شبکه دو در این باره می‌گوید: اگر هنرمند بدون رسانه را در یک کفه بگذاریم و هنرمند با رسانه را در کفه دیگر قرار دهیم شاهد سنگینی حیرت‌آوری هستیم، چون رسانه نقش موثری در شهرت هنرمند دارد و توانمندی‌های او را نشان می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: این فرآیند منجر به تعهد دوطرفه می‌شود. همان قدر که رسانه اعتبار اجتماعی، امنیت مالی و… برای هنرمند به ارمغان می‌آورد، هنرمند هم باید متعهد باشد. در واقع باید هنرمند و رسانه به توانمندی‌های یکدیگر بیفزایند. رسانه‌ای مانند تلویزیون باعث شده تا شخصیت‌هایی مانند عمو پورنگ، فیتیله‌ای‌ها و خاله شادونه در سطح خاورمیانه به شهرت برسند.
مدیر گروه خردسال و کودک شبکه دو می‌افزاید: در ارتباط با تعهد مجریان هم قوانین مکتوب وجود دارد. به عنوان مثال مجریان در شرایط سیاسی نباید موضعگیری کنند. البته سازمان تلاش می‌کند همیشه یک رابطه صلح‌آمیز با مجریان داشته باشد.
آداب اجرا
سونیا پوریامین، یکی دیگر از مجریان باسابقه درباره این‌که چه عواملی مجریان را به اجرای برنامه‌های بیرون از سازمان ترغیب می‌کند، می‌گوید: وقتی مجریان بین مردم شناخته می‌شوند، علاقه‌مند می‌شوند بیرون از سازمان هم برنامه اجرا کنند. منعی هم در این کار وجود ندارد. البته در برنامه‌های شاد، ارگان‌های خصوصی بیشتر از مجریان مرد استفاده می‌کنند، چون مجریان زن در اجرای چنین برنامه‌هایی محدودیت دارند.
وی اشاره می‌کند: معتقدم اگر قانون درستی در سازمان صدا و سیما وجود داشته باشد مجریان کمتر به سمت اجرای بیرون از سازمان کشیده می‌شوند. وقتی یک مجری چند ماه برنامه‌ای ندارد به هر حال برای تامین هزینه‌های زندگی، اجرای بیرون از سازمان را می‌پذیرد. از سوی دیگر دستمزد مساله مهمی است. وقتی از مجریان پیشکسوت در برنامه‌های تلویزیون استفاده نمی‌شود، آنها برای اجرای خارج از سازمان دستمزد بالایی می‌گیرند و کارشان را در خارج از تلویزیون ادامه می‌دهند.
این مجری در پایان می‌گوید: باید از تجربه مجریان پیشکسوت استفاده شود و نیروهای جوان کنار آنها بنشینند و با آداب اجرا بیشتر آشنا شوند.
مجریان باید به سازمان صدا و سیما متعهد باشند
گودرز عزیزی، مدیر گروه ورزش، تفریحات و سرگرمی شبکه تهران درباره این‌که آیا قانونی برای اجرای مجریان بیرون از سازمان صدا و سیما وجود دارد یا نه، توضیح می‌دهد: مجریان در صدا و سیما به ۲ دسته تقسیم می‌شوند. برخی رابطه استخدامی با سازمان دارند و بعضی‌ها داوطلبانه و به پیشنهاد تهیه‌کننده در این سازمان فعالیت می‌کنند. از زمانی که آقای دارابی به معاونت سیما منصوب شده تلاش شده تا وضعیت مجریان ساماندهی شود.
وی ادامه می‌دهد: مجریانی که استخدام رسمی هستند باید طبق قوانین عمل کنند. البته به این معنا نیست که نمی‌توانند اجراهای بیرون از سازمان صدا و سیما را بپذیرند، بلکه باید طبق قوانین عمل کرده و اجرایشان لطمه‌ای به شأن سازمان صدا و سیما وارد نکند. بنابراین این دوستان به سازمان متعهد هستند. به هر حال صدا و سیما نقش مهمی در شهرت مجریان دارد. بنابراین باید مجریان در پوشش، رفتار و… دقت کنند تا به عنوان یک الگوی مناسب برای افراد جامعه باشند.
عزیزی اشاره می‌کند: در مقابل مجریانی هستند که تعهدی نسبت به سازمان ندارند و بعد از مدتی که چهره می‌شوند به دلیل نداشتن تعهد به دنبال بازار می‌روند و گاه به شان سازمان لطمه می‌زنند.
مدیر گروه ورزش، تفریحات و سرگرمی شبکه تهران در پایان می‌گوید: مجریان، پیشانی سازمان صدا و سیما هستند و مردم آنها را می‌شناسند، بنابراین آنها باید به قوانین سازمان متعهد باشند.
