هفته گذشته جهانیان اتفاقی را دیدند که کسی در طول ۶۰۰ سال گذشته ندیده بود و اینک چشمها به سوی دودکش واتیکان و انتخاب پاپ جدید دوخته شده است.
از روز پنجشنبه گذشته که درب‌های قلعه گاندالفو بسته شد و پاپ بندیکت شانزدهم به هواداران خود در بیرون قلعه «شب بخیر» گفت، چشمها بار دیگر به واتیکان معطوف شده تا این بار تنها پس از هشت سال رهبر کاتولیک‌های جهان انتخاب شود.
* پیام پایانی پاپ بر روی توئیتر چه بود؟
بندیکت شانزدهم پنجشنبه گذشته در حالی با هلی‌کوپتر از پشت کلیسای سنت‌پیتر به قلعه گوندالفو رفت که در آنجا بسیاری منتظر او بودند و او نیز در بالکن این قلعه گفت: همه می‌دانید که از ساعت ۸ امشب دیگر پاپ نیستم و تنها زائری هستم که آخرین سفر خود را بر روی زمین انجام می‌دهد، من می خواهم برای کلیسا و برای بشریت با قلب، ایمان و عشق دعا کنم و از ته قلب می‌خواهم خدا به شما برکت دهد … با تشکر از شما و شب بخیر.
* بندیکت به واتیکان بازمی‌گردد
وی همچنین در آخرین پیام توئیتری خود که از سال ۲۰۱۱ آن را اداره می‌کرد نوشت: به خاطر محبت و حمایت شما متشکرم.
البته به گفته برخی منابع پاپ قرار است به زودی و بین دو تا سه ماه آینده به واتیکان بازگردد و در صومعه‌ای در جنوب غربی واتیکان با نام «ماترا کلیسا» که در حال آماده‌سازی است، زندگی کند.
* آغاز جلسات کاردینال‌ها برای انتخاب پاپ جدید
هر چند یک جلسه مشورتی روز جمعه گذشته توسط کاردینال‌های کاتولیک در واتیکان برگزار شد اما از صبح روز گذشته(دوشنبه) جلسات برای ترتیب دادن مقدمات تشکیل انجمن مخفی آغاز شده است.
روز گذشته کاردینال‌های این انجمن یکی پس از دیگری وارد واتیکان شدند و برای زمان تشکیل این جلسه و مواردی از این دست تصمیم گرفتند چراکه بر اساس قانون باید تا ۱۵ روز و نه بیشتر از ۲۰ روز پاپ جدید در کلیسای موسوم به «سیستین» انتخاب شود هرچند گفته می‌شود هفته آینده پاپ جدید انتخاب خواهد شد.
بنابر این گزارش، در کلیسای «سیستین» که معماری و دکوراسیون آن توسط بزرگان ایتالیایی چون «میکل آنژ» طراحی شده، قرار است ۱۱۸ کاردینال زیر ۸۰ سال از سراسر جهان جمع شوند و برای انتخاب پاپ جدید پشت درب‌های بسته شور کنند.
نحوه انتخاب پاپ هر چند در گذشته به صورت اعلام شفاهی بوده است اما از زمان «ژان پل دوم» اخذ رای به صورت مخفی و با برگه انجام می‌شود و سه کاردینال آرا را جمع‌آوری می‌کنند.
رای‌گیری به این گونه است که برگه‌های رای پخش می‌شوند و هر کاردینال نام فرد مورد نظر را می‌نویسد و با صدای بلند سوگند می‌خورد و سپس آنرا درون صندوق رای می‌اندازد.
سپس شمارش آراء آغاز می‌شود که اگر تعداد آنها با تعداد شرکت کنندگان یکسان نباشد و یا آرای یک فرد کمتر از دو سوم آراء باشد، آراء سوزانده می‌شود و رای گیری مجدد انجام می‌شود و رای گیری تا زمانی انجام می‌شود که پاپ با دو سوم آراء انتخاب شود.
* نحوه انتخاب و معرفی پاپ جدید
بر پایه این گزارش، دو بار در صبح و دو بار در بعد از ظهر رای گیری صورت می‌گیرد و در پایان هر رای گیری آراء سوزانده می‌شود و جهانیان از طریق یک دودکش در فراز «کلیسای سیستین» از نتیجه آن شور کاردینال‌ها مطلع می‌شوند که اگر دود سیاه از دودکش دیده شود معنای آن عدم انتخاب پاپ است و در صورت دیده شدن دود سفید «پاپ جدید» انتخاب شده است.
