عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت چهاردهم با حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی نسبت به انتقادات نمایندگان مردم در خصوص عملکردش، توضیحاتی ارائه داد.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک؛ وزیر اقتصاد در جلسه مجلس اظهار داشت: ما می‌دانیم که هفت سال تورم بالا چه تاثیری بر معیشت مردم گذاشته است. شهروندان سال‌ها با کاهش قدرت خرید مواجه بوده‌اند و شرایط دشواری را پشت سر گذاشته‌اند. با این حال، اطلاعاتی که منافع ملی را به خطر بیندازد ارائه نخواهم کرد.
وی با اشاره به ظرفیت‌های کشور افزود: ایران دارای ذخایر عظیم نفت و گاز و منابع انسانی ارزشمندی است. به همین دلیل، در این جنگ اقتصادی پیروز خواهیم شد. سال ۱۳۹۷ پس از بازگشت از سفر چین، مسئولیت بانک مرکزی را برعهده گرفتم. در آن زمان، اطرافیان ترامپ تصور می‌کردند که در تهران جشن خواهند گرفت، اما ما توانستیم در برابر این فشارها ایستادگی کنیم. در آن زمان سالانه تنها ۷ میلیارد دلار وصولی ارزی داشتیم. هفته گذشته که در عربستان بودم، از من پرسیدند که چگونه ایران توانسته با وجود چندین سال تحریم، همچنان پایدار بماند.
همتی در ادامه گفت: بسیاری از مردم زیر خط فقر رفته‌اند و کاملاً آگاه هستم که چه سختی‌هایی را متحمل می‌شوند. برای درک بهتر شرایط باید اشاره کنم که تنها ۶ میلیارد دلار، معادل یک ماه واردات کشور است، اما دو سال است که بر سر این موضوع بحث می‌کنیم.
استیضاح حق نمایندگان است/مسائل ارزی در اختیار بانک مرکزی
وزیر اقتصاد درباره موضوع استیضاح خود تصریح کرد: از استیضاح استقبال می‌کنم. این حق نمایندگان مجلس است و ما موظف به قانع کردن شما هستیم. اگر نتوانیم، شما اختیار دارید از ابزار استیضاح استفاده کنید. استیضاح یکی از نشانه‌های پیشرفت سیاسی و بلوغ در اداره کشور است. هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که نمایندگان انگیزه سیاسی دارند. این حق آن‌هاست و من به آن احترام می‌گذارم.
در خصوص مسائل اقتصادی، وزیر اقتصاد توضیح داد: به عنوان یکی از اعضای دولت، پاسخگو هستم. مهم‌ترین مسئله اقتصادی کشور، تورم مزمن است که سال‌هاست گریبان‌گیر اقتصاد شده است. با این حال، باید توجه داشت که نرخ تورم نسبت به گذشته کاهش یافته است. برخی ادعا می‌کنند که من برنامه‌ای ندارم، اما مگر ممکن است که از ساعت ۶ صبح تا ۱۲ شب مسائل را پیگیری کنیم و در عین حال برنامه‌ای نداشته باشیم؟
وی به ریشه‌های تورم اشاره کرد و گفت: تمام اقتصاددانان تأکید دارند که تورم ناشی از رشد نقدینگی است. در پنج ماه گذشته، ۸۵۰ هزار میلیارد تومان از کسری بودجه سال ۱۴۰۳ تأمین شده است. این کار از طریق استقراض از صندوق توسعه ملی، مالیات و روش‌های دیگر انجام شد تا بودجه تأمین شود. حتی یک ساعت هم پرداخت حقوق‌ها به تأخیر نیفتاده است. این اقدامات، دستاورد وزارت اقتصاد بوده است. مطابق قانون، مسائل ارزی در اختیار بانک مرکزی است و ریشه تورم به کسری بودجه، ناترازی بانک‌ها و ناترازی تجاری بازمی‌گردد.
تورم ایران مزمن است
وزیر اقتصاد با اشاره به نقش تمامی نهادها در مدیریت بودجه اظهار داشت: ناترازی بودجه به معنای عدم تعادل میان درآمدها و هزینه‌های کشور است. مجلس، دولت و کل حاکمیت در این مسئله نقش دارند. وظیفه من تأمین مالی این بودجه است که تاکنون انجام شده است. در ابتدای دوره فعالیتم، سازمان برنامه و بودجه نگران بود که نتوانیم بودجه را تا پایان سال تأمین کنیم، اما تنها در ماه گذشته ۱۷۰ هزار میلیارد تومان بودجه مالیاتی اختصاص یافت. اگر سازمان امور مالیاتی لحظه‌ای غفلت کند، دچار مشکل می‌شویم. مولدسازی گسترده‌ای انجام شده و تاکنون ۹۰ درصد این برنامه محقق شده است. خصوصی‌سازی نیز در این مدت رشد چشم‌گیری داشته است.
