ژنرال ‘طلعت مسعود’ از مقامات عالی بازنشسته ارتش پاکستان و از تحلیل گران ارشد مسایل منطقه ای و بین المللی، خانم دکتر ‘لبنا عابد علی’ استاد روابط بین الملل دانشگاه قائد اعظم و دانش آموخته دانشگاه کلمبیای آمریکا، ‘عبدالله گل’ سیاستمدار جوان پاکستانی و فرزند ژنرال حمید گل فرمانده پیشین دستگاه اطلاعات و امنیت پاکستان(آِی.اس.آی)، ‘زرقون شاه’ از کارشناسان رسانه ای پاکستان و ‘شاهد الرحمان’ از کارشناسان مسایل سیاسی و منطقه ای پاکستان در این میزگرد حضور یافتند و دیدگاه ها و تحلیل های خود را در باره موضوع های مطرح شده در این نشست که به میزبانی دفتر نمایندگی ایرنا در اسلام آباد برگزار شد، مطرح کردند.
** سفر روحانی به پاکستان
ژنرال طلعت مسعود تحلیل گر سرشناس پاکستانی در حوزه تحولات منطقه و بین الملل سفر اخیر رئیس جمهوری اسلامی ایران به پاکستان را ‘بسیار مهم’ توصیف کرد و گفت: این سفر باعث شد تا دو کشور مسیر تازه ای را برای نزدیک تر شدن به یکدیگر و هماهنگ تر کردن مواضع خود در زمینه های گوناگون آغاز کنند.
این ژنرال بازنشسته ارتش پاکستان که سمت های مهمی در دوارن خدمت خود در ارتش برعهده داشته است، گفت: ایران همسایه ای بسیار مهم برای پاکستان و کشوری دارای جایگاه و نقش تعیین کننده در خاورمیانه است.
به گفته این تحلیل گر، در شرایط پس از تحریم ها، دروازه های ارتباطی مهم ایران با کشورهای مختلف جهان در حال گشوده شدن است و این تحریم ها به مانع عمده ای در روابط پاکستان با ایران تبدیل شده بود.
** ایران می تواند پاکستان را از بحران کمبود انرژی برهاند
وی با بیان اینکه ظرفیت های بالقوه فراوانی بین ایران و پاکستان نه تنها در حوزه روابط سیاسی و راهبردی، بلکه در حوزه های اقتصادی و تجاری وجود دارد، گفت: ایران کشوری غنی از انرژی است و می تواند پاکستان را از بحران کمبود انرژی برهاند. هر دو کشور علاقمند به توسعه همکاری های طولانی مدت درحوزه انرژی هستند.
طلعت مسعود با اشاره به ماجرای تنش در روابط ایران و عربستان، گفت: اسلام آباد همچنین بر این اعتقاد است که بدلیل روابط نزدیک با ایران، می تواند به عاملی برای کاهش تنش های میان تهران و ریاض تبدیل شود ضمن اینکه پاکستان معتقد است بهبود روابط ایران و عربستان، تا حد بسیار زیادی به نفع جهان اسلام خواهد بود.
این تحلیل گر باتجربه پاکستان گفت: پاکستان روابطی حسنه با ایران و عربستان دارد و به دنبال آن است تا نقشی مثبت در مسیر حل اختلافات این دو کشور بزرگ جهان اسلام ایفا کند.
** تقویت روابط با همسایگان، اساس سیاست خارجی ایران
خانم دکتر لبنا عابد علی استاد روابط بین الملل دانشگاه قائد اعظم پاکستان نیز سفر اخیر روحانی به اسلام آباد را بسیار مفید ارزیابی کرد و گفت که این سفر، فصل های جدیدی از همکاری میان دو کشور دوست و همسایه در تمامی زمینه ها ایجاد خواهد کرد.
این دانش آموخته دانشگاه کلمبیای آمریکا گفت: اصولا دستگاه سیاست خارجی دولت حسن روحانی در عمل ثابت کرده است که با حسن نیت، به دنبال بهبود و تقویت روابط با تمام کشورهای جهان در چارچوب های تعیین شده در قانون اساسی و نظام جمهوری اسلامی ایران است.
