روزنامه همشهری، دیروز رکورد تعداد مبتلایان کرونا در ۴ ماه گذشته شکسته شد؛ به‌طوری‌که در یک شبانه‌روز، ۱۷هزار و۴۳۰بیمار جدید به فهرست مبتلایان به کرونا اضافه شد. پیش از این، بالاترین آمار مبتلایان روزانه، در هفتم آذر سال گذشته با ۱۴هزار و ۵۱نفر ثبت شده بود؛ یعنی ۱۳۰روز پیش، آن هم در پاییزی که تاکنون شدیدترین وضعیت شیوع کرونا در کشور بوده است و حالا به‌نظر می‌رسد شرایط از پاییز سال گذشته هم پیشی خواهد گرفت.
۲روز است تهران در وضعیت قرمز قرار گرفته، ۱۰۳بیمارستان این استان درگیر کرونا هستند و همین وضعیت سبب شده تا جلسه‌ای اضطراری برای این شهر برگزار شود. آمار مبتلایان کرونا در تهران در یک شبانه‌روز، یک‌هزار و ۱۰۰نفر اعلام شده که به‌گفته فرمانده عملیات مقابله با کرونای تهران، از ابتدای شیوع کرونا، بی‌سابقه بوده است. در این شرایط، فرمانده عملیات مقابله با کرونای تهران، چارهکار را تعطیلی ۷تا ۱۰روزه تهران می‌داند. او پیشنهادش را در نامه‌ای برای رئیس‌جمهوری، وزیر کشور و وزیر بهداشت فرستاده است.
علیرضا زالی نگران است، وضعیتی که از شیوع کرونا در خوزستان ایجاد شده بود، برای تهران هم تکرار شود. با گذشت کمتر از ۲۰روز از شروع سال جدید، روند فوتی‌های کرونا، همچنان صعودی است. با اینکه تنها ۵روز از پایان تعطیلات نوروز می‌گذرد، متخصصان می‌گویند کشور به‌طور رسمی وارد پیک چهارم کرونا شده و باید منتظر وخامت اوضاع در هفته‌های آینده ماند. هم‌اکنون ۸۸شهرستان وضعیت قرمز، ۱۳۹شهرستان وضعیت نارنجی، ۱۹۸شهرستان وضعیت زرد و ۲۳شهرستان وضعیت آبی را تجربه می‌کنند. کشور در حال ورود به مرحله سخت‌تری از کروناست، خبرهای نگران‌کننده‌ای از بیمارستان‌ها به گوش می‌رسد و خطر تکرار پاییز سیاه سال گذشته مطرح می‌شود.
تعطیلی تهران و واکسیناسیون عمومی تنها چارهکار
تعدادی از متخصصان و کارشناسان حوزه درمان و جامعه‌شناسان، پیشنهاد‌هایی را برای خروج اضطراری از بحران پیش‌رو و اقدامات فوری که باید صورت گیرد ارائه می‌کنند. مینو محرز، عضو کمیته کشوری مقابله با کرونا یکی از آنهاست. او می‌گوید: باید اقدامات سختگیرانه‌تری برای کنترل شیوع کرونا انجام شود. به‌گفته محرز، وضعیت تهران از قرمز هم بالاتر است و بیمارستان‌ها شرایط خوبی ندارند: «مرگ‌ومیر به سرعت بالا رفته، اغلب بیماران، درگیر کرونای انگلیسی‌اند، سرعت انتقال به‌شدت بالاست و تعداد بیماران بدحال بیشتر شده است.»
با اینکه نخستین محموله واکسن آسترازنکا پس از ۳هفته تاخیر روز گذشته آن هم به کمترین میزان ممکن، وارد کشور شده و هنوز تولید واکسن داخلی به نتیجه نرسیده است، اما محرز تنها چارهکار را واکسیناسیون عمومی می‌داند: «باید همچنان به مردم گوشزد شود که فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند، ماسک بزنند و دستشان را به‌طور مرتب بشویند، واقعا جان مردم در خطر است.» او معتقد است یکی از راهکارها برای جلوگیری از افزایش موارد ابتلا، اعمال جریمه برای قانون‌شکنان ماسک است. حتی تأکید می‌کند که این افراد علاوه بر جریمه، باید برایشان مجازات زندان هم درنظر گرفته شود. عضو کمیته علمی مقابله با کرونا، با فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران، هم‌نظر است و می‌گوید که باید تهران ۵تا ۷روز تعطیل شود. او قرنطینه را یکی از راهکارهای فوری و فوتی برای جلوگیری از شدت شیوع مطرح می‌کند: «تمام مکان‌های تجمعی باید تعطیل شود، همه باید در خانه بمانند تا بتوان جلوی شیوع بیشتر را گرفت.»
او می‌گوید: در همین زمینه هم نامه‌ای از سوی کمیته کشوری مقابله با کرونا خطاب به ستاد ملی، نوشته شده تا با تعطیلی موقت تهران موافقت شود: «پیش‌بینی ما وقوع یک فاجعه برای تهران است.» به‌گفته محرز، بررسی‌های مرکز ویروس‌شناسی نشان می‌دهد که ۹۰درصد نمونه‌های کرونایی که از تهران برایشان فرستاده‌اند، کرونای انگلیسی بوده است.
