به گزارش خبرنگار اقتصادی مشرق ، نرخ دلار در بودجه دولت‌ها همیشه امری چالش‌ساز بوده و هست. در سال جاری اما این چالش عمیق‌تر از همیشه شده‌است زیرا دلار، این ارز خبرساز ماه‌های اخیر وضعیت خاصی را پشت‌سر می‌گذارد و هنوز اجماعی بر سر آن به‌وجود نیامده است.
از سوی دیگر اظهارنظرها درخصوص نرخ دلار در بودجه ۹۲ آغاز شده‌است و نظرات متضاد در این زمینه دستمایه بحث‌های پرکشش میان نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی شده است. کارشناسان اقتصادی بر سر این موضوع با یکدیگر بحث می‌کنند که اصولا دلار در بودجه ۹۲ باید بر همان نرخ ۱۲۲۶ تومانی پایدار بماند یا از جای کنده شود و به نرخ‌های بالاتری انتقال داده شود. این کارشناسان هر کدام معایب و مزایایی هم برای قیمت‌های پیشنهادی خود قائل می‌شوند.
موضوع این است که برخی می گویند نرخ دلار در بودجه ۹۲ بالای ۲ هزار تومان و همان نرخ مرکز مبادلاتی باشد. برخی نیز با این نظر به دلیل احتمال به‌هم ریختن بازارهای مختلف مخالفت می‌کنند.
در همین ارتباط رحیم ممبینی معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور با تشریح ویژگی‌های بودجه ۹۲، از رویکرد “انقباضی شدید” در این لایحه سخن گفته و معتقد است :به طور قطع قیمت‌گذاری ارز در لایحه بودجه سال آینده کمتر از قیمت ارز در مرکز مبادلات ارزی خواهد بود.
قیمت دلار از نگاه نمایندگان مجلس
محمدرضا پور ابراهیمی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس پیش بینی کرد که با تشکیل کمیته تعیین قیمت ارز از سوی دولت و مجلس با مشارکت ۲ کمیسیون اقتصادی و برنامه و بودجه، نرخ دلار بین ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان بسته شود و مبنای بودجه نباید قیمت کنونی نفت، دلار و درآمدهای کشور فعلی کشور باشد؛ چراکه در این صورت با کوچکترین تلنگر به این درآمدها شاهد وضعیتی خواهیم بود که در سال ۹۱ برای کشور بوجود آمد.
علی محمد احمدی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز با تأکید بر اینکه قطعاً پیشنهاد دولت برای نرخ دلار کمتر از ۲۰۰۰ تومان و بیشتر ۲۵۰۰ تومان نخواهد شد،گفت: بودجه نویسی طی ۸ سال گذشته نه تنها ضابطه‌مند نبوده بلکه بسیار کلی‌نگر، بی برنامه و شتابزده تصویب شده است و نرخ دلار را معمولاً باید دولت در لایحه بودجه پیشنهاد دهد که هنوز این کار را انجام نداده است ،اما زمانی که دولت نرخ هدف را برای دلار در مرکز مبادلات ارز ۲۵۰۰ تومان در نظر می‌گیرد ،قطعاً می‌توان گفت که پیشنهاد دولت کمتر از ۲۰۰۰ تومان و بیشتر از ۲۵۰۰ تومان نخواهد بود.
هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم با تشریح تغییرات بودجه نویسی دولت‌های نهم و دهم نسبت به دولت‌های گذشته به شیوه جدید فرار از نظارت مجلس طی ۸ سال گذشته با تدوین لوایح بودجه‌ای اشاره کرد و گفت: دولت نرخ ۱۵۰۰ تومان را برای دلار پیشنهاد داد اما مجلس دلاربیش از ۲۰۰۰ تومان را تصویب می‌کند.
از سوی دیگر برخی نمایندگان مجلس نظیر غلامرضا مصباحی‌مقدم رئیس‌کمیسیون برنامه و بودجه هم گفته‌اند هر دلار ۲ هزار تومان تعیین شود.
همچین ایرج ندیمی هم پیش‌ترها نرخ دلار در بودجه ۹۲ را بالای ۲ هزار تومان پیش‌بینی کرده بود. جعفر قادری یک عضو دیگر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته بود : حفظ قیمت ارز در نرخ‌های بالا در بودجه سال آینده آثار و پیامدهای مثبت و منفی می‌تواند داشته باشد و از جمله آثار مثبت بالا نگه داشتن نرخ ارز این است که زمینه را برای صادرات کالاهای غیر‌نفتی فراهم می‌کند و توازن تجاری را به نفع صادرات تغییر می‌دهد،در نتیجه بسیاری از کالاهایی که صادرات آن مقرون به صرفه نبود توجیه می‌یابد و صادرات آن کاملا مقرون به صرفه میشود.
