دره مرادبیگ بزرگترین دره کوهستان الوند و از جاهای دیدنی همدان به شمار می‌رود که به‌دلیل آب‌وهوای مطبوع و خنک همواره به‌عنوان ییلاقی برای تفریح مردم همدان استفاده شده است. این دره در سه کیلومتری جنوب همدان قرار دارد و به‌واسطه فاصله نزدیکش با شهر، بسیاری از گردشگران را به خود جذب می‌کند. علاوه بر طبیعت بکر و زیبا، در این منطقه می‌توانید از قلعه بهمن میرزا، امامزاده پیر رحمان، رود آلوسجرد و… بازدید کنید.
دره مرادبیگ در فاصله سه کیلومتری جنوب شهر همدان در دامنه کوه‌های الوند در جنوب غربی استان همدان واقع شده است. این منطقه از شمال به شهر همدان، از شرق به روستای ابرو تفریجان، از غرب به روستای گنجنامه و شهرستانه و از جنوب به کوهستان الوند محدود می‌شود.
دره مرادبیگ که ۸۰۰ هکتار وسعت دارد، به‌صورت شمالی-جنوبی کشیده شده است و از غرب و شرق به ارتفاعات محدود می‌شود. این دره برخلاف سایر دره‌های الوند همچون دره گنجنامه که در مسیر راه‌های باستانی قرار داشت، در منطقه بسته‌ای واقع شده که تردد در آن بسیار اندک بوده است. در نتیجه تنها راه ارتباطی آن، راه مالروی انتهای دره است که از طریق دره چشمه فرشه در فصول خشک سال با روستای پشت کوه ارتباط دارد.
دره سبز و خرم مرادبیگ از دیربار به‌خاطر شرایط مساعد آب‌وهوایی موردتوجه بسیاری از حاکمان بود و ییلاق آن‌ها به حساب می‌آمد. اولین سکونتگاه دره حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ سال پیش مقارن با حکومت ایلخانیان شکل گرفت. بنا به نظر افراد قدیمی روستا، «مرادبیگ» و دو برادر او به نام‌های «نظربیگ» و «اله‌بیگ» در دوران مزبور در سه نقطه از همدان حکومت می‌کردند. جالب اینکه عارف قزوینی، شاعر نامدار مشروطه‌خواه، در دوره رضاخان به این دره تبعید شد و در بهمن‌ماه ۱۳۱۲ در این محل درگذشت.
براساس مصوبه شورای عالی شهرسازی مورخ چهارم مهرماه ۱۳۶۷، روستای دره مرادبیگ به محدوده خدمات شهری افزوده شده و جزو شهر همدان محسوب می‌شود. فعالیت‌های اصلی مردم این منطقه باغبانی، دامداری و صنایع دستی است. مردم بومی به زبان‌های آذری، فارسی و کردی صحبت می‌کنند و اقوام گوناگون با فرهنگ‌های مختلف در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیزی دارند. از نظر گردشگران، چشم‌انداز بی‌نظیر دو طرف دره مرادبیگ بزرگترین جاذبه منطقه و مهم‌ترین نقطه قوت آن به شمار می‌رود؛ اما به نظر می‌رسد که برنامه‌ریزی جامعی برای بهره‌برداری از این جاذبه طبیعی وجود ندارد و همین امر موجب تخریب باغ‌ها و تغییر کاربری آن‌ها شده است. مشکل دیگر این منطقه و کوهستان الوند را می‌توان تردد موتورسواران در دل کوه دانست که پوشش گیاهی را از بین می‌برند و باعث رعب و وحشت حیوانات منطقه می‌شوند. برخی از اهالی دره مرادبیگ نیز بر اثر ناآگاهی، سنگ‌های کوه را برای ساخت‌وساز جابه‌جا کرده‌اند تاحدی که هم‌اکنون زیر چشمه ملک، دیگر سنگی وجود ندارد و این قضیه باعث سیلاب منطقه خواهد شد.
عکاس: مهسا محمودی
خبرنگار: سید جواد میربابایی
