«غسل یعنى شستن و در اصطلاح شرعى، شستن تمام بدن به نحو مخصوص و به قصد قربت است.»
اگر انسان چه در خواب و چه در بیدارى جنب شود، باید براى خواندن نماز و انجام کارهایى که به طهارت نیاز دارد، غسل کند.
غسل گاهى واجب است مانند غسل جنابت و گاهى مستحب، مانند غسل جمعه.
قبل از انجام غسل باید مانعى در بدن نباشد که از رسیدن آب به بدن جلوگیرى نماید.
فایده غسل
تماس آب با پوست بدن نیز علاوه بر شستشو و نظافت، فواید زیادى دارد. از جمله این که تعادل از دست رفته بین اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک بدن را تجدید مى کند. حضرت رضا(ع) درباره علّت تشریع غسل جنابت که یکى از اقسام غسل است مى فرماید:
«إِنَّ الْجَنابَه خارِجَه مِنْ کُلِّ جَسَدِهِ، فَلِذلِکَ وَجَبَ عَلَیْهِ تَطْهیرُ جَسَدِهِ کُلِّهِ» (بحارالانوار، ج ۶، ص ۹۵)
آنچه موجب جنابت است از همه بدن خارج مى شود، از این رو بر شخص جنب واجب است که همه بدن خود را تطهیر کند.
غسل بر دو نوع است:
۱- ترتیبی: در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، اول سرو گردن، بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشوید.
۲- ارتماسی: در غسل ارتماسی اگر به نیت غسل ارتماسی بتدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب رود، غسل او صحیح است و احتیاط آن است که یک دفعه زیر آب رود.
مواردی که غسل باطل می گردد عبارتند از:
۱- در غسل ترتیبی اگر عمدا یا از روی فراموشی یا به واسطه ی ندانستن مساله، ترتیب را مراعات نکند، غسل او باطل است.
۲- درغسل ارتماسی اگر بعد از غسل بفهمد به مقداری از بدن آب نرسیده چه جای آن را بداند یا نداند، باید دوباره غسل کند.
۳- اگر در غسل به اندازه ی سرمویی از بدن نشسته بماند، غسل باطل است.
۴- کسی که قصد دارد پول حمامی را ندهد یا بدون این که بداند حمامی راضی است، بخواهد نسیه بگذارد، اگر چه بعد حمامی را راضی کند، غسل او باطل است.
تفاوت غسل ترتیبی و ارتماسی
۱- در غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد اما در ترتیبی اگر نجس باشد و هر قسمتی را قبل از غسل، آب بکشد غسل او صحیح است.
۲- در غسل ارتماسی باید بین آن فاصله نباشد ولی در غسل ترتیبی اشکالی ندارد.
اهل البیت
