معاون آموزشی وزیر علوم:در بحث تولید علم بسیار موفق بوده‌ایم

حسین نادری‌منش رشد بی‌رویه اخذ مدرک را مضر دانست.

حسین نادری‌منش معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در همایش “هم‌اندیشی ملی تحول و بازنگری در آموزش فنی‌ و مهندسی” که در دانشگاه امیرکبیر برگزار شد، به برنامه‌ریزی کشوری و نگاه نظام آموزشی کلان اشاره کرد و گفت: براساس سند چشم‌اندازه که از سال ۸۲ شروع شده است، انتظار داریم نظام جمهوری اسلامی بعد از گذشت ۲۰ سال مقام اول منطقه در عرصه علمی را داشته باشد و همچنین نقش مؤثری را در جهان ایفا کند.

نادری‌منش با بیان اینکه برای آنکه به اهداف سند چشم‌انداز برنامه پنجم توسعه در منطقه دست یابیم، تأکید کرد: باید در زمینه تولید دانش، تولید فناوری، رشد اقتصادی، رونق کسب وکار و سرانه ملی که وابستگی به نفت و گاز نداشته باشد پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشیم.

وی افزود: با توجه به آنکه امسال با عنوان تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی توسط مقام معظم رهبری نام‌گذاری شده است، بخش سوم و چهارم که همان اقتصاد و اشتغال است باید وضعیت مطلوبی را کسب کند.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه از نظر تولید علمی براساس مقالات ارائه شده در جایگاه خوبی قرار داریم، تصریح کرد: در بحث تولید علم بسیار موفق بوده‌ایم ولی برای تبدیل آن به فناوری نتوانستیم موفقیت‌هایی را کسب کنیم زیرا باید علمی را که تولید می‌کنیم در جهت دانش فنی و در جهت ارزش افزوده قرار گیرد.

نادری‌منش به نقشه جامع علمی کشور اشاره کرد و اظهار داشت: وزارت علوم برای تحقق نقشه جامع علمی کشور قدم‌هایی را برداشته است که ازجمله آن جدا کردن شورای گسترش از شورای عالی برنامه‌ریزی است که به عنوان یک شورای مستقل شروع به فعالیت کرد و کمیته‌هایی را در زمینه‌های مختلف تشکیل داد.

وی در تشریح فعالیت‌های شورای گسترش وزارت علوم تحقیقات و فناوری گفت: تقریباً ۵۰۰ هیئت‌علمی دانشیار به بالا در این کمیته‌ها درحال فعالیت هستند و شورای گسترش در تعاملات خود با بیش از ۲۰۰۰هیئت علمی در دانشگاه‌ها همکاری می‌کند.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مورد چهار شاخصه برنامه‌ریزی تشریح کرد: غنی‌سازی به روز رسانی، بومی‌سازی و ارزش‌مداری از شاخصه‌های یک برنامه‌ریزی به شمار می‌آید که ارزش‌مداری در علوم انسانی از اهمیت بیشتری برخوردار است و در رشته‌های فنی‌مهندسی غنی‌سازی، به روز رسانی و بومی‌سازی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

نادری‌منش با بیان اینکه باید اطلاعاتی را برای تصمیم‌گیری‌ها در دست داشته باشیم اذعان کرد: در وزارت علوم دو اطلس را در آموزش عالی تهیه کردیم تا به این صورت وضعیت آموزش عالی را به صورت نقطه‌ای در دست داشته‌ باشیم.

وی به آمار ارائه شده در اطلس اشاره کرد و گفت: براساس آمار ما متوجه شدیم ۵ رشته ما بیش از ۲۰درصد جمعیت دانشجویی را به خود اختصاص داده است و همچنین بیست رشته ما بیش از ۸۵درصد جمعیت دانشجویی را به خود اختصاص داده است.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه تقاضای اجتماعی و وجود زیرساخت‌ها عامل رشد در وزارت علوم است، تصریح کرد: طبیعتاً وقتی رشته‌ای که زیرساخت‌های کمتری را نیاز دارد پس درصد رشد آن بیشتر خواهد شد.

نادری‌منش اضافه کرد: در مورد تقاضای اجتماعی نیز در دانشگاه‌های کشور مشاهده می‌شود که این تقاضاها با بازار کار متناسب نیست و دانشجویان بدون توجه به بازار کار رشته‌های تحصیلی خود را انتخاب می‌کنند.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه اگر اخذ مدرک با رشد بی‌رویه‌ای صورت گیرد مضر خواهد بود، تشریح کرد: در این صورت افراد بدون توانمندی جلو می‌آیند که اگر اینها مدیریت نشود می‌تواند کاملاً مضر باشد؛ از این رو باید برای سازماندهی رشته‌ها، بسط در رشته‌های جدید و قبض در رشته‌های قدیمی را داشته باشیم.

نادری‌منش با بیان اینکه در کشورهای دنیا رشته‌های دانشگاهی بر اساس بازار کار تعریف می‌شود، اذعان کرد: بخش‌های دولتی و خصوصی پول‌های خود را در جاهایی خرج می‌کنند که بازار کار آنها تأمین شود و چون دانشگاه‌ها برای جذب بودجه‌ها به بخش‌های خصوصی و دولتی نیاز دارند رشته‌هایی را متناسب با بازار کار تعریف می‌کنند.

