به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ظاهراً اصطلاحات و عبارات تبلیغاتی رجب طیب اردوغان رهبر حزب حاکم ترکیه پایان ناپذیر است. او در سال ۲۰۲۴ میلادی در سخنرانی‌های متعدد خود، صدها بار از عبارتی به نام «قرنِ ترکیه» استفاده کرد و مدعی شد که صد سالِ پیش رو، باید به عنوان قرن ترکیه شناخته شود. اما حالا مدتی است که او کلیدواژه جدیدی پیدا کرده و مرتباً از مفهومی به نام «ترکیه نوین» حرف می‌زند.
رییس جمهور ترکیه در شرایطی از مفاهیم بلندپرازانه و رویایی برای نقشه راه سیاسی و اقتصادی دولت خود حرف می‌زند که اهداف سند بالادستی مشهور به «چشم‌انداز ترکیه ۲۰۲۳» محقق نشد.
همان سندی که محتوای آن در سال ۲۰۱۱ میلادی منتشر شد و اردوغان در آن دوران به عنوان نخست وزیر وقت ترکیه اعلام کرده بود که در یکصدسالگی تاسیس جمهوری ترکیه یعنی در سال ۲۰۲۳ میلادی، این کشور صاحب یکی از ۱۰ اقتصاد قدرتمند جهان خواهد بود. اما حالا نه تنها این رویا محقق نشده بلکه ترکیه غرق در بحران اقتصادی و بدهی‌های سنگین خارجی است.
به همین خاطر بسیاری از تحلیلگران ترکیه به تناقض مکرر در سخنان اردوغان اشاره کرده و می‌پرسند: در شرایطی که اقتصاد ترکیه در آستانه فروپاشی قرار گرفته، چگونه می‌توان از اصطلاح دهن پرکنی به نام «ترکیه نوین» استفاده کرد؟
خانم الیف چاکر از تحلیلگران مشهور ترکیه درباره این موضوع یادداشتی نوشته که بخش‌های مهم آن را با هم مرور می‌کنیم:
نام واقعی ترکیه چیست؟
در هفته های اخیر، رییس جمهور اردوغان، بارها از مفهوم «ترکیه نوین» استفاده کرده و مداوماً می‌گوید: «آن ترکیه قدیم تمام شد و حالا ما در کشوری جدید هستیم».
راستش را بخواهید از همان سال ۲۰۱۸ میلادی که اردوغان نظام سیاسی ترکیه را از پارلمانی به راستی تغییر داد، همه می‌دانیم که ترکیه جدید چیست! اما با توجه به این که در چند روز اخیر، در اقدامی بی‌سابقه و عجیب دو تن از مهمترین چهره‌های اقتصادی ترکیه و دو کارآفرین و فعال اقتصادی کشورمان، تنها به اتهام انتقاد از اردوغان دستگیر شدند، من پیشنهاد می‌کنم نام نظام حکمرانی جدید کشورمان چنین باشد: «سیستمِ حدّ خودت را بدان!»
دو مقام مهم توسیاد به عنوان مهمترین چهره‌های برجسته بخش خصوصی اقتصاد ترکیه، در سخنرانی‌های خود، از رییس جمهور ترکیه انتقاد کرده و اعلام کردند: «به خاطر سوء استفاده دولت از قوه قضاییه و از بین رفتن اصل تفکیک قوا، سرمایه گذار خارجی جرات ندارد مال و سرمایه خود را به ترکیه بیاورد».
اردوغان نیز در سخنرانی خود، خطاب به این دو بازرگان مشهور گفت: «آن ترکیه قدیم بود که شما می‌توانستید امر و نهی کنید و دست به فعالیت سیاسی قاچاقی و پنهانی بزنید. در ترکیه نوین، شما باید حد خودتان را بدانید». تنها چند ساعت پس از این سخنان اردوغان، هر دو مقام مشهور توسیاد در برابر دوربین رسانه‌ها توسط پلیس دستگیر شده و به دستور دادستان استانبول، به پاسگاه و دادگاه منتقل شدند.