این استاد دانشگاه قائد اعظم پاکستان گفت: در شرایط کنونی که تحریم ها لغو شده است، ایران درحال ظهور به عنوان یک بازیگر مسلط و تعیین کننده در تحولات منطقه ای و حتی جهانی است.
** کلید حل مشکلات منطقه در دست ایران است
وی بعنوان مثال به اقدام سازمان ملل در دعوت از ایران در شرایط جدید به مذاکرات بین المللی درخصوص سوریه اشاره کرد و گفت: اکنون کلید حل مشکلات عمده منطقه خاورمیانه و حتی بخش وسیعی از جنوب و مرکز آسیا (اشاره غیرمستقیم به افغانستان) در دست ایران است.
عبدالله گل سیاستمدار جوان پاکستانی و فرزند ژنرال حمید گل رئیس پیشین دستگاه اطلاعات و امنیت پاکستان (آی.اس.آس) نیز سفر روحانی به پاکستان را بسیار به موقع دانست و گفت: بسیار لازم بود در شرایط کنونی، این سفر مهم انجام شود تا ایران و پاکستان بیش از پیش به یکدیگر نزدیک تر شوند.
وی با اشاره به این جمله ‘حسن روحانی‘ در دیدارها و سخنرانی هایش در پاکستان که ‘هر تهدیدی علیه پاکستان را تهدیدی علیه خود می دانیم’ گفت: شنیدن چنین موضعی از رئیس جمهوری ایران در پایتخت پاکستان، برای این کشور بسیار ارزشمند است.
این سیاستمدار و تحلیل گر جوان مسایل سیاسی، با اشاره به اهمیت فوق العاده نقش جوانان در جهان امروز، گفت: ایران و پاکستان نیز باید در مسیرِی گام بردارند که بتوانند از سرمایه عظیم خود یعنی برخوردار بودن از جمعیت جوان و نخبگان جوان، برای ساخت آینده ای روشن در روابط دوستانه خود به شکل مطلوب استفاده کنند.
وی همچنین با اشاره به موج گسترده تبلیغات سیاسی و رسانه ای بین المللی علیه ایران، این تبلیغات منفی را بی فایده دانست و گفت که زمان آن رسیده است تا کسانی که با اینگونه تبلیغات قصد مخدوش کردن چهره ایران را دارند، به اینگونه فعالیت ها خاتمه دهند.
** طرح ماجرای دستگیری جاسوس هندی همزمان با سفر روحانی، اشتباه بود
این تحلیل گر پاکستانی با بیان اینکه رئیس جمهوری ایران در کنفرانس مطبوعاتی در اسلام آباد، موضوع مطرح شدن بازداشت فرد متهم به جاسوسی برای هند در این سفر را رد کرد، گفت: روحانی به عنوان یک سیاستمدار ترجیح داد که این موضوع رسانه ای نشود.
وی افزود: پاکستان هم نمی بایست این موضوع را همزمان با سفر بسیار مهم رئیس جمهوری ایران به اسلام آباد مطرح می کرد.
** ایران نقش غیرسازنده در پاکستان ندارد
شاهد الرحمان از روزنامه نگاران کهنه کار و کارشناسان مسایل سیاسی پاکستان نیز درخصوص ماجرای دستگیری تبعه هندی در ایالت بلوچستان که پاکستان ادعا می کند از طریق خاک ایران و با هدف جاسوسی برای هند وارد خاک پاکستان شده بود، گفت: قرار داشتن ویزای ایران در گذرنامه این تبعه هندی، باعث شکل گرفتن گمانه زنی هایی از سوی رسانه های پاکستان شد اما وزیر کشور پاکستان به صراحت اعلام کرد که ایران هیچ اطلاعی درباره طرح ها و اهداف این تبعه هندی نداشته و هیچ نقشی در این قضیه ندارد.
این کارشناس پاکستانی با اظهار تاسف از این که رسانه های شدن این ماجرا با سفر روحانی به اسلام آباد همزمان شد، گفت: اگر کانال ارتباطی بهتری میان رسانه های پاکستان و سفارت ایران در اسلام آباد وجود داشت، چنین اتفاق هایی رخ نمی داد. به هرحال من اعتقاد دارم که ایران هیچ نقشی در این ماجرا نداشته و مردم پاکستان هم همین باور را دارند.
