این عفونت با علائمی نظیر احساس نیاز به دفع مکرر ادرار و سوزش ادراری همراه می باشد، این حالت سیستیت نام دارد و در بین خانم های ۲۰ تا ۵۰ ساله که از نظر جنسی فعال هستند، نسبتاً شایع است.
باکتری می تواند هر بخشی از دستگاه ادراری را آلوده نماید. دستگاه ادراری از کلیه ها که ادرار را ترشح می کنند آغاز می شود و بصورت لوله هایی که حالب نام دارند تا مثانه کشیده می شوند که ادرار در آن جمع می شود. دستگاه ادراری به پیشابراه ختم می گردد که لوله کوتاهی است که ادرار را به خارج از بدن هدایت می نماید.
اگر باکتری های موجود در روده ها خود را از راه رکتوم به پیشابراه برسانند و از آنجا بالا روند و وارد مثانه شوند، عفونت بوجود می آید. باکتریها می توانند مثانه را آلوده نمایند و سیستیت ایجاد کنند و یا بدون آنکه علامتی ایجاد نمایند، در آنجا تکثیر پیدا کنند. در هر یک از این موارد، باکتریها ممکن است از راه حالب بالا روند و کلیه ها را نیز دچار عفونت نمایند. عفونت کلیه خطرناک است و ممکن است سبب زایمان زودرس یا سایر بیماری های دیگر شود.
آیا بارداری احتمال ابتلا به عفونت ادراری را بالا می برد؟
بارداری احتمال ابتلا به عفونت در هر یک از بخش های دستگاه ادراری را بالا می برد. زیرا مقدار زیاد هورمون پروژسترون سبب شل شدن عضلات حالب و در نتیجه گشادتر شدن حالب می شود.
رحم در حال رشد می تواند به حالب ها فشار وارد نماید و سبب اختلال جریان ادرار در حالب ها شود و سرعت آنرا کُند سازد. با رشد جنین فشار بر روی زیاد مثانه می شود در نتیجه تخلیه ادرار به صورت کامل انجام نمی گیرد و در نتیجه عبور ادرار در مسیر دستگاه ادراری زمان بیشتری به طول می انجامد و باکتریها پیش از خروج از بدن زمان زیادتری برای تکثیر خواهند داشت. به همین علت پزشک متخصص در همان اولین نوبت معاینات دوران بارداری آزمایش ادرار را تجویز می نماید،
اگر آزمایش اولیه منفی باشد احتمال بروز عفونت ادراری در طول دوران بارداری پائین خواهد بود. اما اگر جزو ۵ تا ۷% خانم هایی باشید که باکتری در ادرارشان یافت می شود، باید برای رفع آن از آنتی بیوتیک استفاده نمایید. اگر این نوع عفونت باکتریائی درمان نگردد احتمال بروز عفونت کلیه در دوران بارداری به ۳۰% می رسد.
علائم سیستیت چیست؟
علائم عفونت مثانه (سیستیت) در خانم ها متفاوت است و به شکل های زیر بروز می نماید:
احساس درد، ناراحتی و سوزش هنگام دفع ادرار (و احتمالاً هنگام مقاربت جنسی)
ناراحتی لگن یا درد قسمت تحتانی شکم (اغلب در قسمت فوقانی استخوان لگن)
افزایش دفعات دفع ادرار و احساس فشار و نیاز به ادرار کردن به صورت مکرر حتی زمانی که میزان ادرار در مثانه بسیار کم است
ادرار بدبو
ادرار کدر
وجود خون در ادرار (اغلب با چشم غیرمسلح دیده نمی شود)
به دلیل اینکه دفع مکرر ادرار در دوران بارداری امری شایع است، امکان تشخیص قطعی سیستیت مشکل می باشد بخصوص در مواردی که علائم خفیف باشد. اگر فکر می کنید که ممکن است به عفونت ادرای مبتلا شده باشید از پزشک خود بخواهید تا آزمایش ادرار برای شما تجویز کند تا بتوان تشخیص قطعی داد. اگر عفونت درمان نشود فرد در معرض خطر شدید عفونت کلیه در دوران بارداری قرار می گیرد؛ بنابراین بسیار مهم است که درمان به تأخیر نیافتد.