بگذارید عبارات اردوغان را به طور دقیق یادآوری کنم. او در پارلمان و در جمع نمایندگان حزب عدالت و توسعه، خطاب به کارآفرینان منتقد دولت یعنی اورهان توران و عمر آراس گفت: «شاید دلتان برای ترکیه قدیمی تنگ شود، اما آن دوران تمام شد و حالا در ترکیه نوین، باید حد خودتان را بدانید. شما یک گروه تجاری هستید، باید یاد بگیرید مانند تجار رفتار کنید و کاری به سیاست نداشته باشید و ملت را تحریک نکنید. به شما یاد خواهیم داد که پایتان را دراز نکنید و حد خودتان را بدانید».
علاوه بر اردوغان، ییلماز تونچ وزیر دادگستری نیز، آشکارا هر دو کارآفرین مزبور را به تندی تهدید کرده و از مجازات و واکنش سریع سخن به میان آورد.
حالا سوال من این است: واقعاً رییس جمهور و وزیر دادگستری، چگونه می‌توانند با منتقدین خود، به این شکل برخورد کنند؟ در شرایطی که تصمیمات غلط اردوغان در مورد سود سپرده های بانکی و ناکارآمدی سیاست‌های اقتصادی او ترکیه را به این حال و روز انداخته، چگونه به خودش اجازه می‌دهد که هم منتقدین را تهدید کند، هم این که از مفاهیم رویایی و ادعای توسعه و پیشرفت حرف بزند؟
بگذارید شفاف بگویم، چنین چیزی نشان دهنده این است که در ترکیه، چیزی به نام دموکراسی و تفکیک قوا وجود ندارد و ما با یک حکمرانی یک نفره روبرو هستیم.
اردوغان در شرایطی از انتقادات فعالان اقتصادی کشور بر آشفته شده که بر اساس گزارش رسمی «مرکز رسمی آمار ترکیه» که دقیقاً زیر نظر دولت خود اردوغان فعالیت می‌کند، میزان شادی در میان شهروندان ترکیه در سال ۲۰۲۳ میلادی ۵۲٫۷ درصد بود، اما در سال ۲۰۲۴ به ۴۹٫۶ درصد کاهش یافت.
این گزارش آشکارا اعلام کرده که بیش از نیمی از شهروندان ترکیه به خاطر فقر و تورم روحیه خوبی ندارند و خوشحال نیستند. آیا دادستان باید رییس مرکز آمار را هم دستگیر کند؟ لابد اردوغان می‌خواهد به آنها هم بگوید: «شما یک سازمان آماری هستید. پس حد خودتان را بدانید و مانند سازمان آمار رفتار کنید!»
اردوغان در شرایطی دادستان‌های قوه قضاییه را به جان بازاریان و پیشه وران بخش خصوصی انداخته که مهمت شیمشک وزیر امور مالی و دارایی، شب و روز تلاش می‌کند تا در مسیر خارجی‌ها تور بگشاید و کاری کند که آنها سرمایه خود را به ترکیه بیاورند.
اما پاسخ آنها چنین است: وقتی خود سرمایه داران ترکیه امنیت ندارند و به راحتی دستگیر می‌شوند، چگونه می‌توانیم به کشورتان اعتماد کنیم؟ پس بگذارید به طور شفاف و بی‌تعارف، خطاب به سران و اعضای حزب عدالت و توسعه بگویم: روز ۱۹ فوریه یعنی روز دستگیری آن دو کارافرین مشهور ترکیه به خاطر انتقاد از اردوغان، به عنوان یک نقطه سیاه در تاریخ دولت حزب عدالت و توسعه ثبت شد. این یک نقطه شرم و ننگ برای تاریخ دموکراسی ترکیه بود.
تناقض در سخنان اردوغان
وقتی درباره خطاهای شناختی رییس جمهور ترکیه درباره مفهوم «ترکیه نوین» صحبت می‌کنم، ناچارم به تناقض‌های آشکار او اشاره کنم.