اسماعیل جلیلی یکی دیگر از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه با تایید سخنان مصباحی‌مقدم گفت: در قانون برنامه تصریح شده است که نرخ ارز باید به صورت شناور مدیریت شده هدایت شود و هیچ دلیلی برای ثابت نگه داشتن آن ذکر نشده‌است.
این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که نرخ مورد نظر نمایندگان مجلس برای دلار در بودجه ۹۲ چقدر است گفته؛ ما معتقدیم که قیمت پایه را ما باید بر اساس نرخ دلار در مرکز مبادلات ارزی در نظر بگیریم و بر اساس این نرخ پایه پیش رویم.
در این میان اما همگی با افزایش نرخ دلار در بودجه ۹۲ موافق نیستند و برخی تاکید دارند که دلار در بودجه ۹۲ باید همان ۱۲۲۶ تومان باشد. آنها به آثار تورمی افزایش نرخ دلار در بودجه اشاره می‌کنند و از عدم تعادل در بازارها اظهار نگرانی می‌کنند. بنابراین در این گیر و دار این سوال پیش می‌آید که در نهایت دلار باید با چه نرخی در بودجه ۹۲ گنجانده شود. یعنی نرخ مناسب‌تر همان ۱۲۲۶ تومان است یا نرخی در مدار ۲ هزار تومان می‌تواند اقتصاد کشور را بار دیگر احیا کند؟
نرخ منطقی دلار در بودجه بالای ۲ هزار تومان است
خوش‌چهره نرخ ۲ هزار تومانی برای دلار در بودجه ۹۲ را منطقی می داند و گفته که ما باید برای تعیین نرخ دلار در بودجه‌ها به فصول مختلفی توجه کنیم و تمام جوانب مسائل را در نظر بگیریم و صرفا به اعلام یک نرخ اکتفا نکنیم.
اگر از دید دولت و انضباط مالی دولت در دوره‌های پیش به موضوع مورد بحث نگاه کنیم می‌فهمیم که دلار باید با همان نرخ ۱۲۲۶ تومانی در بودجه سال آینده جای بگیرد و افزایشی نداشته باشد. زیرا اگر دولت آینده هم انضباط مالی بالایی نداشته باشد نمی‌تواند از پس دلاری با نرخ بالاتر آن هم در حدود ۲ هزار تومان برآید.
بر اساس این گزارش،با توجه به اظهار نظر کارشناسان نرخ دلار در بودجه ۹۲ باید بالای دو هزار تومان و احتمالا نرخی نزدیک به قیمت مرکز مبادلات باشد. این موضوع هم موجب شفافیت بودجه میشود و هم نرخ واقعی‌‌تری‌است.
به هر حال موضوعی که باید به آن توجه کنیم اینکه در موضوعات اقتصادی نباید ریسک کنیم و تحقیق نشده جلو برویم.
بهتر است نرخ دلار نرخی واقعی باشد
«نرخ دلار باید واقعی باشد.» این اصلی‌ترین جمله مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی درخصوص نرخ دلار در بودجه ۹۲ است. او با اشاره به نرخ تعادلی دلار گفت: بهترین نرخ نه تنها برای دلار بلکه برای تمام بازارها نرخ تعادلی بازار است.
وی در تعریف نرخ تعادلی بازار گفت: نرخی که در بازار تعیین میشود و به صورت دستوری و اجباری تعیین نشده‌است نرخی تعادلی‌است و باید در بودجه ۹۲ هم به سمت نرخ تعادلی دلار گرایش داشت.
او با اشاره به نزدیکی نرخ دلار در بازار آزاد و مرکز مبادلات ارزی گفت: بهتر است که ما نرخ دلار در بودجه ۹۲را واقعی‌تر کنیم و کمی از نرخ اسمی ۱۲۲۶ تومانی که تبعات منفی برای اقتصاد داشته فاصله بگیریم. او مزایای نرخ دلار بالای ۲ هزار تومان در بودجه ۹۲ را بیش از معایب آن دانست و گفت: این امر موجب شفافیت بیشتر میشود و دیگر اقتصاد با ارقامی اسمی اداره نمی‌شود.
