یکی از شبهاتی که در مورد شهادت سرور زنان دو عالم حضرت فاطمه سلام الله علیها مطرح می شود بکار بردن لفظ مجعول وفات بجای شهادت است.
شاید در نگاه اول تفاوتی بین این دو کلمه نباشد اما از آنجا که شبهات هر چند نرم می بایست پاسخ داده شود تا جلوی نفاق و در نتیجه انحراف از دین گرفته شود چرا که یکی از عوامل نفاق عدم پاسخگویی به شبهات و سوالاتی است که در ذهن انسان بی پاسخ می مانند.
با اندکی تأمل در واژه وفات و با دقت در استعمال قرآنی این واژه متوجه مغالطه‌ای که در این شبهه به کار رفته است، می‌شویم. در قرآن وفات برای مطلق مرگ به کار رفته است: «الله یتوفی الانفس حین موتها»(۱) با توجه به این نکته که استعمال واژه وفات در قرآن اعم است از مرگ طبیعی و شهادت واضح است که تعارضی بین شهادت حضرت زهرا (س) و استعمال واژه وفات وجود ندارد؛ چرا که واژه وفات هرگونه مرگی را پوشش می‌دهد.
استعمال این کلمه در کتب بزرگان شیعه از متقدمین و متاخرین نیز به معنای عام این کلمه است و هرگز منظور عالمان شیعی عدم شهادت حضرت صدیقه کبری نبوده است. به دلیل آنکه برای اشخاصی که شهادت ایشان در کارزار یا ترور یا مسموم شدن محرز و قطعی است، از واژه وفات استفاده شده است.
شیخ صدوق(۲) درباره جناب جعفر طیار و زیدبن حارثه روایتی را به این مضمون نقل می‌کند: «ان النبی صلی الله علیه و آله حین جائته وفاه جعفربن ابی طالب و زید بن حارثه ،کان اذا دخل بیته کثر بکائوه علیهما جدا….»(۳) ؛ هنگامی که خبر درگذشت جعفربن ابی‌طالب (طیّار) و زید بن حارثه به رسول خدا (ص) رسید، هرگاه به منزل خود وارد می‌شد، گریه‌اش بر آن دو شدّت می‌یافت…
ابن شهر آشوب درباره تاریخ تولّد امام سجّاد(ع) نقل می‌کند: «قَبْلَ وَفاهِ أمِیرِالْمُؤْمِنِینَ بِسَنَتَیْنِ…»(۴) ؛ دو سال پیش از وفات امیرالمؤمنین علیه‌السّلام …
طبرسی (متوفّای قرن ۶) برای اشاره به عملکرد محمّد بن حنفیّه در دوران پس از شهادت امام حسین (ع) می‌نویسد: «بَعْدَ وَفاهِ أخِیهِ الْحُسَیْنِ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ…»(۵) ؛ بعد از وفات برادرش امام حسین علیه‌السّلام …
در منابع اهل عامه نیز برای دو شهید بزرگوار صدر اسلام یعنی جناب حمزه(۶)و جناب جعفرطیار(۷)، واژه وفات استعمال شده است. آیا به صرف کاربرد وفات در باره امام حسین (ع) و امیر المومنین (ع) باید گفت که این دو امام شهید، شهید نشده اند و به مرگ طبیعی از دنیا رفته اند؟
شاید بعد از مدتی که در باره فاطمه زهرا شبهه پراکنی شد نوبت به واقعه کربلا رسیده باشد که به علت استعمال واژه وفات، باید در حادثه عاشورا هم تردید کرد!!
هرچند محدث قمی در کتاب منتهی الآمال از واژه وفات برای حضرت صدیقه کبری استفاده کرده است، ولی در کتاب دیگرش به نام «بیت الأحزان» در وصف آن بانو می‌نویسد:«الشَهِیدَهُ الْمَظْلُومَهُ الْمَـقْهُورَه…»(۸) هرچند نمونه‌ها و شواهد برای برملا کردن این مغالطه سخیف بسیار است، اما به علت رعایت اختصار به همین مقدار بسنده می‌کنیم.
[۱] زمر ۴۲
[۲] متوفای ۳۸۱
[۳] من لایحضره الفقیه حدیث۵۲۷
[۴] متوفای ۵۸۸ / مناقب آل ابی طالب ج ۴ ص ۱۷۵
[۵] احتجاج ج ۲ص ۲۷۳
[۶] سمط النجوم العوالی ج ۱ ص ۴۶۲
[۷] ابن ابی شیبه م ۲۳۵ هجری قمری/ المصنف ج ۳ ص ۶۲ و ج ۷ ص۴۱۴
[۸] بیت الاحزان ص ۳