همتی درباره نرخ ارز اظهار داشت: اقتصاد ایران از دیرباز اقتصادی نفت‌محور بوده و تورم مزمنی دارد. سلطه مالی دولت در قالب کسری بودجه و تکالیفی که مجلس تصویب می‌کند، در کنار ضعف نظارتی در نظام بانکی، فشار تورمی را افزایش داده است. این امر موجب رشد بیش از حد نقدینگی شده است. به عنوان نمونه، پس از برجام، صادرات نفت افزایش یافت، رشد اقتصادی بهبود پیدا کرد و تورم کاهش یافت. این نشان می‌دهد که افزایش درآمدهای ارزی می‌تواند تورم را کاهش داده و رشد اقتصادی را تقویت کند. ریشه این مشکلات به ساختار نفت‌محور اقتصاد و مسائل بین‌المللی بازمی‌گردد.
وی با اشاره به تجربیات گذشته توضیح داد: در بیست سال اخیر، کشور در سه دوره در آستانه ابرتورم قرار گرفت: سال‌های ۱۳۹۷، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۱. در هر سه دوره، بانک مرکزی با ابزارهای خود مانع وقوع ابرتورم شد. از این پس نیز سیاست ما کنترل تورم و ایجاد ثبات پایدار در اقتصاد کلان است. به دنبال کاهش فعالیت‌های سفته‌بازانه و افزایش رشد حقیقی اقتصاد هستیم.
مرکز مبادله ارز و طلا تصمیم من نبود/۳۵ درصد ارزهای صادراتی به کشور بازنگشته است
وزیر اقتصاد در خصوص نرخ ارز افزود: برخی می‌گویند که دولت عامدانه نرخ ارز را افزایش داده است، اما این یک اشتباه است. مجلس مصوب کرد که مرکز مبادله ارز و طلا ایجاد شود و نرخ ارز به‌صورت شناور مدیریت شود. این تصمیم من نبود. در سامانه نیما نرخ ارز ۴۰ هزار تومان بود، اما در بازار آزاد دلار ۶۰ هزار تومان معامله می‌شد که این تفاوت، رانت ارزی ایجاد می‌کرد. بخشی از این رانت نصیب صرافی‌ها، دلالان و صادرکنندگان شد. رقم بسیار بالایی است و نمی‌توانم در برابر آن سکوت کنم. دولت قبلی نیز از فروردین امسال افزایش تدریجی نرخ ارز را آغاز کرده بود. در کنار این موضوع، حوادث منطقه‌ای و بازگشت ترامپ به قدرت تأثیرات مهمی بر بازار ارز داشته‌اند.
وی در ادامه گفت: ۳۵ درصد ارزهای صادراتی به کشور بازنگشته است. صادرکنندگان می‌گویند که بازگرداندن ارز برای آن‌ها صرفه اقتصادی ندارد. نرخ ۹۲ هزار تومانی دلار واقعی نیست و ناشی از انتظارات تورمی است. معتقدم که این نرخ باید کاهش یابد و بانک مرکزی مدیریت لازم را انجام خواهد داد. نباید چنین فاصله‌ای میان نرخ ارز آزاد و بازار توافقی وجود داشته باشد. در حال حاضر، کالاهایی در گمرک باقی مانده که هنوز ارز مورد نیاز آن‌ها تأمین نشده است. به همین دلیل، اجازه داده شد تا ۹۰ درصد این کالاها وارد شوند، اما همین امر نیز موجب افزایش تقاضای درهم و رشد نرخ ارز شد.
اخبار مثبت وزیر اقتصاد
همتی از تأثیرات مثبت سیاست‌های اقتصادی دولت خبر داد و اعلام کرد که در پنج‌ماهه منتهی به بهمن، صادرات غیرنفتی با رشد ۲۵ درصدی همراه بوده است. به گفته او، صادرات به ۱۵ کشور منطقه ۳۷ درصد افزایش یافته و تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز ۲۷ درصد رشد داشته است. در همین بازه زمانی، صادرات پسته ۱۴۷ درصد، محصولات پتروشیمی ۴۷ درصد و زعفران ۱۷ درصد افزایش یافته است.
وی با اشاره به کاهش کسری تراز تجاری غیرنفتی گفت: سال گذشته این رقم ۱۷ میلیارد دلار منفی بود، اما امسال با رشد ۱۹ درصدی صادرات، کسری تجاری به ۳ میلیارد دلار کاهش یافته است. او همچنین تأکید کرد که با احتساب صادرات نفت و گاز، وضعیت تراز تجاری کشور بهبود محسوسی داشته است.
حال خوب بازار سرمایه
وزیر اقتصاد با هشدار نسبت به ایجاد فضای منفی در بازار ارز تصریح کرد: نباید این تصور ایجاد شود که وضعیت ارزی کشور نگران‌کننده است یا موج جدیدی از تورم در راه است. ما نرخ ارز را مدیریت و تورم را کنترل خواهیم کرد.
او یکی از نشانه‌های تأثیر این سیاست‌ها را رشد ۴۰ درصدی بازار سرمایه در پنج ماه اخیر دانست و افزود: این روند نشان‌دهنده پویایی و بهبود شرایط اقتصادی کشور است.
همتی تأکید کرد که دولت با جدیت به کنترل تورم و ثبات بازار ارز ادامه خواهد داد و سیاست‌های اقتصادی دولت همچنان به حمایت از رشد صادرات و تقویت بازار سرمایه متمرکز خواهد بود.