پروتکل‌های وضعیت قرمز اجرا شود
با اینکه محرز و زالی، قرنطینه را راهکاری مناسب برای توقف زنجیره شیوع می‌دانند، اما نادر توکلی، معاون درمان ستاد مقابله با کرونای تهران با اعمال محدودیت‌ها موافق‌تر است.
او می‌گوید، براساس پروتکل وضعیت قرمز شهرها، باید محدودیت‌ها عملی شود؛ هر چند که می‌توان تعطیلی تهران را هم پیشنهاد کرد، اما قاعدتا این اتفاق امکان‌پذیر نیست: «فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران، پیشنهاد تعطیلی تهران را داده، اما هنوز در ستاد ملی مصوب نشده است، مسئله مهم‌تر از تعطیلی، اعمال نظارت بر اجرای پروتکل‌هاست؛ به هر حال تصمیم‌گیری نهایی درباره وضعیت فعلی با ستاد ملی مقابله با کروناست.»
باید قبل از ورود به پیک، اقدام صورت می‌گرفت
در این وضعیت، داوود پیام‌طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح‌دانشوری و عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا، اما همچنان اقدام فوری را تعطیلی ۱۰روزه می‌داند؛ با اینکه معتقد است که تمام این اقدامات باید پیش از ورود به پیک چهارم کرونا صورت می‌گرفت تا میزان مرگ‌ومیر بالا نرود، اما این اتفاق نیفتاد و حالا کادر درمان به‌شدت تحت فشار است.
او می‌گوید، معمولا راهکارها برای پیش از ورود به کروناست، اما شاید تعطیلی موقت، فشار را از کادر درمان کم کند. او منتقد سیاست‌های اعمال محدودیت‌های کرونایی برای تعطیلات نوروز است و معتقد است که همین سیاست‌ها وضعیت فعلی را رقم زده است؛ اتفاقی که با شرایط واکسیناسیون در کشور، امیدی به اصلاح آن نیست: «در مدت ۱۰روز نمی‌توان واکسن مورد نیاز را تامین کرد، تعطیلی می‌تواند در شدت شیوع، وقفه ایجاد کند، اما فرصتی برای تامین واکسن نیست.» طبرسی می‌گوید، در شرایط فعلی تنها راهی که کشور را از شیوع بیشتر نجات می‌دهد، واکسیناسیون است: «اوضاع کشور خوب نیست، واردات واکسن باید روال خود را طی کند و تامین آن وظیفه دولت است؛ هر چند که واکسنی وجود ندارد تا بخواهند بخرند.»
قبح‌زدایی در رفتارهای غیربهداشتی و عادی‌انگاری شرایط، انتقاد علی تاجرنیا، معاون سازمان نظام‌پزشکی از وضعیت موجود است. او می‌گوید، وضعیت تهران قرمز است، اما ترددها و تجمع‌ها مانند گذشته است و عملا پروتکل‌ها اجرا نمی‌شود. تعطیلی تهران و جلوگیری از ترددها کافی نیست، باید سفرهای خارجی هم محدود شود: «تجربه نشان داده که کاهش ترددها و حذف تجمع‌ها، منجر به جلوگیری از شدت شیوع شده است.»
او نسبت به سیاست‌های کنترلی دولت برای تعطیلات نوروز، انتقاد می‌کند. به‌گفته او، رعایت پروتکل‌ها و اعمال محدودیت‌ها در تعطیلات نوروز، رها شد. با توصیه‌های اخلاقی نمی‌توان جلوی شیوع کرونا را گرفت. او در ارتباط با واکسیناسیون به‌عنوان راهکاری برای کنترل شیوع هم می‌گوید که بسیاری از کشورها، بیشتر از ظرفیت خود اقدام به خرید واکسن کرده‌اند و سازمان بهداشت جهانی برای سهمیه کوواکس کشورها، ضعیف عمل کرده است؛ هر چند که اقدام ایران برای ثبت سفارش هم دیرهنگام بود. با این همه سازمان نظام‌پزشکی به‌عنوان بخش غیردولتی آمادگی واردات بخشی از واکسن به کشور را دارد: «ما از مدت‌ها قبل نگرانی خود را اعلام کرده‌ایم، باید به مجموعه دولت برای واردات واکسن، فشار بیشتری وارد شود، دولت باید عزم خود را برای واردات واکسن جزم کند و به روند تولیدات داخلی سرعت بخشد.»
تنها فعالیت مشاغل سطح یک در شرایط قرمز مجاز است
قبلا وزارت بهداشت اعلام کرده بود باید در شهرستان‌های قرمز فعالیت مشاغل گروه ۲، ۳و ۴به‌مدت ۲ هفته تعطیل شود. در این وضعیت تنها یک گروه می‌تواند فعالیت داشته باشد؛ یعنی مشاغل گروه یک. گروه شغلی یک، شامل تمام گروه‌های امدادی و درمانی، گروه‌هایی که برای تامین مایحتاج و ارزاق مردم فعالیت دارند و همچنین خدمات اضطراری می‌شود.
همچنین در وضعیت قرمز، حضور کارکنان ادارات ارائه‌دهنده خدمات ضروری به نصف کاهش پیدا می‌کند و ارائه‌دهندگان خدمات غیرضروری هم به دوسوم خواهد رسید و مابقی دورکار می‌شوند. همچنین در این وضعیت تمام مراکز آموزشی (آموزشگاه‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و…) به‌طور کامل تعطیل می‌شوند.
