جاده‌ای در سیبری وجود دارد که سال‌هاست تاریخچه‌ی شومی را با خود به دوش می‌کشد. جاده استخوان نام مستعاری است که به جاده‌ای با نام اصلی R504 در بزرگراه Kolyma تعلق دارد که در هنگام ساخت و ساز آن، اتفاقات وحشتناکی رخ داده است. بگذارید اول از خود بزرگراه شروع کنیم! بزرگراه کالیما R504، بزرگراه فدرال روسیه با طول ۲۰۲۴ کیلومتر است که از شرق دور روسیه عبور می کند و بخشی از مسیر M56 است. بزرگراه در منطقه‌ای قرار گرفته است که دمای آن به عنوان سردترین دمای خارج از قطب جنوب به ثبت رسیده است و به نوعی سردترین جاده‌ی جهان محسوب می‌شود.
موقعیت جغرافیایی جاده استخوان
بزرگراه کالیما شهر نینژنی در ساحل شرقی رودخانه‌ی لنا را به شهر یاکوتسک و شهر ماگادان متصل می‌کند. بزرگراه کالیما به نوعی تنها مسیر جاده‌ای در این ناحیه محسوب می‌شود. این ناحیه بسیار سرد است و به خصوص در فصل زمستان، سرمای آن از حد می‌گذرد. شهر اویمیاکن که در ۱۰۰ کیلومتری این بزرگراه واقع شده، سردترین مکان مسکونی جهان به شمار می‌رود و گاهی دمای هوا در این شهر به پایین‌تر از ۵۰- درجه سانتیگراد نیز می‌رسد.
تاریخچه‌ی شوم ساخت و ساز جاده استخوان
همانطور که در ابتدا هم گفته شد، نام مستعار «جاده استخوان» به تاریخچه‌ی دهشتناک این بزرگراه برمی‌گردد. این جاده از دهه‌ی ۳۰ تا ۵۰ میلادی به دست زندانیان و با استفاده از ابزار دستی و بدون دخالت هیچ نوع ماشینی، در دوران حکومت استالین در اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد. در طی این مدت، زندانیان سیاسی در گولاگ (اداره کل اردوگاه‌های کار و اصلاح) نیروی کار مورد نیاز برای ساخت و ساز را فراهم می‌کردند. در طول ساخت جاده، هزاران نفر از زندانیان به علت شرایط نامساعد و سختی کار و همچنین به دلیل سرمای بیش از حد هوا، جان خود را از دست دادند. در این میان، عده‌ای هم به این دلیل کشته می‌شدند که به اندازه‌ی کافی کار نمی‌کردند و به همین دلیل گلوله‌ای را به سر آن‌ها شلیک می‌کردند تا عبرتی برای دیگر زندانیان کارگر باشند. جسد کشته‌شدگان – چه از سرما و چه با شلیک گلوله – در زیر جاده و یا اطراف جاده دفن می‌شد. آن‌ها فکر می‌کردند دفن کردن مرده‌ها در لایه‌های یخ زده، راحت‌تر از کندن زمین برای آن‌هاست. سال‌ها بعد، این جاده به یادبود از زندانیان کشته شده، به نام «جاده استخوان» معروف شد.
سفر در بزرگراه کالیما
بخشی از جاده که روستای ماگان را به یاکوتسک در کرانه‌ی شرقی رودخانه‌ی لنا متصل می‌کند، سردترین دمای خارج از قطب جنوب را دارد. این جاده، بسیار خطرناک است، به خصوص در فصل زمستان خطر مرگ در آن بیشتر هم می‌شود. زمستانی که از آن صحبت می‌کنیم، فصلی سه ماهه نیست! زمستان در این منطقه، ۱۰ ماه طول می‌کشد. در این ۱۰ ماه، میزان قدرت دید کاهش پیدا کرده، سطح جاده کاملا یخی و لغزنده می‌شود و بارش‌های سنگین برف هم انتظارتان را می‌کشد.
اما تصور نکنید که در ۲ ماه تابستان وضعیت جاده بهتر می‌شود! در این ۲ ماه، سطح گِلی جاده، بزرگترین دشمن شما خواهد بود چون به دلیل شرایط نامساعد جوی، آسفالتی بر سطح جاده باقی نمانده است. در نهایت اما می‌توان با ارفاق یک ماه را به عنوان بهترین ماه برای سفر در جاده استخوان در نظر گرفت. در ماه اکتبر جاده بهترین موقعیت را دارد و سطح آن نیز با لایه‌ی نازکی از یخ پوشیده شده است که همین کمک می‌کند تا شما به گِل ننشینید!
آنچه در آینده انتظار بزرگراه کالیما را می‌کشد
برنامه‌ای برای ساخت و ساز جاده‌ای دیگر که از بزرگراه کالیما کشیده شود و شهرهای آنادیر را به چوکوتکا متصل کند، به تازگی آغاز شده است. تخمین زده می‌شود که ساخت جاده‌ی تقریبا موازی با جاده‌ی استخوان، حدود هشت سال طول بکشد و در سال ۲۰۲۵ نیز ساخت آن به طور کامل، تمام شود.
جالب است بدانید دوچرخه‌سوار ایرانی، محمدحسین محمودزاده، سال گذشته با دوچرخه‌اش به جاده استخوان سفر کرد و بخش‌های زیادی از سفرنامه‌اش را نیز در صفحه اینستاگرام شخصی‌اش منتشر کرد. او روزانه، ماجراهای عجیب و خاطراتش را در طول سفر در صفحه‌اش ثبت می‌کرد و به نوعی مخاطبانش را همراه با خودش به جاده استخوان برده بود. آیا شما هم دلتان می‌خواهد که روزی قدم به این جاده پر رمز و راز بگذارید؟ آیا خبر داشتید که این جاده توسط یک دوچرخه‌سوار ایرانی طی شده است؟
منبع: worldatlas.com