او در سخنرانی خود در کنگره هشتم حزب، خطاب به سران بازداشت شده توسیاد و دیگر کارآفرینان منتقد دولت گفت: «اگر می‌خواهید فعالیت سیاسی انجام دهید، باید بدانید اینجا میدان رزم جوانمردان است. در کشور ما، دوران سیاست پنهانی، غیررسمی و قاچاقی به پایان رسیده است. در این کشور نوین، نه برای اقتصاد غیررسمی و نه برای سیاست غیررسمی جایی وجود ندارد. این سخنان من نه تنها خطاب به ثروتمندان علاقمند به سیاست، بلکه خطاب به احزاب اپوزیسیون است که به پیمانکاران نیابتی تبدیل شده و آلت دست سرمایه داری وابسته هستند. به یاد داشته باشید، ترکیه تغییر کرده است».
اردوغان اصلاً مشخص نکرده که یک حزب، چگونه می‌تواند به طور پنهانی کار سیاسی انجام دهد! به طور طبیعی، کار یک حزب، سیاست است. اما اردوغان می‌خواهد هیچ حزبی فعالیت سیاسی نداشته باشد و میدان را فقط به او بسپارند!
نکته جالب اینجاست که در ادبیات سیاسی ترکیه، اولین کسی که از عبارت «سیاست غیررسمی و قاچاقی» استفاده کرد، جمیل چیچک رییس سابق پارلمان و دوست و مشاور نزدیک خود اردوغان است!
او عبارت سیاست غیررسمی و پنهانی را برای دار و دسته فتح الله گولن به کار برد و حالا اردوغان به شکلی غلط از آن اصطلاح استفاده می‌کند.
جمیل چیچک در همان دوران، (سه سال قبل از کودتای شاگردان فتح الله گولن در سال ۲۰۱۶ میلادی) گفته بود: «در صحنه سیاست رسمی و آشکار، تمام کنشگران مشهود و نمایان هستند و سیاست با عملکرد، نقش، جدول، نمودار، آمار و مقیاس سر و کار دارد. اما کسانی هم هستند که به شکل پنهانی در پشت صحنه تأثیر می‌گذارند، هدایت می‌کنند، چانه‌زنی می‌کنند، دعوا می‌کنند و باعث درگیری‌های زیادی می‌شوند. اکنون می‌توان نمونه‌هایی از این رفتارها را دید، برخی از فعالیت‌های نهادهای کشور فراتر از اختیاراتی است که قانون اساسی به آنها داده است».
منظور چیچک از این سخنان، سوء استفاده شاگردان فتح الله گولن از قوه قضاییه و نفوذ آنها در دادگاه‌ها بود. اما حالا، این خود حزب اردوغان است که در قوه قضاییه نفوذ کرده و همان اقدامات پنهانی و پشت صحنه را تکرار می‌کند!
با این حساب، اردوغان چگونه می‌تواند باز هم مدعی شود که ما در ترکیه نوین زندگی می‌کنیم؟! تمایل اردوغان این است که هیچ فردی نتواند از دولت و حزب عدالت و توسعه انتقاد کند و حتی اگر رییس جمهور و حزب حاکم، ترکیه را به لبه پرتگاه برساند، کسی جرات انتقاد و تذکر نداشته باشد.
رئیس جمهور اردوغان باید واضح‌تر صحبت کند… آیا واقعاً این ترکیه نوین است؟ آیا قرار است ما به اینها عادت کنیم؟ آیا استقلال قضایی، آزادی اندیشه و بیان، جامعه مدنی و کثرت گرایی، در «ترکیه جدید» وجود نخواهد داشت؟
آیا به همین دلیل است که ما هرگز این مفاهیم را از او نمی‌شنویم؟ بگذارید در پایان به این نکته هم اشاره کنم: وقتی که برخی نمایندگان حزب عدالت و توسعه، از اردوغان و حزب او دلزده شده و به حزبی دیگر می‌پیوستند، اردوغان آنها را خائن می‌نامید و معتقد بود که آنها باید از نمایندگی پارلمان استعفا دهند. اما حالا این خود اردوغان است که تور پهن کرده و ۵ نماینده احزاب دیگر را به سوی حزب خود جذب کرده است.
انتهای پیام/
