ساماندهی ترافیک هم شامل تلاش برای ساماندهی طرف های عرضه خدمات تردد ماشینی و سفر متناسب با میزان تقاضاها در درون شهرها و بیرون شهرهاست ؛ مشروط بر اینکه از همه منابع و ظرفیت ها ، درست تخصیص یابد ، عوامل عرضه و تقاضا نیز درست ساماندهی شود ، فرصت تردد و سفر عادلانه توزیع گردد و از همه روش های قیمتی و غیر قیمتی هم استفاده شود و هدر رفت زمان و قت مردم هم در این ترافیک ها به حداقل برسد.
ترافیک شدید هموراه یکی از مشکلات کلانشهرها به ویژه کشور- شهر تهران بوده است و به نگرش جامع نیاز دارد تا از همه ظرفیت ها برای ایجاد ترافیک روان و سریع استفاده شود.
طرح های ساماندهی ترافیک شهری موقعی اقتصادی خواهد بود که ارزش افزوده منابع مالی و انسانی ان افزایش یابد و هزینه دسترسی به خدمات سفر و جابجایی هم اسان تر ، راحت تر ، و در حداقل زمان باشد.
در شهرهای بزرگ با معضل ترافیک روبرو هستیم اما در بسیاری از شهرهای بزرگ و صنعتی دنیا با جمعیتی زیاد، ترافیک روان و نرمی نیز وجود دارد و آلودگی هوا کمتر از تهران است.
بنابر این می توان ترافیک خودرو در شهر تهران را ساماندهی کرد اما هر گز با روش های “تک سبب بینی” نمی توان چالش ترافیک را رفع نمود بلکه به برنامه ریزی درست و همه جانبه ترافیک تهران نیاز داریم.
مسایل خارج از شهر هم باید مورد توجه باشد و ورودی ها و خروجی ها به شهر تهران نیز ساماندهی شود.
ساخت سریعتر بزگراه همت – کرج ؛ ساخت کمربندی های حشایه ای از کرج تا جنوب شرق تهران و انتقال تردد های عبوری از شهر تهران
؛ همگرایی شیوه های متنوع و متعدد حمل و نقل عمومی مانند مترو و خطوط اتوبوسرانی و توسعه فرهنگ خودداری از تردد خودروهای تک سرنشین در ساعات اوج ترافیک از مواردی است که در کوتاه مدت می تواند موثر باشد.
بنابر برخی آمارها سالانه در ایران ۱۵ هزار میلیارد تومان وقت مردم در ترافیک هدر می رود و با در نظر گرفتن ۵۰ میلیارد ساعت در سال، وقت مردم در کلانشهرها معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار از میان می رود.
مشکل ترافیک و ازدحام تردد روزبروز بدتر می شود و در ایران برابر با کشور پرجمعیت هند بنزین مصرف می شود.
آینده شناسی ترافیک در کلان شهرها به ویژه پایتخت نشان می دهد که با روش های تجربه شده نمی توان برای ساماندهی ترافیک امیدوار بود.
راه اندازی خطوط اتوبوس های تندرو (BRT( یکی از مدلهای بهبود حمل و نقل همگانی است که در حدود دو و نیم برابر خطوط معمولی اتوبوسرانی کارآیی دارد.
توسعه سطح کیفی حمل و نقل عمومی و مترو به عنوان یک راهکار کاهش ترافیک پایتخت مهم است و باید
تکمیل شبکه خطوط مترو درون شهری تهران و شهرک های اقماری باید مد نظر باشد.
* طرح جامع ترافیک
طرحی جامع است که از همه روش های قیمتی و غیرقیمتی و نظارتی برای ساماندهی یک موضوع و حداقل سازی هزینه تمام شده ان مانند هزینه سفر ، بهره برداری کند.
در طرح جامع حمل و نقل و ترافیک تهران پیش بینی شده است تا سال ۱۴۰۴ سهم حمل و نقل همگانی به ۷۵ درصد از مجموع سفرهای درون شهری افزایش پیدا کند که هم اکنون حدود ۳۵ درصد است.
اما راه حل ترافیک تهران صرفا در ساخت بزرگراه وخیابان سازی نیست و با تکمیل شبکه معابر شهری و استفاده حداکثر از ظرفیت های حمل و نقل عمومی شاید بتوانیم به ساماندهی ان نزدیک شویم .
گسترش کیفی و کمی حمل و نقل همگانی با محوریت حمل و نقل ریلی ،” روش ها و تلاش های ایجابی” هستند اما باید از “روش های سلبی” هم به ویژه در زمان و مکان های خاص مانند محدودیت تردد خودروهای تک سرنشین به ویژه در برخی بزرگراه ها و در ساعات خاص هم استفاده شود.
اولویت ناوگان عمومی در تردد و اشغال ظرفیت خیابان ها با عدالت اجتماعی هم سازگارتر است چون منافع یک گروه ۶۰ نفری را در برابر یک نفر (خودرو تک سرنشین) حمایت می کند و انضباط اجتماعی شهری ایجاب می کند که این خودروهای تک سرنشین در زمان اوج ترافیک با محدودیت تردد مواجه شوند.
توسعه و تکمیل شبکه خطوط ویژه ناوگان اتوبوسرانی مانند بی آر تی ضروری است و باید تقاضای سفر هم با رائه خدمات دولت الکترونیک کاهش یابد.
* روش های قیمتی هم مهم است
مصرف تابعی منفی از هزینه تمام شده کالا و خدمات است و هرچه این هزینه بیشتر باشد مصرف بهینه تر خواهد شد.
بخش مهمی از مصرف سوخت در ترافیک شهرها ناشی از مدیریت ناصحیح شهری است.
یارانه‌ای بودن بخشی از قیمت انرژی در کشور ما باعث افزایش مصرف آن است، یعنی قیمت انرژی آن‌قدر پایین است که تاثیر چندانی در هزینه‌های زندگی ندارد، در حالی که در کشورهای اروپایی مردم کاملا حساب شده انرژی مصرف می‌کنند، چرا که میزان مصرف آنها تاثیر به سزایی بر بودجه خانوار دارد.
اعمال سیاست‌هایی از جانب دولت برای کاهش مصرف، درست مصرف کردن مردم و نیز اصلاح قیمت‌ها از جمله راهکارهای ممکن برای اصلاح الگوی مصرف در کشور و ساماندهی ترافیک است.
باید از روش های بازدارنده و محدودکننده هم استفاده شود.