برغم اظهارات این کارشناس و روزنامه نگار کهنه کار پاکستانی مبنی بر نبود کانال ارتباطی مناسب میان سفارت ایران رسانه ها، مهدی هنردوست سفیر ایران در پاکستان در روزهای قبل و بعد از سفر روحانی به اسلام آباد، به دفعات با رسانه های مختلف پاکستان هم بصورت کنفرانس مطبوعاتی و هم بصورت چند مصاحبه اختصاصی تماس مستقیم داشت و علاوه بر صدور بیانیه درخصوص رویکرد ایران نسبت به امنیت پاکستان، در یک جلسه نیز شخصا در سفارت میزبان جمع زیادی از اصحاب رسانه این کشور بود اما تا قبل از انتشار خبر دستگیری تبعه هندی و ادعاهای پاکستان درباره او، هیچ یک از رسانه های پاکستان سوالی در این باره از سفیر نپرسیده بودند.
** حمایت مردم ایران از روحانی، حمایت از رویکرد اعتدال است
رویکرد اعتدالی دولت روحانی و اینکه آیا این رویکرد تا چه حد توانسته برای ایران در عرصه دیپلماسی و جهانی مفید باشد، موضوع دیگر میزگرد ایرنا با تحلیل گران و کارشناسان ارشد مسایل سیاسی، منطقه ای و بین المللی پاکستان بود.
ژنرال طلعت مسعود در این باره گفت: رویکردی که حسن روحانی در دولت خود در پیش گرفت، بسیار موفقیت آمیز بود و این حقیقت که دولت روحانی امروز از حمایت و پشتیبانی خوب مردمی برخوردار است، ناشی از رویکرد اعتدال این دولت است. مردم ایران نشان دادند که به دنبال اعتدال و میانه روی هستند و به همین دلیل در انتخابات ریاست جمهوری اخیرا، به روحانی رای دادند.
این تحلیل گر گفت: تحولات جدید در روابط ایران و جامعه بین الملل حکایت از آن دارد که حرف های روحانی در روان رقابت های انتخاباتی برای سرلوحه قراردادن اعتدال در سیاست های دولت خود، صرفا شعار های تبلیغاتی نبود بلکه او در صحنه عمل هم نشان داد که هم در عرصه سیاست خارجی و هم در عرصه سیاست داخلی به خواسته های مردم ایران برای اعتدالگرایی احترام گذاشته است.
** ظرافت در عین انعطاف، نقطه قوت دیپلماسی دولت روحانی
ژنرال طلعت مسعود درباره انعطاف های همراه با ظرافت و ریزبینی دیپلماسی دولت کنونی ایران را مهم ترین نقطه قوت آن ذکر کرد و گفت: وقتی به مسئله پیچیده مذاکرات ایران با قدرت های گروه ۱+۵ و نتایج آن در دوره دولت روحانی نگاه می کنیم، اهمیت انعطاف همراه با دقت و ظرافت سیاست خارجی این دولت بخوبی مشخص می شود.
وی گفت: ایران در این مذاکرات توانست در عین نداشتن روابط رسمی با آمریکا، با ظرافت این مسئله قدیمی را حل و فصل کند و توانست از طریق مذاکره، بار دیگر نفوذ و اثرگذاری خود را در عرصه جهانی به ویژه در میان کشورهای جهان غرب افزایش دهد و نتیجه آن هم، اشتیاق غربی ها به تجارت و همکاری های اقتصادی با ایران است.
** ایران، غایب بزرگ در روند صلح افغانستان
ژنرال طلعت مسعود درباره روند صلح افغانستان و اینکه ایران در صورت ورود به این روند، چه نقشی می تواند ایفا کند، به روابط بسیار خوب میان ایران و افغانستان اشاره کرد و گفت: ایران نقشی مهم و غیرقابل انکار در تحولات و پیشرفت افغانستان دارد.
وی با اشاره به روند مذاکرات چهارجانبه صلح افغانستان متشکل از آمریکا، چین، پاکستان و افغانستان، اظهار داشت: آمریکا مخالف حضور ایران در این گروه چهارجانبه است و به همین دلیل جای خالی ایران در این گروه حس می شود. ایران به عنوان کشوری که می تواند نقشی تعیین کننده در ثبات بخشیدن به افغانستان ایفا کند، غایب اصلی این گروه چهارجانبه است.