در صورت انتخاب پاپ جدید رئیس انجمن کاردینال‌ها از پاپ جدید می‌خواهد تا تشریفات را انجام دهد او ابتدا می‌پرسد که «آیا انتخاب آزادانه خود را می‌پذیری؟» که با پاسخ «می‌پذیرم» مسئولیت پاپ آغاز می‌شود.
سپس می‌پرسد «تو را با چه نامی صدا بزنیم؟» و پاپ جدید، نام سلطنتی را که انتخاب کرده اعلام می‌کند و آنگاه پاپ جدید از «دروازه اشک» به اتاق پوشیدن لباس می‌رود و پس از پوشیدن لباس مخصوص پاپ، وی به جایگاه افتخار می‌رود و پس از خواندن دعا با کاردینال‌ها، همراه خادم کلیسا از فراز بالکن میدان سنت پیتر نام پاپ و نام سلطنتی او اعلام می‌شود.
* متغیرات و جریان‌های اصلی موجود در واتیکان برای انتخاب پاپ جدید
اما این روزها گمانه‌زنی‌های بسیاری توسط رسانه‌های جهانی درباره نامزدهای احتمالی پاپ بندیکت شانزدهم صورت می‌گیرد که در این میان نام ۱۰ کاندیدا بیش از همه به چشم می‌خورد.
با توجه به اینکه ۲۵ درصد کرسی‌های مجمع کاردینال‌ها را ایتالیایی‌ها در دست دارند امکان انتخاب پاپ از میان آنها بیشتر است اما با توجه به اینکه همه ۲۵۶ پاپ تاریخ کلیسای سنت‌پیتر اروپایی و اکثریت بالای آنها ایتالیایی بوده‌اند انتخاب یک پاپ از بیرون از اروپا جذابیت بسیاری برای رسانه‌ها دارد.
اما نکته مهمتر در این بین تقسیم شدن کاردینال‌های حاضر در این مجمع به دو جریان محافظه‌کار نزدیک به «بندیکت شانزدهم» و جریان اصلاح‌طلب نزدیک به «ژان پل دوم» است که می‌تواند در شناخت متغیرات موثر در انتخاب پاپ بعدی موثر باشد.
نگاهی به بحران‌های موجود در کلیسای کاتولیک و جهان مسیحیت از جمله بحران‌های جنسی کلیسا، اوج‌گیری جریان‌های حامی همجنسگرایی، مشکلات درونی جامعه مسیحیت و دوری از دیانت در آن و ضرورت اصلاحات در کلیسا، مشکلات واتیکان و مسیحیت با جهان اسلام و یهودیان نیز می‌تواند متغیرات موثر بر انتخاب پاپ را روشن‌تر نشان دهد.
* اسقف حامی گفت‌وگوهای اسلام و مسیحیت نامزد اصلی
بنابر این گزارش اما ۶ گزینه مهم جایگزینی «بندیکت شانزدهم» را می‌توان به شرح زیر بررسی کرد.
«آنجلو اسکولا» سراسقف میلان نخستین گزینه در این باره است که پیش از آن و در سال ۲۰۰۴ موسسه «واحه» را برای ایجاد پل‌های گفت‌وگو بین مسلمانان و مسیحیان ایجاد کرده است که دارای نشریه‌ای به این نام به زبان‌های ایتالیایی، فرانسه، انگلیسی، اردو و عربی است.
این کاردینال ۷۲ ساله که در سال ۲۰۰۵ از کاندیداهای جایگزینی «ژان پل دوم» بود پایان نامه خود را درباره «سنت توماس آکوئیناس» نوشته است و کتاب‌ها و مقالات متعددی در زمینه‌های خانواده، ازدواج، انسان‌شناسی دینی، فلسفه و الهیات دارد.
دیگر گزینه ایتالیایی و اروپایی جایگزینی پاپ در کنار اسقف وین و بوداپست، «آنجلو باناسکو» اسقف جنواست که از مخالفان جدی همجنسگرایی است که مخالفت‌های او با این امر باعث شده دولت ایتالیا برای وی محافظ تعیین کند.
این اسقف ۷۰ ساله که از طرفداران پروپا قرص بندیکت شانزدهم است و نگاهی محافظه‌کارانه دارد، در دوران آوارگی پدر و مادرش در جنگ جهانی دوم به دنیا آمد و پس از گذراندن دروس فلسفه در دانشگاه جنوا استاد «متافیزیک و الحاد جدید» دانشگاه الهیات شمال ایتالیا شد.