علائم عفونت کلیه چیست؟
علائـم انتـشـار عفونـت به کلیه ها عبارتند از:
-تب شدید، اغلب همراه با لرز و تعریق می باشد
-درد در قسمت تحتانی پشت یا پهلو درست زیر دنده ها که ممکن است یکطرفه یا دوطرفه باشد و احتمالاً درد شکم
-تهوع و استفراغ
-وجود چرک و خون در ادرار (ممکن است با چشم غیرمسلح دیده نشود)
ممکن است علائم سیستیت نیز در عفونت کلیه دیده شوند. عفونت کلیه از خطرناک ترین عوارض دوران بارداری است و ممکن است باعث زایمان زودرس یا سایر اختلالات شود؛ بنابراین بیمار باید فوراً توسط پزشک ویزیت شود و تحت درمان قرار بگیرید.
ابتلا به عفونت ادراری در دوران بارداری چه درمانی نیاز دارد؟
اگر به هنگام بارداری دچار سیستیت شوید و یا در اولین معاینه دوران بارداری باکتری در ادرار شما دیده شود باید به مدت ۷ تا ۱۰ روز آنتی بیوتیک خوراکی مصرف کنید. (بسیاری از آنتی بیوتیک ها را میتوان با اطمینان در دوران بارداری مصرف نمود). اگر علائم سیستیت دارید، احتمالاً با مصرف آنتی بیوتیک در عرض چند روز این علائم برطرف می شوند امابه هر حال ادامه یک دوره درمان بطور کامل بسیار ضروری است تا دستگاه ادراری از وجود باکتری پاک گردد.
پس از درمان آزمایش ادرار را باید تکرار کنید تا مشخص شود که عفونت رفع شده است. انجام کشت های مکرر ادرار با فواصل معین درطول دوران بارداری الزامی است تا از عدم بازگشت عفونت اطمیـنان حاصل گردد. در ۴۰% خانم های بـاردار که دچـار عفونت ادراری می شوند عفونت تکرار می شود. به منظور پیشگیری از عود عفونت، در صورت تکرار عفونت مثانه، ممکن است آنتی بیوتیک بطور دائم و با یک دوز پائین تا زمان زایمان تجویز گردد.
گاهی بروز عفونت کلیه در دوران بارداری باعث بستری شدن بیمار می شود و بیمار آنتی بیوتیک وریدی دریافت می کند و از نظر علائم زایمان زودرس تحت نظر قرار می گیرد.
چگونه میتوان از عفونت ادراری پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از عفونت ادراری میتوانید اقدامات زیر را بکار بندید:
– روزانه مقدار زیادی آب بنوشید. حداقل ۸ لیوان با گنجایش ۲۴۰ سی سی در روز آب بنوشید.
– هرگز احساس دفع ادرار را نادیده نگیرید و سعی کنید هر بار مثانه را کاملاً خالی نمایید.
– پس از اجابت مزاج موضع را از جلو به عقب تمیز نمایید تا از ورود باکتری های مدفوع به پیشابراه جلوگیری شود.
-قبل از مقاربت جنسی و بعد از آن ادرار کنید و دستگاه تناسلی را با آب و صابون ملایم بشوئید.
-عصاره شاتوت بنوشید. مطالعات نشان داده اند که آب عصاره شاتوت میزان باکتریها را کاهش می دهد و از جایگزین شدن باکتری های جدید در دستگاه ادراری جلوگیری می کند. (البته نوشیدن عصاره شاتوت عفونت ادراری را درمان نمی کند و اگر دارای علائم عفونت ادراری هستید باید حتمابه پزشک مراجعه نمایید و آنتی بیوتیک مصرف کنید)
-از مصرف فرآورده های بهداشتی مخصوص دستگاه تناسلی (اسپری یا پودر) و صابون های قوی خودداری نمایید زیرا پیشابراه و دستگاه تناسلی را تحریک می نماید و محیط کشت مناسبی برای رشد باکتریها خواهد بود. در دوران بارداری از دوش واژینال استفاده ننمایید.
لباس های زیر خود را از نوع نخی انتخاب نمایید و از جوراب شلواری هایی که قسمت بالای آن نخی هستند، استفاده کنید.