زرغون شاه از کارشناسان رسانه ای مطرح پاکستان نیز در خصوص موضوع افغانستان گفت: به همان میزان که افغانستان و صلح و ثبات این کشور به عنوان همسایه برای پاکستان مهم است، به همان میزان هم از اهمیت بالایی برای ایران برخودار است.
وی با بیان اینکه ایران علاقمند به افغانستانی آرام و باثبات است، گفت: افغانستانی امن و باثبات نه تنها به نفع ایران و پاکستان، بلکه به نفع تمام منطقه است و طبیعی است که کشورهای منطقه و همسایه افغانستان، نسبت به کشورهای فرامنطقه ای، دلسوزی و دغدغه بیشتری برای تحقق صلح در افغانستان دارند.
عبدالله گل نیز در ادامه این بحث، غایب بودن ایران از روند صلح افغانستان را غیرقابل قبول دانست و گفت: این که برخی کشورها بخواهند ایران را از روند تلاش ها برای صلح افغانستان کنار بگذراند، اقدامی مضحک و خنده دار است. ایران به عنوان یک همسایه قدرتمند، بخوبی نسبت به تحولات افغانستان واقف است و همواره مخالف اقدام ها و توطئه ها برای بی ثبات کردن و ضربه زدن به افغانستان بوده و حتی در زمان حملات اتحاد جماهیر شوروی سابق، کنار مردم افغانستان ایستاد.
** خروج از زیر چتر نفوذ عربستان، شرط میانجی گری بین تهران و ریاض
در ادامه این نشست، موضوع میانجی گری پاکستان بین ایران و عربستان مطرح شد و خانم دکتر لبنا عابد علی در این باره گفت: معتقدم نواز شریف نخست وزیر پاکستان همچنان می تواند نقشی مثبت در کاهش تنش های سیاسی میان ایران و عربستان ایفا کند به شرط آنکه اول از زیر چتر نفوذ عربستان خارج شود و بدون تاثیر پذیری از روابط پاکستان با هریک از طرفین، توجه خود را بر هدف اصلی یعنی حل اختلاف میان دو کشور متمرکز کند.
این استاد دانشگاه قائد اعظم تاکید کرد پاکستان برای اینکه بتواند در زمینه های مختلف پیشترف کند و به ثبات امنیت برسد، نیاز دارد خود را از دایره کشورهای تحت نفوذ عربستان خارج کند.
وی با تاکید بر ضرورت نزدیک تر شدن پاکستان به ایران و اشاره به اهمیت جایگاه ایران در منطقه گفت: هرگونه اقدام کشورهای منطقه علیه تروریسم در منطقه بدون درنظر گرفتن نقش ایران بی نتیجه خواهد بود.
** ضرورت تقویت همکاری رسانه ای میان ایران و پاکستان
زرغون شاه از کارشناسان رسانه ای پاکستان با انتقاد از پایین بودن سطح همکاری های رسانه ای میان ایران و پاکستان، گفت: نمایندگان رسانه های رسمی ایران در پاکستان نقش پل ارتباطی میان دو کشور را دارند اما این ارتباط نباید یکسویه باشد و لازم است رسانه های پاکستان نیز دفاتر نمایندگی در ایران دایر کنند.
وی با اشاره به اهمیت ظرفیت رسانه برای گسترش روابط میان کشورها گفت: درصورت وجود همکاری های رسانه ای بیشتر میان ایران و پاکستان، مردم و دولت های دو کشور بیشتر با ظرفیت ها و داشته های یکدیگر آشنا می شوند و این به معنای ظرفیت سازی برای گسترش روابط در حوزه های گوناگون است.
** مثلث همکاری های ایران، پاکستان ترکیه نیازمند احیا
در ادامه این نشست، شاهد الرحمان کارشناس مسایل منطقه ای و سیاسی پاکستان درخصوص اهمیت تقویت روابط کشورهای منطقه که از روابطی دوستانه بایکدیگر برخوردارند، به ماجرای همکاری های ایران، ترکیه و پاکستان در سال ۱۹۶۴ برای تشکیل یک اتحادیه قدرتمند منطقه ای نظیر اتحادیه اروپا اشاره کرد و گفت: این سه کشور سال ها پیش گام هایی را برای تشکیل یک اتحادیه به نام ‘اتحادیه همکاری های منطقه ای برای توسعه ‘( Regional Cooperation for Development) برداشتند اما این روند ادامه پیدا نکرد.