وی افزود: در ایران با توجه به آنکه ما عادت نداریم بعضی از رشته‌های خود را تعطیل کنیم بنابراین باید بومی‌سازی براساس نیازهای خود رشته‌ها را تعریف کنیم.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه باید برای بومی‌سازی و ساماندهی رشته‌ها مدل منطقی را در نظر بگیریم، تأکید کرد: از نظر تأمین شغل برای دانشجویان و همچنین مدل بازار کار باید رشته‌ها تعریف شود.

نادری‌منش با اشاره به اینکه چون در تربیت دانشجو بازار تعیین‌کننده نیست و باید براساس آمایش حرکت کنیم، تصریح کرد: براین اساس باید بدانیم به عنوان مثال در رشته مهندسی عمران در سال آینده چند فارغ‌التحصیل را نیاز داریم.

وی افزود: این بررسی‌ها از سه سال پیش شروع کرده و نامه‌ای را به وزارت‌خانه‌ها مبنی بر اینکه در رشته‌های متبوع خود چه تعداد نیرویی را نیاز دارید، ارسال کردیم که در بین دستگاه‌هایی که این نامه را ارسال کردیم، قوه قضاییه به ما پاسخ داد که پاسخ این دستگاه اصلاً منطقی نبود، زیرا گفته بود در ۵ سال آینده ۵۰۰ نفر رشته حقوق نیاز داریم.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه تقاضایی از وزارت علوم مبنی بر اینکه نیروهای مسلط به زبان چینی در کشور نیاز داریم ارسال شد، اظهار داشت: پس از بررسی‌های انجام شده مشخص شد که دو دانشگاه تهران و شهید بهشتی این زبان را تدریس می‌کنند و در این رشته ۳۶ دانشجو به تحصیل می‌پردازند.

وی افزود: با توجه به آنکه نیروی مسلط به زبان چینی بسیار مورد نیاز بود ولی ۹۰هزار نفر در رشته زبان انگلیسی تحصیل می‌کنند.

نادری‌منش با بیان اینکه باید در تحول مواردی را در نظر داشته باشیم، تشریح کرد: آیین‌نامه فرآیند و محتوی باید در ایجاد تحول مورد نظر قرار بگیرد که در این همایش اساتید و صاحب‌نظران به بررسی محتوا می‌پردازند.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مورد دکترای پیوسته نیز گفت: برای دانشجویان ممتاز کارشناسی و دکترا را به صورت پیوسته درنظر می‌گیریم.

نادری‌منش در مورد دیگر برنامه‌های ساختاری برای تحول نیز تصریح کرد: برنامه استعدادهای درخشان، ورودی و خروجی‌ها مثل آزمون دکتری و ارشد مورد بررسی قرار گرفت.

وی افزود: با توجه به آنکه در کارشناسی ۲۰۰هزار صندلی خالی در کشور وجود دارد و البته صندلی‌های با کیفیت بالاتر جاذبه خود را از دست نداده‌اند.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مورد ظرفیت پذیرش در تحصیلات تکمیلی خاطرنشان کرد: در کارشناسی ارشد یک میلیون نفر متقاضی وجود دارد که فقط می‌توانیم ۹۰هزار نفر از آنها را جذب کنیم درحالی که در ایالت متحده برای یک میلیون و ۱۰۰هزار متقاضی که برای کارشناسی ارشد دارد نزدیک به ۵۱درصد پذیرش دارند و به این معنا است که از هر ۲نفر یک صندلی وجود دارد.

نادری‌منش اضافه کرد: در ایالات متحده برای آزمون دکترا از ۶هزار نفر ۱۳۰هزار نفر در دانشگاه‌ها جذب می‌شوند که این نشان می‌دهد ۲۲ درصد از داوطلبان در دانشگاه پذیرش می‌شوند.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مورد ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌های کشور نیز گفت: در کارشناسی ارشد از هر ۱۰نفر یک نفر وارد دانشگاه می‌شود و در دکترا از هر ۱۸نفر یک نفر وارد دانشگاه می‌شود. در نتیجه فشار در ارشد و دکترا بسیار زیادتر است.

نادری‌منش به تحصیلات تکمیلی در ترکیه اشاره کرد و گفت: با توجه به آنکه دانشجویان در ترکیه پس از اخذ مدرک کارشناسی وارد بازار کار می‌شوند تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه در کارشناسی ارشد آسان‌تر است و دانشجوهای رده B و C در دانشگاه ایران جزو نفرات اول آن دانشگاه‌ها به شمار می‌آیند و این نشان می‌دهد که از نظر مدل در منطقه متفاوت هستیم و این موضوع را در کمیته‌های برنامه‌ریزی باید تقویت کنیم.

معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه یکی از عوامل تعیین رتبه‌بندی در دانشگاه‌های دنیا قدرت جذب دانشگاه‌ها است، اظهار داشت: با عنوان مثال بررسی می‌کنند دانشگاه امیرکبیر در رشته عمران چه مقدار جاذبه برای پذیرش دارد و ما نیز در ارزیابی باید به این نکات توجه کنیم.

نادری‌منش در مورد نگاه سیستمی در فرآیند تحول نیز گفت: باید به کل چرخه نگاه کنیم و ببینیم چه چیزی را تحویل می‌گیریم، چه تحویل می‌دهیم و خروجی ما چه خواهد بود.