* امکان انتخاب نخستین پاپ غیراروپایی از آمریکای لاتین
بنابر این گزارش در حالی که تا سال ۱۹۵۰ تنها ۳۳ درصد مردم آمریکای لاتین کاتولیک بودند براساس آمار سال ۲۰۰۰ این آمار به ۴۲ درصد رسیده و عملا بیشترین کاتولیک‌های جهان امروز در این منطقه زندگی می‌کنند.
این نکته باعث شده که احتمال جایگزینی یک پاپ از آمریکای لاتین بیشتر شود و عملا امکان انتخاب نخستین پاپ غیراروپایی را بیشتر کرده است.
در کنار اسقف سائوپائولو و کاردینال برزیلی، «لئوناردو ساندری» ۶۹ ساله کاردینال آرژانتینی و رئیس کارمندان واتیکان مهمترین گزینه است.
وی که لیسانس الهیات دانشگاه اسقفی آرژانتین را داراست در دستگاه اداری واتیکان رشد کرده و مدت‌ها سفیر این کشور در کشورهای مختلف بوده و مهمترین سمت او وزارت خارجه واتیکان بوده است؛ وی توسط بندیکت شانزدهم به عضویت مجمع کاردینال‌ها درآمده است.
* کاردینال کانادایی شرمنده از تبعیض علیه همجنسگرایان در میان نامزدهای پاپی
کاردینال کانادایی «مارک اولیه» ریاست مجمع اسقف‌های جهان، کشاورز زاده ۶۹ ساله‌ای است که دارای لیسانس فلسفه و دکترای «الهیات جزمی» است و در دوران پاپ ژان پل دوم به عنوان کاردینال انتخاب شد و یکی از نامزدهای جایگزینی وی در سال ۲۰۰۵ بود.
وی که پاپ شدن را «کابوس» خوانده است، در سال ۲۰۰۷ در نامه‌ای که در کبک کانادا منتشر کرد نسبت به اشتباهات کلیسای کاتولیک در کبک از جمله نگرش‌های کلیسای واتیکان قبل از سال ۱۹۶۰ درباره ترویج ضدیت با یهود، نژادپرستی، بی‌تفاوتی نسبت به بومیان و تبعیض علیه زنان و همجنسگرایان عذرخواهی کرد!
* امکان انتخاب نخستین پاپ سیاه‌پوست با نظریه‌های اقتصادی
اما کاردینال سیاه‌پوست غنایی که می‌تواند نخستین پاپ سیاه‌پوست تاریخ مسیحیت باشد، پیتر تورکسون ۶۵ ساله و رئیس شورای پاپی صلح و عدالت است که از رای دهندگان به انتخاب بندیکت شانزدهم بوده است.
وی که در دیرها آموزش دیده است، دارای عمویی مسلمان است و منابع خبری در آفریقا او را یکی از فعال‌ترین رهبران کلیسای آفریقا معرفی می‌کنند که این فعالیت‌ها به حدی بوده است که بندیکت شانزدهم در سخنانی در مارس ۲۰۱۱ وی را مامور شخصی خود برای صلح در ساحل عاج معرفی کرد.
تورکسون همچنین دارای نظریات اقتصادی است و معتقد است «شرک در بازار» حضور گسترده‌ای دارد که از آثار تفکر نئولیبرالیسم است و او به دنبال راه‌حل‌هایی در این زمینه است.
* آیا پاپ آینده از آسیا خواهد بود؟
بنابر این گزارش انتخاب یک پاپ آسیایی نیز یک احتمال جذاب است که در این بین بسیاری چشم به «لوئیس آنتونیو تیگل» ۵۵ ساله، اسقف مانیل پایتخت فیلیپین و از نزدیکان بندیکت شانزدهم دارند.
وی که پرفسور الهیات دانشگاه سان کارلوس است در زمان پاپ ژان پل دوم به عنوان عضو کمیسیون الهیات جهانی کلیسای کاتولیک انتخاب شد.
قرار است تا هفته آینده پاپ جدید انتخاب شود و باید دید آیا با گسترش مشکلات متعدد در کلیسای کاتولیک، پاپ آینده آیا می‌تواند از سایه سیاست‌های بندیکت شانزدهم که برخلاف موارد قبلی «پاپ مرده» نیست خارج شود؟