وی افزود: امروز ایران، پاکستان و ترکیه در شرایطی هستند که دوباره می توانند با تشکیل یک مثلث قدرتمند، فعالیت ها را برای تشکیل اتحادیه همکاری های منطقه ای برای توسعه از بگیرند و اگر سه کشور اراده کافی برای انجام این کار داشته باشند، ظرفیت ها و پایه های لازم برای این کار فراهم است.
** چالش ها و موانع مقابل روابط ایران و پاکستان
در ادامه این نشست، چالش ها و موانع موجود در مسیر گسترش روابط ایران و پاکستان مورد بحث قرار گرفت و خانم دکتر لبنا عابد علی به فشارهای آمریکا علیه پاکستان، به عنوان یکی از عمده ترین این موانع اشاره کرد.
وی گفت: خط لوله گاز ایران و پاکستان به دلیل وجود فشارهای آمریکا علیه پاکستان، بعد از سال ها هنوز تکمیل نشده است.
این استاد روابط بین الملل همچنین حضور پاکستان در جمع کشورهای تحت نفوذ عربستان را مانعی دیگر در مسیر گسترش روابط به ویژه مناسبات اقتصادی و تجاری اسلام آباد- تهران دانست.
ژنرال طلعت مسعود نیز با بیان اینکه بخوبی بیاد دارد که ایران همیشه در روزها و شرایط سخت، از پاکستان حمایت کرده است گفت: مقتابلا وقتی ایران با جنگ تحمیلی از سوی رژیم وقت عراق مواجه شد، پاکستان مواضع منطقی در حمایت از ایران اتخاذ کرد.
وی تاکید کرد: اگر هر دو کشور به این مهم اعتقاد قلبی داشته باشند که مشکلات هر یک از این دو کشور، خواسته یا ناخواسته مشکلات کشور دیگر هم هست و در واقع دو کشور از مشکلات و مسایل مشترک برخوردار هستند، آن وقت است که ایران و پاکستان در کنار هم بطور کاملا موثر می توانند در جهت حل مسایل ومشکلات مشترک خود گام بردارند.
** طالبان، حقیقت غیرقابل انکار در افغانستان
عبدالله گل تحلیل گر جوان پاکستانی در ادامه بحث، در خصوص طالبان افغانستان و روند صلح این کشور گفت: طالبان افغانستان، یک حقیقت موجود در این کشور است. اکنون آمریکایی ها عملا در صحنه افغانستان با شکست مواجه شده اند و به عنوان یک عامل شکست خورده دیگر نمی تواند برای افغانستان نسخه دیگری تجویز کند. اکنون نوبت ایران و پاکستان است تا با ایفای نقش بعنوان ‘برادر بزرگتر’ (میانچی گری بدون نیت مداخله)، گروه های مختلف طالبان افغانستان را متقاعد به گفت و گو کنند و این کار باید بدون دخالت بیگانگان انجام شود.
ژنرال طلعت مسعود ضمن مخالفت با عبدالله گل درخصوص این که پاکستان باید نقش ‘برادر بزرگتر’ را در روند صلح افغانستان ایفا کند، گفت: پاکستان نباید چنین نقشی در افغانستان ایفا کند و ایفای چنین نقشی در واقع، نوعی مداخله در امور افغانستان خواهد بود.
وی معتقد است که افغانستان و مسایل این کشور باید به مردم افغانستان واگذار شود و آنها هستند که باید برای کشورشان تصمیم بگیرند. پاکستان در این میان فقط می تواند نقش یک عامل تسهیل کننده برای حل مسایل افغانستان داشته باشد و حق مداخله ندارد.
این تحلیل گر ارشد مسایل منطقه ای گفت: افغان ها پاکستان را به عنوان یک برادر بزرگتر نمی خواهند. پاکستان باید سیاست هایش را تغییر دهد. سیاست های پاکستان برای کمک به صلح و امنیت افغانستان باید بگونه ای باشد که فقط نقش تسهیل کننده برای افغانستان داشته باشد ونه مداخله جویانه.
