گزارش جدید سازمان غیر دولتی “اینترنشنال ریورز” نگاهی عمیق به نقش چین در ساخت سدهای بزرگ در سراسر جهان داشته است. بر اساس این گزارش، شرکت‌های چینی درگیر ۳۰۸ پروژه برق‌آبی در ۷۰ کشور جهان هستند که ارقام قابل توجهی محسوب می شوند.
در شرایطی که سدها و نیروگاه‌های برق‌آبی اغلب به عنوان یکی از منابع “انرژی سبز” شناخته می شوند، اما می توانند اثرات گسترده زیست محیطی بر رودخانه‌ها، افزایش درگیری‌های محلی و حتی انتشار میزان چشمگیری از گازهای گلخانه‌ای هنگامی که در مناطق استوایی ساخته می شوند را در پی داشته باشند.
در حقیقت، سدهای بزرگ در چرخه هیدرولوژیکی و جریان مواد مغذی یک زیست‌بوم اختلال ایجاد کرده و دسترسی برخی گونه‌های مهاجر به زمین‌های مورد استفاده برای تغذیه و پرورش را محدود و یا به طور کامل قطع می کنند. در همین حال، ممکن است شاهد انتشار چشمگیر گازهای گلخانه‌ای از نواحی که زیر آب می روند، باشیم که به تغییرات آب و هوایی منجر خواهد شد. افزون بر این، ساخت سدها، جابجایی افراد محلی که معیشتشان به رودخانه وابسته است را در پی دارد.
در حال حاضر، شرکت دولتی “سینوهایدرو” چین، بزرگترین شرکت برق‌آبی جهان محسوب می شود. بسیاری از شرکت‌های چینی در پروژه‌های عظیم سد سازی مانند سد “سه دره” فعال هستند و از این رو، نقشی کلیدی را در این قبیل پروژه‌ها ایفا می کنند. همچنین بانک “صادرات-واردات” چین به بزرگترین تامین کننده مالی پروژه‌های ساخت سدهای بزرگ مبدل شده است.
تقریبا نیمی از سدهای مورد بحث برای جنوب شرق آسیا برنامه ریزی شده و پس از آن ۲۸ درصد پروژه‌ها برای آفریقا و ۸ درصد برای آمریکای لاتین برنامه ریزی شده‌اند. از سال ۲۰۰۸ تاکنون، آمار تعداد سدهایی که شرکت‌های چینی در ساخت آنها نقش داشته‌اند، رشد خیره کننده ۳۰۰ درصدی را تجربه کرده است. با این وجود، بسیاری از این پروژه‌ها فاقد سیاست‌های زیست محیطی و اجتماعی بوده و یا سیاست‌های منسجم و دقیقی درباره آنها لحاظ نشده است.
بنابر گزارش اینترنشنال ریورز، تنها تعداد اندکی از شرکت‌ها و تامین کنندگان مالی چینی با سیاست‌های زیست محیطی در راستای استانداردهای بین المللی هماهنگ شده‌اند. این در شرایطی است که پروژه‌های بزرگی مانند “Gaibe III” در اتیوپی، سد “Bukan” در مالزی، سد “Myitsone” در میانمار و سد “Merowe” در سودان توسط چینی‌ها اجرایی شده‌اند.
به عنوان مثال، برای ساخت سد Merowe، بیش از ۵۰ هزار نفر از ساکنان محلی مجبور به جابجایی و ترک خانه‌های خود شدند. سرکوب شدید اعتراضات و تظاهرات مردمی در این زمینه توسط دولت سودان نیز نتیجه‌ای جز مرگ چندین نفر و مجروح شدن تعداد زیادی از معترضان در درگیری با نیروهای امنیتی نداشته است. با این وجود، مقاومت منطقه‌ای و جهانی در برابر ساخت سدهایی که تامین مالی آنها توسط چینی‌ها انجام می شود، رو به افزایش است.
بر همین اساس، سینوهایدرو طی سال جاری میلادی نخستین سیاست زیست محیطی خود را تصویب کرد. همچنین، این شرکت متعهد به تصویب تمامی سیاست‌های محافظتی بانک جهانی، احترام به حریم مناطق ممنوعه مانند پارک‌های ملی و سایت‌های میراث جهانی، انجام گفت و گو با جوامع محلی و سازمان‌های غیر دولتی پیش از آغاز پروژه و ایجاد مکانیزم دریافت شکایات برای تمامی پروژه‌های خود شده است.
با این وجود، سازمان اینترنشنال ریورز هشدار داده است که سیاست‌های زیست محیطی تنها زمانی خوب و موثر هستند که به طور کامل اجرایی شده و نتایج آنها مشهود باشد.
زیست نیوز
