سکته مغزی در انسان ها به یکباره اتفاق نمی فتد بلکه پیش زمینه ها و علامت هایی دارد که باید نسبت به آن ها آگاه بود.سکته مغزی یکی از شناخته شدهترین دلایل مرگ و میر در نقاط مختلف جهان است. سکته مغزی در حقیقت یک حمله مغزی است که با ایجاد وقفه در گردش خون به بخشی از مغز رخ می دهد.
انواع سکته مغزی
سکته مغزی هنگامی رخ میدهد که یک لخته خونی باعث انسداد شریان خونرسان به مغز میشود (سکته مغزی ایسکمیک) و یا یک رگ خونی مغز پاره شده و خونرسانی به بخشی از مغز متوقف میشود (سکته مغزی هموراژیک). در عرض چند دقیقه پس از این حادثه سلولهای مغز شروع به مردن میکنند.
دلیل سکته مغزی هر کدام از این موارد که باشد، باید دقت داشت که با وقوع سکته مغزی بیمار در خطر مرگ قرار خواهد گرفت. سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است.
علایم سکته مغزی
در بیشتر افراد علایم سکته مغزی به سرعت و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از وقوع سکته خود را نشان میدهند. علایم هر سکته مغزی بستگی به قسمتی از مغز دارد که دچار گرفتاری شدهاست. این علایم امکان دارد شامل موارد زیر گردد:
۱ – ضعف و کرختی صورت و بازوها یا پاها به خصوص در یک طرف بدن (همی پارزی)
۲ – فلج صورت. بازو و پاها در همان طرف (همی پلژی)
۳ – عدم تعادل و لنگ زدن (آتاکسی)
۴ – اختلال در تکلم یا در درک کلام (دیس آرتری)
۵ – اشکال در بلع (دیس فاژی)
۶ – کرختی و سوزش قسمتهای بدن-اشکال در درک وضعیت و موقعیت (پارستزی)
۷ – دو بینی-تاری دید یا از دست دادن بینایی به خصوص در یک چشم
۸ – سردرد شدید و ناگهانی
۹ – از دست دادن حافظه کوتاه مدت وطولانی مدت-اختلال در قضاوت
۱۰ – سرگیجه بدون دلیل و سقوط ناگهانی
۱۱ – بی اختیاری ادرار و مدفوع
۱۲ – اشکال در پیدا کردن کلمات و فهمیدن آن چیزی که دیگران میگویند
۱۳ – عدم توانایی در انجام حرکات ظریف
علائم سکته مغزی بر اساس نوع سکته، محل بروز آن در مغز و شدت آن، مختلف هستند. مهمترین علائم سکته مغزی عبارتند از:
۱ – تاری ناگهانی دید به خصوص در یک چشم
۲ – احساس بیحسی یا فلج ناگهانی در یک طرف صورت و دست یا پای یک طرف بدن
۳ – کاهش ناگهانی بینایی، قدرت بدن، تعادل بدن (به سختی راه رفتن)، قوای حسی، صحبت کردن و یا فهم صحبت دیگران
۴ – سرگیجه ی بدون دلیل یا افتادن ناگهانی روی زمین
۵ – سردرد ناگهانی و شدید بدون دلیل که فورا بعد از آن فرد بیهوش میشود (نشان دهنده سکته مغزی به علت خونریزی است).
۶ – بیهوش شدن فرد
۷ – به هم خوردن تعادل بدن به طور ناگهانی که احتمالا با حالت تهوع، استفراغ کردن، تب، سکسکه و یا قورت دادن غذاها به سختی همراه است.
عوامل سکته مغزی
اگرچه سکته مغزی می تواند برای هر فردی رخ دهد، اما این عوامل خطر آفرین شما را در معرض خطر بیشتری قرار می دهند:
سن ۵۵ سال یا بیشتر
فشار خون بالا
سیگار کشیدن
بیماری دیابت
بیماری های دیگر مانند بیماری قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و اختلالات خونی، میگرن با اورا، یا اختلالات بینایی
سابقه خانوادگی
برای کمک به پیشگیری یا به تاخیر انداختن سکته مغزی، کنترل عوامل خطرآفرین ضروری است. افزون بر این، دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم سرشار از انواع مختلف میوه ها، سبزیجات و غلات کامل، در کنار ورزش منظم و حفظ یک وزن سالم از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.
درمان سکته مغزی
در درمان سکته مغزی، ثانیه ها نیز اهمیت دارند. وقتی اکسیژن به مغز نمی رسد، مرگ سلول های مغز در چند دقیقه آغاز می شود.
به شرط مصرف داروهای متلاشی کننده لخته خون در سه ساعت ابتدایی پس از بروز سکته مغزی، می توان از گسترش آسیب دیدن مغز کاست. وقتی بخشی از بافت مغز از میان می رود، اندام هایی از بدن که توسط بافت از میان رفته مغز کنترل می شدند از کار می افتند. به عبارت دیگر سکته مغزی سبب ناتوانی بلند مدت جسمی می شود.
درمان اولیه پس از وقوع یک سکته مغزی شامل تحت نظر گرفتن دقیق فرد و انجام اقدامات پرستاری برای محافظت راه تنفسی او میباشد. اگر در سی تی اسکن دیده شد که یک لخته خون در شریان وجود دارد، باید فوراً با استفاده از داروهای ترومبولیتیک اقدام به حل کردن آن نمود.
این درمان ممکن است باعث بهبود عواقب سکته مغزی بشود اما در هر موردی نباید آن را بکار برد، زیرا باعث افزایش خطر بروز خونریزی در مغز میشود.
انجام درمان طولانی مدت برای کاهش خطر وقوع سکتههای مغزی بعدی بستگی به این دارد که علت ایجاد این سکته مغزی چه بودهاست. یکی از راههای درمان سکته مغزی ناشی از انسداد عروق، حل کردن لخته مسدود کننده رگ است.
این کار با استفاده از دارویی به نام Alteplase یا به اختصار tPA انجام میشود. هر قدر این درمان سریعتر انجام شود نتیجه بهتری دارد و حداکثر ظرف چهار ساعت و نیم از شروع سکته مغزی قابلیت تزریق وجود دارد.
هر قدر تزریق از شروع سکته به تاخیر بیفتد احتمال بروز خونریزی مغزی بدنبال این درمان بیشتر میشود. این دارو از طریق ورید بازویی یا داخل شریانی تزریق میشود. اگر زمان فوق از دست برود و علت سکته آمبولی یا ترومبوز عروق مغزی بودهباشد، داروهایی مثل آسپیرین یا وارفارین تجویز میشود تا با رقیق کردن خون از وقوع لختههای خون جلوگیری کند.
منبع: سلامتی