حاج “حسین آقا ملک” آنقدر شهرت دارد که از تبریز تا تهران و مشهد پا بر هر ملک و زمین بزرگی بگذاری، نام او جلوه می‌کند، آنقدر ثروت خود را وقف کرد که فقط آستان قدس رضوی اداره‌ای به نام اداره موقوفات ملک ایجاد کرد.
.jpg)
از او به عنوان پولدار بزرگ، مرد سال و بزرگترین واقف ایران نام می‌برند که هم این دنیا را برای خود داشت و ۱۰۱ سال عمر کرد و ۶ پادشاه را دید و هم برای دنیای آخرت خود تلاش‌های بسیار کرد، بطوریکه یکی از اوقاف او اختصاص دو میلیون متر مربع زمین برای ساخت خانه جهت فرهنگیان و واگذاری چند ده‌هزار متر زمین برای پارک عمومی در مشهد بود.
حسین مَلِک که زادهٔ ۱۰ خرداد ۱۲۵۰ تهران و متوفی در سال ۴ مرداد ۱۳۵۱ است، معروف به حاج حسین آقا ملک بود که علاقه خاصی نیز به جمع آوری اقلام فرهنگی و یک کلکسیون دار جهانی به حساب می‌آمد و در نهایت موزه و کتابخانه ملک به همراه املاک و مستغلات وقف آستان قدس رضوی را ایجاد است. همچنین کتابخانه و موزه عظیم و ملی ملک در میدان مشق تهران نیز از وی باقی‌مانده است.
مَلِک – خانواده‌اش اصالتاً تبریزی و مجتهد زاده بودند. پدرش مرحوم حاج محمدکاظم ملک‌التجار از بازرگانان بنام بود و پدربزرگش آقامحمدمهدی تبریزی، از دوستان نزدیک میرزا تقی‌خان امیرنظام بود و سرای امیر در بازار تهران را به احترام و نام او بنا کرد، پس از آنکه به کسوت روحانیت درنیامد، در جنگ‌های ایران و روس به قشون دولتی پیوست و تا درجه سرهنگی پیش رفت. پس از جنگ به تجارت روی آورد و از امتیاز دوستی با میرزا تقی خان امیرنظام (امیرکبیر آینده) برخوردار شد.
امیرنظام، پیشکار ولیعهد قاجار در آذربایجان بود و هنگامی که محمد شاه قاجار از دنیا رفت، ۱۰۰ هزار تومان از آقا مهدی قرض گرفت تا ناصرالدین میرزای ولیعهد را از تبریز به تهران بیاورد و به تخت بنشاند. آقا مهدی هم به تهران آمد و به پاس خدماتش لقب ملک التجاری گرفت. بعد از آقا مهدی این لقب به محمد کاظم ملک‌التجار پسرش رسید و او از طریق تجارت و املاک خود در خراسان ثروت گردآورد که حاج حسین آقا ملک از ثروت به ارث رسیده از پدرش محمد کاظم ملک‌التجار سود برد تا کتابخانه و موزهٔ ملک را پایه‌گذاری کند.
در گزارش پیش رو به مناسبت بزرگداشت هشتادمین سال‌روز وقف کتابخانه و موزه ملی ملک، تصاویر جذابی از مجموعه سندهای تاریخی مرتبط با بزرگترین واقف فرهنگی تاریخ معاصر ایران و بنیان‌گذار و واقف کتابخانه و موزه ملی ملک و خاندان او را به نمایش گذاشته شده است که یکی از جالب ترین این اسناد دفترچه‌های شخصی حساب و کتاب این پولدار خیر بزرگ ایران است.
تسنیم
